Hotline: 
Trí tuệ nhân tạo (AI) với khả năng tự động hóa quy trình, phân tích dữ liệu lớn và cá nhân hóa đang mở ra cơ hội đổi mới cho giáo dục nghề nghiệp, giúp nâng cao chất lượng đào tạo và hình thành lực lượng lao động kỹ năng cao.
Đây là thông tin được các chuyên gia thống nhất tại Hội thảo “Ứng dụng công cụ AI trong phát triển giáo dục nghề nghiệp” do Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) phối hợp với Viện Nghiên cứu Giáo dục Nghề nghiệp tổ chức ngày 6/11.
Mở đầu sự kiện, PGS.TS. Phạm Quang Thao, Phó Chủ tịch VUSTA cho biết, trong tiến trình Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, AI đã và đang trở thành công nghệ nền tảng, có thể ứng dụng trong hầu hết các lĩnh vực của đời sống, kinh tế, chính trị và xã hội.
Đối với giáo dục và đào tạo, đặc biệt là giáo dục nghề nghiệp, việc ứng dụng các công cụ AI mang ý nghĩa thực tiễn sâu sắc, góp phần đổi mới toàn diện nội dung, phương pháp giảng dạy và quản lý.
Ông Thao cho rằng, mỗi lĩnh vực đào tạo nghề đều có đặc thù riêng, vì vậy việc ứng dụng AI cần được thiết kế phù hợp với từng ngành nghề cụ thể – từ cơ khí, điện tử, điện lạnh, may mặc đến công nghệ thông tin….
Việc chia sẻ kinh nghiệm, mô hình và giải pháp thực tế giữa các cơ sở đào tạo là rất cần thiết để xác định những hướng đi khả thi, đồng thời hình thành khung chương trình chung cho ứng dụng AI trong giáo dục nghề nghiệp.
Xu thế tất yêu với giáo dục nghề nghiệp
Theo ông Lê Việt Anh, Cục Quản lý chất lượng (Bộ Giáo dục và Đào tạo), ứng dụng AI trong giáo dục nói chung và giáo dục nghề nghiệp nói riêng là xu thế tất yếu, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, giảng dạy, học tập, đồng thời phục vụ quá trình chuyển đổi số toàn diện của ngành.
Hiện cả nước có hơn 1.800 cơ sở giáo dục nghề nghiệp, trong đó gần 400 trường cao đẳng. Bộ GD&ĐT đang tiếp tục hoàn thiện khung năng lực nghề nghiệp, coi năng lực số và kỹ năng ứng dụng công nghệ là tiêu chí quan trọng để đánh giá người học.
Việc ứng dụng AI trong giáo dục đã được định hướng rõ trong Nghị quyết số 21 về đột phá giáo dục – coi chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo là trọng tâm đổi mới quản lý, giảng dạy và học tập. Cùng với đó, Quyết định số 1504 của Bộ GD&ĐT về phổ cập kiến thức, kỹ năng số cho sinh viên được ban hành nhằm trang bị năng lực công nghệ và khả năng vận dụng AI trong học tập, nghiên cứu và công việc.
Tuy nhiên, ông Lê Việt Anh cũng cho rằng, khó khăn lớn nhất hiện nay là hạ tầng công nghệ thông tin, dữ liệu số và nguồn nhân lực.
Trong khuôn khổ Đề án 06 của Chính phủ, ngành giáo dục đang triển khai một số nhiệm vụ trọng tâm, trong đó số hóa văn bằng, chứng chỉ và tích hợp vào cơ sở dữ liệu quốc gia để ngăn chặn tình trạng bằng giả; xây dựng học bạ điện tử cho học sinh… Những bước đi này không chỉ giảm thủ tục hành chính, mà còn tạo nền tảng dữ liệu phục vụ quản lý, phân luồng, kết nối đào tạo – việc làm một cách thông minh và hiệu quả.
Vị này nhìn nhận, Việt Nam có nhiều học sinh, sinh viên xuất sắc trong lĩnh vực AI, đạt thành tích cao tại các kỳ thi quốc tế. Điều đó cho thấy trí tuệ và tiềm năng của người Việt Nam là rất lớn. Vấn đề là làm sao khai thác và ứng dụng hiệu quả AI để phục vụ phát triển kinh tế – xã hội.
Hiện nay, Bộ GD&ĐT đang tham mưu Chính phủ ban hành nghị định về thu hút, trọng dụng đội ngũ chuyên gia và nhân lực chất lượng cao tham gia giảng dạy, nghiên cứu trong các cơ sở giáo dục đại học và nghề nghiệp – một giải pháp quan trọng nhưng cũng là thách thức lớn do nguồn chuyên gia giỏi về công nghệ, đặc biệt là AI, còn hạn chế.
Cho ý kiến tại hội nghị, TS. Nguyễn Thành Nghị, nguyên Phó Hiệu trưởng Trường Quản lý Khoa học và Công nghệ (Bộ KH&CN) cho rằng ứng dụng AI trong giáo dục nghề nghiệp không chỉ là xu hướng mà là yêu cầu tất yếu để đáp ứng chiến lược phát triển nguồn nhân lực quốc gia. Ông cho biết, mới khoảng 30% cơ sở giáo dục nghề nghiệp có phòng lab đạt chuẩn số. Bên cạnh đó, năng lực số của đội ngũ giảng viên vẫn là điểm nghẽn.
Vì vậy, ông Nghị đề xuất, Việt Nam cần xây dựng hệ sinh thái AI trong giáo dục nghề nghiệp; đồng bộ từ thể chế, dữ liệu, hạ tầng mô phỏng đến năng lực giáo viên và hợp tác doanh nghiệp – nhà trường, qua đó rút ngắn khoảng cách giữa chủ trương và thực tiễn…
Cao Tuấn