Việt Nam dự kiến xây dựng 3 Trung tâm quốc gia Đào tạo và thực hành nghề chất lượng cao

“Bộ LĐ-TB&XH đang xúc tiến chủ trương thành lập Trung tâm quốc gia Đào tạo và thực hành nghề chất lượng cao, dự kiến tại ba miền của Việt Nam. Đây sẽ là các mô hình kiểu mẫu có tính chất dẫn dắt, lan tỏa đối với các cơ sở GDNN”.

Đây là thông tin được ông Phạm Vũ Quốc Bình, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục GDNN thông tin trong phát biểu khai mạc tại Hội thảo chuyên đề: Kinh nghiệm quốc tế trong thành lập các trung tâm đào tạo và thực hành nghề chất lượng cao diễn ra vào chiều 10/9.

Hội thảo do Tổng cục GDNN phối hợp với Chương trình Đổi mới GDNN tại Việt Nam (GIZ-TVET) tổ chức với sự tham gia của các diễn giả, các chuyên gia từ các quốc gia Đức, Singapore, Úc, Hàn Quốc, các chuyên gia đến từ tổ chức UNESCO trụ sở chính ở Paris, chuyên gia từ ILO trụ sở chính ở BKK và Geneva; các đối tác quốc tế song phương và đa phương; các tổ chức phi chính phủ và các đại biểu đến từ Bộ LĐTBXH, Lãnh đạo Tổng cục GDNN và các Vụ/đơn vị thuộc Tổng cục GDNN, các hiệp hội, tổ chức hoạt động trong lĩnh vực GDNN khác và đại diện các cơ sở GDNN.

Mô hình kiểu mẫu dẫn dắt, lan tỏa

Theo ông Phạm Vũ Quốc Bình, cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã tác động tới mọi mặt của đời sống xã hội, dẫn tới sự thay đổi của các chính sách, trong đó có các chính sách về GDNN.  Việc tái cơ cấu lại các cơ sở GDNN, hình thành mạng lưới các trường chất lượng cao, thành lập các trung tâm nghề xuất sắc, các Viện nghiên cứu và thực hành GDNN… được coi là một trong những thay đổi mang tính đột phá góp phần vào thành công của hệ thống GDNN của các nước phát triển.

Để thực hiện các chủ trương của Đảng, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, góp phần nâng cao năng suất lao động và tăng năng lực cạnh tranh quốc gia trong tình hình mới thì việc ưu tiên, tập trung đầu tư các dự án về đào tạo và thực hành nghề chất lượng cao có tính chất liên vùng là một yêu cầu cấp bách.

Hiện Bộ LĐ-TB&XH đang xúc tiến chủ trương thành lập Trung tâm quốc gia Đào tạo và thực hành nghề chất lượng cao, dự kiến tại ba miền của Việt Nam. “Mô hình Trung tâm Quốc gia này phải là các trung tâm chất lượng cao về đào tạo nghề, có tính chất dẫn dắt, lan tỏa đối với các cơ sở GDNN; đổi mới công nghệ và kỹ thuật số, thúc đẩy sáng tạo và đi đầu trong phương pháp thiết kế và chuyển giao các chương trình giảng dạy mới”, ông Phạm Vũ Quốc Bình cho biết.

Theo ông Bình, dù dưới tên gọi hay hình thức nào, các trung tâm/cơ sở này đều hướng đến việc xây dựng, đầu tư và phát triển hình thành các trung tâm đào tạo và thực hành nghề chất lượng cao đủ năng lực để đào tạo, đánh giá, kiểm định, nâng cao năng lực cho cán bộ và giáo viên. Đồng thời nghiên cứu, chuyển giao chương trình, công nghệ, đổi mới sáng tạo, hợp tác quốc tế và tổ chức các sự kiện lớn của quốc gia, quốc tế về GDNN, góp phần phát triển nguồn nhân lực đáp ứng thị trường lao động trong nước và quốc tế – là mô hình kiểu mẫu dẫn dắt các cơ sở GDNN khác.

