Doanh nghiệp nhỏ tại Trung Quốc “nguy cấp” vì dịch Covid-19

Anh Ye, nhà sáng lập kiêm CEO của công ty kính mắt Wenzhou Zhen Qing Eyewear, nói: “Thực sự hiện tại tôi đang quá thiếu tiền mặt. Thời điểm hiện tại, quá khó để vay tiền ngân hàng. Ngân hàng đưa ra nhiều gói lãi suất siêu thấp để giúp doanh nghiệp ứng phó với dịch cúm corona, thế nhưng các khoản vay đó không áp dụng với chúng tôi”.

Anh nói thêm rằng các doanh nghiệp nhỏ như anh phải có tài sản thế chấp và vay tiền với lãi suất cao hơn rất nhiều so với doanh nghiệp lớn.

Khi mà ngày một nhiều chủ doanh nghiệp như anh Ye đang buộc phải cam kết dùng cả nhà để có thể duy trì được công việc kinh doanh, tác động của điều này đến nền kinh tế nói chung có thể tệ hại, theo quan điểm được báo Nikkei đăng tải mới đây.

Những doanh nghiệp nhỏ không tiếp cận được vốn vay ngân hàng chính là doanh nghiệp đã tạo nên xương sống của kinh tế Trung Quốc, họ chịu tác động nặng nề từ dịch cúm corona. Theo khảo sát của Đại học Thanh Hoa và Đại học Bắc Kinh vào đầu tháng 2/2020, khoảng 85% trong tổng số 1.506 doanh nghiệp vừa và nhỏ tham gia khảo sát cho biết họ sẽ cạn tiền mặt trong 3 tháng tới.

Trong trường hợp của anh Ye, khoản vay 2 triệu nhân dân tệ đủ để trả chi phí hoạt động và lương cho khoảng 100 nhân viên của anh trong vòng 2 tháng, sau đó anh sẽ cần đến khoản tiền khác hoặc phải trả lại đơn hàng.

Chính phủ Bắc Kinh đã thực sự nhận ra những khó khăm mà doanh nghiệp nhỏ Trung Quốc phải đối mặt và đã đưa ra nhiều kênh tài chính để hỗ trợ.

Vào đầu tuần này, Ngân hàng Trung ương Trung Quốc đã phân bổ khoản tiền 500 tỷ nhân dân tệ nhằm cung cấp các khoản vay giá rẻ cho doanh nghiệp nhỏ đang chật vật khôi phục lại hoạt động trong bối cảnh dịch cúm corona căng thẳng. Trước đó, NHTW Trung Quốc đã cấp khoản vay 300 tỷ nhân dân tệ.

Thế nhưng các khoản vay trên có đến được với các doanh nghiệp hay không lại là chuyện khác, theo ông Zhang Qinghua, người làm việc tại công ty dịch vụ tài chính ở Quảng Châu chuyên hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ xin cấp tín dụng. Phần lớn các doanh nghiệp vừa và nhỏ hiện vẫn còn đang cân nhắc xem có nên tiếp tục hay không, liệu có đáng vay hay không.

Chương trình cho vay hiện tại trong khi đó lại chỉ tập trung vào một số công ty sản xuất thiết bị y tế tại các khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bởi dịch cúm corona như tỉnh Hồ Bắc hay Quảng Đông.

Tại một khu vực hẻo lánh ở tây nam Trung Quốc, cách Vũ Hán, tâm dịch Covid-19, hơn 1.900 km, Yao Tonghua đang rơi vào khủng hoảng.

Yao hai tháng trước vay tiền để đặt 10.000 USD thuê một tòa nhà 5 tầng mà cô ấp ủ sẽ biến nó thành thánh địa đồ ăn Tứ Xuyên. Rồi dịch bệnh bùng phát. 7 đầu bếp của Yao giờ đây chỉ biết ngồi một chỗ bên những chiếc bàn trống. Rau thối trong sân. Cá lượn lờ trong những bể nước đục, không còn sức sống.

