Hotline: 
Năm 2023 các lực lượng chức năng đã phát hiện, xử lý, bắt giữ 146.678 vụ vi phạm, trong đó 11.499 vụ mua bán, vận chuyển kinh doanh hàng cấm, hàng lậu (giảm 3,37% so với cùng kỳ); 129.713 vụ gian lận thương mại, gian lận về thuế (tăng 4,51%).
Nếu chỉ tính riêng vi phạm về sản xuất, kinh doanh, buôn bán hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, số lượng ghi nhận là là 5.464 vụ việc, tăng 48% so với cùng kỳ.
Đây là thông tin được Văn phòng Thường trực Ban chỉ đạo 389 quốc gia cho biết tại hội thảo “Chống hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trong hoạt động thương mại điện tử, thương mại truyền thống: Thực trạng và giải pháp trong tình hình mới” ngày 14/6.
Đáng chú ý, nếu như trước đây, hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ (SHTT) chỉ xuất hiện đối với một số nhóm sản phẩm xa xỉ có giá trị cao như: Thời trang, phụ kiện thời trang, mỹ phẩm thì hiện nay, hầu hết các sản phẩm hàng hoá đều có nguy cơ bị làm giả, xâm phạm.
Ở Việt Nam, nguồn hàng hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT được xác định bởi hàng hoá nhập khẩu và hàng sản xuất trong nước. Các mặt hàng bị làm giả, xâm phạm quyền SHTT xuất hiện ở hầu hết các nhóm, ngành hàng tiêu dùng lương thực, thực phẩm, thuốc tân dược, đông dược, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, đồ điện tử, điện dân dụng, rượu, bia, nước giải khát, thuốc lá, thực phẩm chức năng…; Hay các mặt hàng thời trang như: Túi xách, nước hoa, đồ trang sức; vật liệu xây dựng như: Ngành nhựa, ngành sơn…
Thực tế ghi nhận, các vụ việc do các lực lượng chức năng kiểm tra trong thời gian gần đây có dấu hiệu hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT sản xuất trong nước tăng dần cả về quy mô và số vụ việc.
Ông Đặng Văn Dũng, Phó Chánh Văn phòng Thường trực Ban chỉ đạo 389 quốc gia cho biết: Bên cạnh những mặt tích cực, sự phát triển nhanh chóng của thương mại điện tử cũng ẩn chứa nhiều thách thức đối với các nhà quản lý. Bởi không ít đối tượng đã lợi dụng sự phát triển của thương mại điện tử để mua bán hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ của doanh nghiệp với diễn biến ngày càng phức tạp.
Đặc biệt, hoạt động nhập khẩu, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ hiện đã có tổ chức rất chặt chẽ, bí mật, khép kín, nhiều mắt xích, nhiều đối tượng tham gia.
Đối với sản xuất hàng giả, hàng xâm phậm SHTT, các đối tượng thường lợi dụng các địa điểm kho tàng, bến bãi vắng vẻ, ít người qua lại, tổ chức chặt chẽ, bí mật, khép kín, số lượng người tham gia hạn chế nhằm đánh lạc hướng sự quan tâm của cộng đồng, cũng như các cơ quan chức năng.
Ngoài ra, việc sản xuất hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT theo công đoạn, theo đơn đặt hàng khi các đối tượng buôn bán có nhu cầu. Đặc biệt, một số đối tượng chỉ nhận đơn đặt hàng một lần với số lượng lớn, sau khi hoàn thành đơn hàng là đóng cửa luôn cơ sở sản xuất.
Đồng thời, các đối tượng còn xây dựng các trang web giả mạo để bán hàng giả nhằm tăng niềm tin cho người tiêu dùng khi cung ứng hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT cũng như qua mắt các lực lượng chức năng.
Cần định danh người bán hàng qua thương mại điện tử
Theo ông Phạm Đức Thắng, Giám đốc Công ty Luật Thắng Phạm và công sự, việc xử lý hành chính chỉ là một lượng rất nhỏ so với lợi nhuận từ kinh doanh hàng giả, cần phải có biện pháp nặng tay hơn, đặc biệt là các vụ án hình sự.
Đặc biệt, cần có quy định rõ ràng đối với loại hình kinh doanh thương mại điện tử, ràng buộc trách nhiệm giữa người bán hàng và người mua hàng.
Còn theo ông Phan Văn Nhật, Chủ tịch Hiệp hội chống hàng giả và bảo vệ quyền SHTT của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam (VACIP), hiện một số quốc gia đã áp dụng việc định danh người bán qua thương mại điện tử…
Ví dụ, như một người sử dụng số định danh cá nhân đăng ký tài khoản trên các sàn thương mại điện tử, nếu như họ có hành vi buôn bán hàng giả thì lập tức bị khóa sàn giao dịch và không thực hiện hành vi vi phạm.
“Cần có sự phối hợp giữa chủ thể quyền, các cơ quan thực thi, các sàn thương mại điện tử để đánh giá quy mô, nguồn hàng, kho hàng, địa điểm sản xuất hàng giả, hàng xâm phạm SHTT để tập trung xử lý”, ông Phan Văn Nhật nhìn nhận.
Hàng giả ngày càng giống… thật
Trong khuôn khổ sự kiện, bên cạnh Hội thảo, các báo cáo, tham luận của các Hiệp hội, doanh nghiệp, ngành hàng, Ban Chỉ đạo 389 cũng đã phối hợp cùng các đơn vị tổ chức những gian hàng trưng bày nhận diện các sản phẩm thật và hàng giả, hàng nhái, xâm phạm quyền SHTT.
Chia sẻ với người viết, nhiều khách mời tham quan các gian hàng cho biết: nếu không để hai sản phẩm ngay cạnh nhau và đối chiếu kỹ càng, rất khó để phân biệt hàng thật và hàng giả, nhái. Bởi nhiều sản phẩm giả, nhái được chế tạo, sản xuất tinh vi, giống hàng thật tới trên 90% từ bao bì, tem nhãn cho tới sản phẩm.
Ngay cả một số mặt hàng thuộc lĩnh vực quản lý có điều kiện của nhà nước, doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng trực tiếp sản xuất như pháo hoa cũng bị làm giả và rao bán công khai ở khắp các hội nhóm trên mạng xã hội.
Cao Tuấn