Hotline: 
Đại diện nhiều trường đại học cho rằng, do tác động của dịch Covid-19, nhiều du học sinh Việt Nam ở nước ngoài buộc phải trở về nước tiếp tục học tập tạo ra cơ hội phát triển các chương trình “du học tại chỗ”.
Vừa qua tại Hà Nội, Bộ GD-ĐT tổ chức hội nghị “Thúc đẩy cơ hội học tập chương trình giáo dục quốc tế tại Việt Nam”. Tham gia hội nghị có đại diện sứ quán các nước Mỹ, Pháp, Đức, Nhật… và hơn 40 hiệu trưởng, giám đốc các cơ sở giáo dục ĐH hàng đầu trong nước.
Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho biết: “Việt Nam hiện có khoảng gần 200.000 du học sinh đang học tập ở các nước, trong đó tập trung ở nhiều nước có nền giáo dục phát triển hàng đầu như Mỹ, Anh, Úc… Trong khi nhiều du học sinh Việt Nam đang lúng túng chưa biết như thế nào trong giai đoạn đại dịch, nếu về Việt Nam sẽ học ở đâu, thì sứ mạng của các trường đại học là tạo điều kiện cho du học sinh trở về được học ở môi trường tốt nhất. Mặt khác, đây cũng là cơ hội để các trường trong và ngoài nước kết nối với nhau, đưa ra các chương trình đào tạo tốt.”
Từ lý thuyết đến thực tiễn còn tồn tại nhiều khó khăn
Tại hội thảo, các đại biểu đều đồng tình với nhận định của Bộ GD-ĐT về cơ hội phát triển của giáo dục ĐH trong nước nhờ Chính phủ kiểm soát tốt dịch Covid-19, trong khi bệnh dịch này trên toàn cầu đang diễn biến phức tạp.
Hiện nay, tất cả các trường ĐH của Việt Nam vẫn mở cửa đón nhận sinh viên (SV) và thực hiện các hoạt động đào tạo một cách bình thường. Đây là dịp tốt cho các trường ĐH trong nước tiếp nhận SV Việt Nam đang du học tại nước ngoài về tiếp tục học tập, đồng thời cũng là cơ hội tốt để tiếp nhận SV nước ngoài đến học tập tại Việt Nam.
Tuy nhiên, cũng vì những khó khăn của giai đoạn “hậu Covid-19” mà cơ hội này có thể vẫn chỉ mang tính… lý thuyết.
Bài toán đặt ra cho “các vấn đề hậu Covid-19”
Cũng trong hội nghị, đại diện các trường ĐH đã chia sẻ những khó khăn thời kỳ hậu Covid-19 mà các trường đang gặp phải. Trong đó nổi bật vấn đề xin visa và làm thủ tục nhập cảnh cho chuyên gia nước ngoài, SV quốc tế muốn vào Việt Nam, đặc biệt cho SV Việt Nam đang “mắc kẹt” ở nước ngoài.
Bà Dương Hồng Loan, Giám đốc đối ngoại chiến lược Trường ĐH RMIT Việt Nam, cho biết hiện nay có 600 SV quốc tế đang học tại trường nhưng không thể vào được Việt Nam do dịch Covid-19. “Phần do chúng ta không cấp visa cho các em, đồng thời cũng do không có chuyến bay nào đến Việt Nam. Đặc biệt, rất nhiều SV Việt Nam của trường đang “mắc kẹt” ở nước ngoài khi đi học trong diện trao đổi ngắn hạn. Chủ trương thì có, nhưng thực tế để các em về được là rất khó. Các em vừa phải chịu nhiều tốn kém do kéo dài thời gian lưu trú ở nước ngoài, vừa sống trong nỗi lo nơm nớp”, bà Loan chia sẻ.
Nhiều tháng trước đây, do dịch Covid-19, nhiều giảng viên quốc tế phải về nước và giờ đây việc quay lại Việt Nam làm việc gần như không thể dẫn đến tình trạng thiếu hụt giáo viên.
“Mặc dù Thủ tướng nói tạo điều kiện về visa để các chuyên gia vào, nhưng để được 1 người vào, có lẽ cần 1 tháng với khoảng 10 người làm việc liên tục với các cơ quan, bộ, ngành, chính quyền các TP, sở y tế và cả y tế phường… Với việc xin visa chẳng hạn, chủ trương của Bộ Công an rất ủng hộ, nhưng xuống đến Phòng Quản lý xuất nhập cảnh các TP thì họ không giải quyết. Rất mong Bộ trưởng có tiếng nói về vấn đề này khi họp với Ban Chỉ đạo quốc gia phòng, chống Covid-19”, bà Loan phản ánh.
Đại diện một số cơ sở đào tạo khác trong nước như ĐH Đà Nẵng, Trường ĐH Cần Thơ… cũng chia sẻ khó khăn tương tự. PGS Lê Quang Sơn, Phó giám đốc ĐH Đà Nẵng, cho biết vì là ĐH vùng nên mỗi khi xin visa cho một SV quốc tế, ĐH này lại phải gửi hồ sơ ra Hà Nội và chờ đợi rất lâu. Hiện ĐH Đà Nẵng có 900 SV quốc tế, nhưng mới đưa được 300 SV Lào sang, số còn lại vẫn đang “mắc kẹt”.
Ngoài ra, các cơ sở đào tạo còn mất nhiều thời gian trong việc xin phép tổ chức hội thảo, hội nghị quốc tế. “Chúng tôi là ĐH vùng, liệu có thể được ủy quyền để quyết định trước rồi báo cáo sau không? Cứ như hiện nay, mỗi lần tổ chức hội thảo, chúng tôi lại phải ra Hà Nội xin phép, hoặc phải xin phép qua chính quyền địa phương, thủ tục rất lâu”, PGS Sơn đề xuất.
Tại hội thảo, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho biết Bộ GD-ĐT ghi nhận các khó khăn liên quan giai đoạn hậu Covid-19 và sẽ làm đầu mối tập hợp thông tin để đề xuất với Ban Chỉ đạo quốc gia phòng, chống Covid-19 tìm hướng tháo gỡ khó khăn. “Thay vì các trường giải quyết lẻ tẻ, chúng ta tập trung vào một đầu mối. Tôi sẽ đề xuất để tìm cách đưa giảng viên nước ngoài vào để các trường ĐH sớm ổn định việc giảng dạy, nghiên cứu. Trong khi chờ đợi, chúng ta tổ chức làm việc online. Phải cùng nhau xử lý tình huống trước mắt, phải khắc phục khó khăn, không ngồi đợi”, ông Nhạ nói.
Bên cạnh đó, để thúc đẩy “du học tại chỗ” Việt Nam cần tạo môi trường giáo dục đại học minh bạch, công khai trong giai đoạn các chương trình đào tạo liên kết, chương trình quốc tế… phát triển như hiện nay nhằm tránh thiệt thòi cho người học, khi các em đã lỡ học xong một chương trình chất lượng không tương xứng với chi phí bỏ ra . Bộ GD-ĐT cần làm “trọng tài” để xóa bỏ tình trạng nhập nhèm thông tin, giúp phụ huynh và SV không nhầm lẫn.
Thúy Anh