“Tôi nghĩ dịch bệnh chỉ giới hạn ở Vũ Hán và sẽ không ảnh hưởng lắm đến những thành phố nhỏ bé, xa xôi như chúng tôi”, Yao nói. “Càng ngày tôi càng thấy tuyệt vọng”.

Yao tính sang nhượng nhà hàng nhằm giảm thiểu thiệt hại nhưng cô lại lo không ai muốn mua vào lúc này.

Trong bối cảnh Covid-19 vẫn phức tạp, giới chức và các nhà kinh tế Trung Quốc không khỏi lo ngại về sức tàn phá mà dịch bệnh gây ra đối với một bộ phận quan trọng của nền kinh tế: Vô số doanh nghiệp vừa và nhỏ đang sử dụng 80% lao động Trung Quốc và tạo ra 68% doanh thu quốc gia.

“Mới chỉ 30% doanh nghiệp vừa và nhỏ trên cả nước hoạt động trở lại”, Shu Chaohui, một quan chức từ Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc, tuần trước cho biết. “Đây thực sự là tình thế khá nghiêm trọng”.

Một cuộc thăm dò hồi tháng 2 do Đại học Bắc Kinh thực hiện chỉ ra rằng 1/2 doanh nghiệp nhỏ Trung Quốc sẽ hết tiền trong vòng ba tháng nếu không hoạt động và 14% không thể tồn tại tới giữa tháng ba. Không giống như các tập đoàn hay công ty đa quốc gia với tiềm lực kinh tế lớn, những doanh nghiệp nhỏ cho hay họ đơn giản là không có đủ dự trữ tiền mặt để trả lương nhân viên và thuê mặt bằng.

40% doanh nghiệp nhỏ nói họ không thể đưa công nhân trở lại thành phố làm việc vì các biện pháp hạn chế đi lại và lệnh phong tỏa.

Chính phủ Trung Quốc đang tìm cách chống đỡ cho những doanh nghiệp nhỏ dễ bị tổn thương này. Các bộ và cơ quan quản lý đã yêu cầu ngân hàng nới rộng khoản vay cho những doanh nghiệp thiếu tiền mặt, đề nghị bên cho vay đẩy lùi thời hạn trả nợ hay bỏ qua khi thanh toán lãi bị trễ hẹn. Các doanh nghiệp cũng được xóa bỏ một số yêu cầu bắt buộc.

Tuy nhiên, theo giới chuyên gia, tác dụng của những biện pháp chính sách hiện vẫn vô cùng hạn chế khi mà nhiều khu vực của Trung Quốc bị phong tỏa và đám mây hoang mang vẫn bao phủ. Người dân không muốn ra ngoài và chi tiêu.

“Nếu người dân không đi ăn hàng, nó không chỉ gây ảnh hưởng cho các nhà hàng mà còn cho cả nông dân lẫn các đầu mối cung cấp thủy hải sản. Nếu người dân không mua quần áo, người làm vải và công nhân dệt may sẽ chịu tổn thương”, Dai Ruochen, nhà kinh tế tại Đại học Bắc Kinh, bình luận. “Những tác động đối với nền kinh tế không bị giới hạn, chúng truyền xung động tới mọi cấp độ”.

Những tuần gần đây, hàng loạt công ty Trung Quốc đã đăng các thông báo trên mạng xin lỗi khách hàng vì phải đóng cửa và xin lỗi nhân viên vì phải sa thải số lượng lớn.

Tại Thâm Quyến, khu đô thị từng một thời náo nhiệt, Cao Tianfei đã đóng cửa nhà hàng cá nướng của mình và phải trả tiền phạt 36.000 USD vì phá vỡ hợp đồng thuê mặt bằng. Ông phải sa thải 15 nhân viên.