Ông Đinh Xuân Thành, Phó Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ, Tổng cục GDNN thông tin, nhóm nghiên cứu dự kiến xây dựng mô hình với mục tiêu tổ chức mạng lưới các trường cao đẳng chất lượng cao, hình thành 3 trung tâm đào tạo và thực hành nghề chất lượng cao, thông minh, hiện đại, đủ năng lực đào tạo chất lượng cao.

Việc thành lập 3 Trung tâm quốc gia này sẽ trên cơ sở đầu tư, cấu trúc lại 3 trường cao đẳng của Bộ LĐ-TB&XH gồm: Trường CĐ nghề Kỹ thuật công nghệ (tại Hà Nội), Trường CĐ Kỹ nghệ Dung Quất (trụ sở tại Quảng Ngãi) và Trường CĐ Kỹ nghệ II (trụ sở tại TP.HCM).

3 Trung tâm quốc gia sẽ đặt trong mạng lưới các trường cao đẳng và có tính chất lan tỏa dẫn dắt trong hệ thống GDNN. Dự kiến đến năm 2025, sẽ có tổng 70 trường cao đẳng chất lượng cao (trong đó 40 trường tiếp cận trình độ các nước ASEAN-4 và 3 trường tiếp cận trình độ các nước phát triển trong G20).

Đến năm 2030, hình thành thêm từ 3 đến 5 trung tâm quốc gia về đào tạo và thực hành nghề cùng 90 trường chất lượng cao (trong đó có 40 trường tương đương với trình độ các nước ASEAN-4 và 3 trường tương đương các nước phát triển trong nhóm G20), .

Kinh nghiệm từ các nước

Theo đại diện lãnh đạo Tổng cục GDNN, việc thành lập và phát triển mô hình trung tâm quốc gia về đào tạo và thực hành chất lượng cao tại Việt Nam là rất cần thiết và đúng thời điểm.

Tuy nhiên, đối với một hệ thống GDNN còn nhiều bất cập và trong bối cảnh hiện nay, ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 tới thực tại và tương lai việc làm, việc thành lập và phát triển mô hình trung tâm quốc gia về đào tạo và thực hành chất lượng cao tại Việt Nam sẽ là một thách thức không nhỏ đối với Việt Nam. Do đó, Tổng cục GDNN mong muốn thông qua Hội thảo để được lắng nghe kinh nghiệm của các nước trong việc xây dựng các mô hình chất lượng cao.

Tại Hội thảo, chia sẻ về mô hình Trung tâm đào tạo và thực hành nghề liên doanh nghiệp (Trung tâm) của CHLB Đức, TS. Juergen Hartwig, Giám đốc Chương trình Đổi mới đào tạo nghề Việt Nam cho biết: Trung tâm này thường thuộc sở hữu và vận hành của các Phòng TM&CN và hiệp hội nghề nghiệp.

Trung tâm sẽ đào tạo chuyên sâu về một số ngành nghề xác định, cung cấp các xưởng thực hành kỹ thuật với các công nghệ mới nhất, bổ sung cho hợp phần đào tạo qua công việc (on-the-job) trong hệ thống GDNN kép. Người học trong hệ thống GDNN kép được đào tạo tại Trung tâm khoảng 2 tháng mỗi năm.

Ông Juergen Hartwig khuyến nghị, với các cơ sở GDNN Việt Nam nên đào tạo lý thuyết thực hành theo nhu cầu ở mọi trình độ và loại hình. Từ chính quy, đến không chính quy, ngắn hạn, dài hạn, sơ cấp trung cấp, cao đẳng trở lên – đến mức tiêu chuẩn quốc tế cao hơn.

Đồng thời đào tạo theo hình thức hợp tác, thực hiện đào tạo và đào tạo nâng bậc kỹ năng cho người lao động và người tìm việc về các kỹ năng công nghệ, kỹ năng kỹ thuật số và kỹ năng chuyển đổi. Đồng thời việc đào tạo phải kết hợp với nhiều doanh nghiệp trong khu vực thông qua các hội đồng cố vấn ngành.

Bà Sabrina Loi, Giám đốc, Bộ phận Chất lượng cao & Hợp tác quốc tế của ITE, Singapore cũng chia sẻ về Mô hình “One system ITE, Three colleges – Một hệ thống, ba trường cao đẳng” của Singapore. ITE là cơ sở đào tạo giáo dục kỹ thuật và nghề nghiệp sau trung học và thực hiện hoạt động phát triển tiêu chuẩn và chứng chỉ kỹ năng nghề Quốc gia của Singapore.

