Hotline: 
Tinh gọn bộ máy, rõ hơn trách nhiệm, gần hơn với dân đó là những tác động trực tiếp của việc sắp xếp chính quyền 2 cấp. Với hệ thống trường nghề, điều này vừa mang đến cơ hội liên kết và mở rộng quy mô đào tạo, vừa đặt ra thách thức lớn về tự chủ, sáp nhập và duy trì công bằng trong cơ hội học nghề.
Trong cuộc trao đổi với phóng viên Tạp chí Nghề nghiệp và Cuộc sống, hai Hiệu trưởng: TS. Phạm Quang Huy – Trường Cao đẳng Cộng đồng Đồng Tháp và ThS. Nguyễn Thanh Hải – Trường Cao đẳng Nghề An Giang đã chia sẻ những góc nhìn đa chiều, phác họa rõ bức tranh cơ hội và thách thức của giáo dục nghề nghiệp trước mô hình quản trị mới.
Cơ hội từ sự tinh gọn và liên kết chặt với địa phương
Theo TS. Phạm Quang Huy, mô hình chính quyền 2 cấp giúp quy trình quản lý hành chính tinh gọn, các quyết định từ cấp tỉnh được truyền đạt nhanh và đồng bộ hơn. “Nhờ vậy, nhà trường thuận lợi hơn trong việc tiếp cận các chương trình, dự án phát triển kinh tế – xã hội, từ đó điều chỉnh đào tạo theo định hướng ngành nghề mũi nhọn như nông nghiệp công nghệ cao, chế biến thủy sản,” ông Huy cho biết.
TS. Phạm Quang Huy – Trường Cao đẳng Cộng đồng Đồng Tháp.
Ở góc nhìn khác, ThS. Nguyễn Thanh Hải nhấn mạnh: “Chính quyền cấp xã trong mô hình mới là cấp gần dân nhất, nắm rõ nhu cầu học nghề tại cơ sở. Điều này giúp trường nghề tiếp cận sát thực tế, thiết kế chương trình đào tạo đồng bộ, gắn chặt với chiến lược phát triển địa phương, thay vì bị phân tán như trước.”
Cả hai hiệu trưởng đều nhận định, sự thay đổi này mở ra cơ hội để giáo dục nghề nghiệp trở thành cầu nối trực tiếp giữa chính sách phát triển và nhu cầu nhân lực tại cơ sở.
Thách thức về tự chủ, sáp nhập và mở rộng quy mô
Bên cạnh cơ hội, thách thức đặt ra không hề nhỏ. Với đặc thù là đơn vị tự chủ nhóm 2, CĐ Cộng đồng Đồng Tháp phải nhanh chóng tinh gọn bộ máy, nâng cao năng lực quản trị để phục vụ quy mô tỉnh mở rộng. “Nếu không đổi mới và khẳng định thế mạnh, trường dễ tụt lại phía sau,” TS. Huy nhấn mạnh.
ThS. Hải chỉ ra một sức ép khác: việc sắp xếp trường nghề theo Nghị quyết 19-NQ/TW và Quyết định 73/QĐ-TTg có thể dẫn đến nguy cơ sáp nhập hoặc giải thể đối với những trường nhỏ, tự chủ thấp, chức năng trùng lặp. “Đây vừa là thách thức, vừa là cơ hội để mỗi trường khẳng định giá trị riêng, mở rộng vai trò trong đào tạo nhân lực địa phương,” ông Hải nói.
Những áp lực này cho thấy, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp buộc phải chủ động đổi mới quản trị, khẳng định năng lực và uy tín để đứng vững.
Bảo đảm cơ hội học nghề cho mọi người dân
Một vấn đề quan trọng là làm sao để việc tinh gọn bộ máy không khiến người dân, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, bị mất cơ hội học nghề.
TS. Huy cho rằng cần thiết lập cơ chế phối hợp ba bên giữa chính quyền cấp tỉnh – trường nghề – doanh nghiệp, đồng thời phát triển mô hình đào tạo lưu động, kết hợp trực tuyến với thực hành tại địa phương.
ThS. Hải thì nhấn mạnh vai trò công nghệ: “Đào tạo trực tuyến và mô hình kết hợp sẽ giúp giảm khoảng cách. Cấp xã cần được phân quyền mạnh trong khảo sát nhu cầu, tổ chức lớp nghề ngay tại cơ sở, tận dụng nhà văn hóa, trường học để giảm chi phí. Đồng thời, cần có chính sách hỗ trợ học phí và chi phí đi lại cho học viên vùng sâu, vùng xa.”
ThS. Nguyễn Thanh Hải – Trường Cao đẳng Nghề An Giang.
Thực tế đã cho thấy nhiều tín hiệu tích cực. Ở Đồng Tháp, quy mô tuyển sinh rộng hơn, sự phối hợp với doanh nghiệp và chính quyền xã, phường nhanh chóng, sát thực tế hơn. Tại An Giang, ngành Cơ điện tử trở thành điểm sáng khi sinh viên vừa được thực tập trong khu công nghiệp, vừa triển khai mô hình “cơ điện tử phục vụ nông nghiệp thông minh” giúp nông dân ứng dụng công nghệ.
|
Thông điệp gửi tới nhà quản lý Cả hai hiệu trưởng cùng chung quan điểm: tinh gọn bộ máy chỉ thành công khi đi đôi với mở rộng cơ hội học tập và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. |
TS. Huy kiến nghị cần ổn định nguồn lực tài chính, đầu tư cơ sở vật chất và khuyến khích đổi mới sáng tạo trong đào tạo nghề. ThS. Hải nhấn mạnh: “Hệ thống trường cao đẳng, trung cấp và dạy nghề phải được xem là cánh tay nối dài của chính quyền trong chiến lược phát triển con người.”
Mô hình chính quyền 2 cấp đang định hình lại mối quan hệ giữa giáo dục nghề nghiệp và phát triển kinh tế – xã hội. Đây là cơ hội để các trường nghề phát huy vai trò, khẳng định vị thế; nhưng cũng là phép thử lớn về năng lực quản trị, khả năng tự chủ và sự sáng tạo trong đào tạo.
Chỉ khi có sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền – nhà trường – doanh nghiệp, việc tinh gọn mới không đồng nghĩa với thu hẹp, mà ngược lại, mở ra cánh cửa để giáo dục nghề nghiệp trở thành động lực cho phát triển đất nước trong giai đoạn tới./.
Thanh Quang