“Tôi cảm thấy như tôi đã bỏ rơi những đứa con của mình vậy”, ông nói. “Nhưng tôi không còn lựa chọn nào khác. Mỗi sáng thức dậy, tiền thuê nhà và tiền lương nhân viên khiến tôi khánh kiệt”.

Cao cho hay diễn biến không ngờ tới của Covid-19 đã làm hỏng mọi kế hoạch ông đặt ra. “Tôi không nghĩ đến việc tiếp tục duy trì bằng vay vốn ngân hàng bởi tôi chưa nhìn thấy điểm cuối của dịch bệnh. Ngay cả nếu dịch bệnh chấm dứt ngày hôm nay, chúng tôi vẫn phải mất rất nhiều thời gian nữa mới có thể thoát hoàn toàn khỏi nó”.

Nhằm hạn chế những bất ổn, giới lãnh đạo Trung Quốc đang tìm mọi cách trấn an người dân. Giới chức đã đặt ra hạn chót tới cuối tháng 4 phải khống chế hoàn toàn dịch bệnh. Trên sóng truyền hình quốc gia, một quan chức ngân hàng trung ương đã liệt kê không dưới 30 biện pháp chính sách để giúp các doanh nghiệp phục hồi nhanh chóng, trong số đó, nhiều biện pháp nhắm tới doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ.

Trên khắp Trung Quốc, một vài doanh nghiệp nhỏ đang thắp lên hy vọng sống sót bằng những biện pháp sáng tạo thay vì dựa vào những biện pháp cứu trợ từ chính phủ.

Do doanh số sụt giảm tới 80%, Owspace, một chuỗi nhà sách và không gian văn hóa phổ biến với giới nghệ thuật và văn học ở đô thị Trung Quốc, đã kêu gọi người yêu sách quyên góp trực tuyến cho họ số tiền từ 7 đến 1.100 USD mỗi người.

Những người nước ngoài ở Bắc Kinh mới đây đã phát động một chiến dịch gây quỹ cộng đồng trên trang GoFundMe để quyên góp 330.000 USD cứu chuỗi cửa hàng bánh lâu đời Comptoirs de France.

Tại một căn hộ ở Vũ Hán, Zuo Weiwei, nhà kinh doanh mỹ phẩm và thực phẩm chức năng trực tuyến, cho biết tình trạng tắc nghẽn và khủng hoảng trong ngành vận tải Trung Quốc đã buộc cô phải ngừng hoạt động.

“Hàng chục khách đặt hàng từ trước đã yêu cầu tôi hoàn tiền”, Zuo nói. “Tôi không thể duy trì nó nữa”.

Hàng trăm thùng mặt nạ làm đẹp, thực phẩm chức năng nằm chất đống trong căn hộ của cô. Zuo cho biết với tình hình hiện nay, cô buộc lòng phải từ bỏ tham vọng của mình.

“Tôi không còn hy vọng kiếm được bộn tiền từ việc bán hàng trực tuyến nữa. Mong ước của tôi năm nay chỉ là tôi và gia đình không bị nhiễm bệnh”, Zuo chia sẻ.

Trung Quốc đã hạ lãi suất, còn ngân hàng trung ương Mỹ, EU, Nhật Bản, Anh khẳng định sẽ tung biện pháp chống nguy cơ suy thoái do dịch bệnh.

Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) vừa trở thành tổ chức mới nhất ra tín hiệu về khả năng hành động nhằm giảm thiểu rủi ro kinh tế từ sự bùng phát của dịch bệnh. Trước đó, người đứng đầu nhiều ngân hàng trung ương trên thế giới cũng đã xác nhận khả năng tung kích thích tiền tệ.

Những tín hiệu này cũng đã giúp vực dậy thị trường chứng khoán nhiều nước hôm qua (2/3), sau tuần tệ nhất kể từ khủng hoảng tài chính do lo ngại suy thoái kinh tế. CNBC đã thống kê các động thái gần đây của ngân hàng trung ương các nước.

Phóng viên (t/h)