Điểm nổi bật của ITE là một chương trình giảng dạy năng động và một hệ thống tương ứng, cung cấp trải nghiệm giáo dục toàn diện, tăng cường hợp tác chiến lược và phát triển cán bộ; xây dựng các giá trị đằng sau sự chuyển đổi để tạo ra những người trẻ có kỹ năng ứng dụng và sự lạc quan… giúp họ có được một công việc tốt, tiếp tục học hỏi trong cuộc sống và cống hiến cho đất nước.

Ông John Tucker, Tổng giám đốc, Học viện SkillsTech thuộc TAFE Queensland chia sẻ về Mô hình trường Cao đẳng nghề công lập chất lượng cao của Úc.

TAFE Queensland là đơn vị cung cấp dịch vụ giáo dục và đào tạo nghề do chính phủ sở hữu và điều hành với một lịch sử đáng tự hào kéo dài hơn 135 năm. TAFE Queensland luôn đổi mới chương trình đào tạo chuyên nghiệp, phù hợp với ngành để đáp ứng nhu cầu của hơn 129.000 sinh viên hàng năm, với 81% sinh viên tốt nghiệp có việc làm hoặc học lên cao. Chương trình đào tạo được phát triển với sự hợp tác của ngành nhằm đáp ứng nhu cầu về kỹ năng để đảm bảo sinh viên tốt nghiệp có kỹ năng và kiến thức sẵn sàng làm việc cạnh tranh trên thị trường toàn cầu.

Ông Ji-Hyeon Noh, Giám đốc Bộ phận hợp tác Phát triển NNL toàn cầu, Viện GIFTS Hàn Quốc cũng giới thiệu mô hình Viện GIFTS (Viện chuyển giao kỹ năng toàn cầu) Hàn Quốc.

GIFTS có nhiệm vụ tìm kiếm và bồi dưỡng những Nghệ nhân của Hàn Quốc trong tương lai thông qua việc thực hiện các chương trình chuyển giao kỹ năng, chương trình cố vấn và tuyền đạt kinh nghiệm kỹ năng. Đào tạo các kỹ thuật viên lành nghề thông qua việc tổ chức cuộc thi kỹ năng nghề và tham gia Cuộc thi Kỹ năng nghề thế giới.

Đồng thời, hỗ trợ khởi nghiệp cho các kỹ thuật viên; hợp tác quốc tế để thúc đẩy công nhận lẫn nhau về văn bằng chứng chỉ cũng như tổ chức các khóa đào tạo mời các quan chức cấp cao, cán bộ GDNN và giảng viên, kỹ thuật viên tham gia để chia sẻ kinh nghiệm phát triển, kiến thức và kỹ năng kỹ thuật của Hàn Quốc.

Trên cơ sở kinh nghiệm trong việc xây dựng, vận hành các mô hình của các nước nêu trên, Hội thảo đã rút ra một số đặc điểm chung của các trung tâm chất lượng cao hay các mô hình tương tự như:  Chính phủ và các đối tác xã hội cùng phối hợp định hướng, thực hiện và cấp vốn cho GDNN, các trung tâm chất lượng cao; Tái cấu trúc lại mạng lưới cơ sở GDNN đảm bảo hiệu quả, hiệu suất kèm theo đổi mới và đầu tư vào cơ sở hạ tầng, thiết bị, công nghệ; cung cấp các xưởng thực hành kỹ thuật với các công nghệ mới nhất;

Xây dựng các tiêu chuẩn được công nhận trên toàn quốc gia; Đào tạo chuyên sâu về một số ngành nghề xác định; Hỗ trợ và đào tạo phục vụ sự nghiệp chuyển đổi số trong GDNN và CMCN 4.0; Xây dựng chương trình giảng dạy GDNN chung thông qua các nền tảng của các nhà cung cấp GDNN, có thể từ các quốc gia khác, đảm bảo lồng ghép những kinh nghiệm tốt nhất và tạo điều kiện cho quá trình công nhận lẫn nhau…

Hải Yến