Lần đầu “Chỉ số kinh doanh liêm chính” được xây dựng tại Việt Nam

Theo VCCI và UNDP, liêm chính và minh bạch trong kinh doanh là nguyên tắc quan trọng giúp Việt Nam thu hút các khoản đầu tư có chất lượng, hạn chế tham nhũng và phát triển bền vững.

Chiều 21/9, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và Chương trình phát triển Liên hợp quốc tại Việt Nam (UNDP) đã tổ chức Hội thảo giới thiệu về Chỉ số Kinh doanh liêm chính Việt Nam (VBII).

Đây là bộ công cụ đầu tiên ở Việt Nam được xây dựng để đánh giá mức độ thực hiện liêm chính trong kinh doanh của các doanh nghiệp. Theo đó, chỉ số được xây dựng dựa trên 7 yếu tố căn bản, bao gồm: Văn hoá; quy tắc ứng xử; kiểm soát; giao tiếp; ứng xử; tuân thủ và chứng nhận đạt chuẩn.

VBII được khuyến nghị dành cho các doanh nghiệp ở Việt Nam thuộc mọi quy mô, hình thức sở hữu, lĩnh vực và cơ cấu, từ công ty niêm yết, công ty tư nhân trong nước, công ty có vốn đầu tư nước ngoài, hay công ty có vốn Nhà nước…

Nói một cách khác, bất kỳ doanh nghiệp nào quan tâm đến kinh doanh liêm chính và coi tính liêm chính trong kinh doanh là nguyên tắc cơ bản cho sự phát triển của doanh nghiệp đều có thể sử dụng chỉ số này.

Phát biểu tại sự kiện, ông Nguyễn Quang Vinh – Phó chủ tịch VCCI cho biết, Chỉ số VBII vừa được VCCI phối hợp với UNDP thực hiện và giới thiệu chính là một bước tiến mới để đưa doanh nghiệp Việt Nam tiệm cận gần hơn với tiêu chuẩn kinh doanh minh bạch, liêm chính của quốc tế.

Theo Phó chủ tịch VCCI, có một câu hỏi mà VCCI hay nhận được từ các doanh nghiệp là: “Chúng tôi muốn kinh doanh liêm chính nhưng không biết bắt đầu từ đâu”. Và ông Vinh nhìn nhận, VBII chính là câu trả lời để doanh nghiệp Việt không còn mơ hồ lúng túng trong việc lồng ghép tính liêm chính vào các hoạt động sản xuất kinh doanh của mình.

Theo UNDP, Việt Nam là một trong số ít quốc gia thăng hạng trong Chỉ số nhận thức tham nhũng của Tổ chức Minh bạch Quốc tế, tăng 26 bậc trên toàn cầu (từ 113 năm 2017 lên 87 năm 2021). Còn theo Chỉ số Pháp quyền của Dự án Tư pháp Thế giới, Việt Nam cũng là một ngoại lệ trong số các nước ASEAN khi tăng thứ hạng lên vị trí 88.

Tuy nhiên, thực trạng chỉ ra rằng tham nhũng vẫn dễ dàng xảy ra ở một số lĩnh vực nhất định. Một báo cáo khảo sát doanh nghiệp do VCCI và UNDP công bố tháng 6 vừa qua cho thấy ít nhất 1 trong số 3 doanh nghiệp tham gia mua sắm công ghi nhận các khoản thanh toán không chính thức nhằm giành được hợp đồng từ cơ quan Chính phủ.

Điều đáng lo ngại hơn nữa là văn hóa hoa hồng hoặc các khoản thanh toán không chính thức đã trở thành quen thuộc đến mức các doanh nghiệp sẵn sàng trả ngay cả khi không ai yêu cầu.

Theo ông Patrick Haverman – Phó đại diện thường trú của UNDP tại Việt Nam, chỉ số VBII của Việt Nam là một công cụ nếu được các doanh nghiệp sử dụng một cách trung thực và minh bạch, sẽ góp phần nâng cao vị thế và thương hiệu của đất nước; tạo dựng niềm tin dựa trên dữ liệu và thông tin, thu hút đầu tư, tạo ra của cải và cải thiện cuộc sống cho người dân…

“Chúng ta không thể thúc đẩy sự liêm chính trong kinh doanh một cách đơn độc. Nó là một phần không thể thiếu của hành vi kinh doanh có trách nhiệm. Do đó, sự liêm chính trong kinh doanh đòi hỏi một cách tiếp cận toàn diện”, ông Patrick Haverman nói.

Vị chuyên gia tới từ UNDP cho rằng để tạo ra sự liêm chính thì từ môi trường làm việc, người lao động, chuỗi cung ứng, các cơ quan chính phủ, người tiêu dùng, cộng đồng với tư cách là các bên liên quan, đều phải được tôn trọng. Còn với các doanh nghiệp, cần phải đạt được lợi nhuận bằng cách cải thiện môi trường hoạt động và đáp ứng các kỳ vọng tối thiểu của các bên liên quan.

Theo ông Patrick Haverman, với các công ty đa quốc gia, khi quyết định lựa chọn địa điểm đầu tư xem sự tôn trọng của các quốc gia đối với hành vi kinh doanh có trách nhiệm, quản trị tốt và pháp quyền là những yếu tố quan trọng”.

Tuấn Việt