Với chủ đề “ Sự thích ứng của NCT trong xã hội hiện đại”, diễn đàn Tuổi Bạc số thứ 2, được tổ chức ngày 15/7 tiếp tục mang đến góc nhìn sâu sắc, phản ánh những nỗi niềm ưu tư tuổi già, cần sự thấu hiểu, tôn trọng của các thế hệ con cháu đối với ông bà, cha mẹ và ngược lại. Từ đó, giúp người cao tuổi (NCT) thích ứng, đối diện được với chính vấn đề về sức khỏe đang diễn ra đối với NCT và trong môi trường xã hội hiện đại.
Trầm cảm tuổi già – Nỗi lo của NCT
Bắt đầu bằng câu chuyện giả định, xoay quanh cuộc sống buồn tẻ của NCT trong môi trường sống chung với con cháu. Dù con cái có sự quan tâm chăm sóc, đáp ứng đầy đủ về nhu cầu ăn ở, nhưng NCT luôn thấy buồn chán, cô đơn, vì cuộc sống thường nhật của con cháu luôn bận rộn với công việc, học hành.
Cả ngày ở nhà, thiếu vắng sự sẻ chia, chuyện trò, giao tiếp cùng mọi người, NCT chỉ có thể làm bạn với những ký ức, hoài niệm và nhung nhớ người bạn đời đã qua đời. Đối lập với nhịp sống hối hả, bận rộn của con cháu, là sự cảm nhận cô đơn tột cùng của NCT, khó tìm cho mình giải pháp để hòa nhập với xã hội và luôn mặc định tuổi già sức yếu, sống thu hẹp bản thân với tâm lý lo âu, thậm chí là dẫn đến trầm cảm.
Đây là thực trạng và là nỗi lo của không ít NCT trong xã hội hiện đại, đặc biệt là NCT sống cùng con cháu tại thành phố – nơi ít có sự gắn bó quan hệ hàng xóm láng giềng thân mật như vùng nông thôn. Bởi vậy, sự cách biệt về giao tiếp của NCT với xã hội ở đô thị là một trong những nguyên nhân khiến cuộc sống của NCT trở nên bí bách…
Câu chuyện giả định bằng những tình huống quen thuộc, nhưng có thật đang tồn tại trong xã hội. Điều đó, đặt ra cho chúng ta những suy nghĩ, trăn trở về trách nhiệm của mỗi người con trong việc quan tâm, chăm sóc tới cha mẹ, ông bà, trách nhiệm của xã hội đối với NCT không chỉ về vật chất, mà còn là sự quan tâm, chia sẻ, tạo sự giao lưu, kết nối cho NCT để họ được chăm sóc về sức khỏe tinh thần vui vẻ.
NCT tự “cởi trói” cho chính mình
Diễn đàn tuổi Bạc tại trung tâm chăm sóc NCT ban ngày- Nhân Ái Daycare đã trở nên quen thuộc, hấp dẫn, thu hút khá đông đối tượng là NCT ở các độ tuổi từ 60 đến đối tượng ngoài 90 tuổi tới tham gia. Cùng đó, có cả sự chia sẻ đồng hành của cả những người là con, cháu về trách nhiệm, sự tôn trọng và chăm lo đời sống tinh thần, chăm lo sức khỏe đúng cách cho các bậc cao niên.
Mỗi NCT đến tham dự chương trình có hoàn cảnh, độ tuổi, sức khỏe khác nhau, nhưng họ cùng có chung sự chia sẻ niềm vui, nỗi buồn của cuộc sống… Khoảng trống cô đơn của tuổi già sẽ được bù đắp bằng những hoạt động có tương tác với xã hội, cộng đồng, với mong muốn cuộc sống trở nên tốt đẹp hơn.
Cụ Phạm Quyền Thịnh (77 tuổi), cụ tìm đến trung tâm chăm sóc NCT ban ngày- Nhân Ái Daycare xuất phát từ thực tế sức khỏe của cụ bà. Vốn là những người sôi nổi, văn minh, hiện đại, khi bước vào tuổi trung niên họ đã cùng nhau sinh hoạt tập luyện môn khiêu vũ tại CLB để rèn luyện sức khỏe. Xong, do cụ bà không may bị tai nạn và ảnh hưởng mất trí nhớ. Để cải thiện sức khỏe cho cụ bà, cụ quyết định đưa cụ bà đến Nhân Ái Daycare để được chăm sóc toàn diện về phục hồi sức khỏe, tham gia các hoạt động giao lưu văn hóa, tinh thần. Dù tuổi cao, nhưng cụ luôn chọn cho cuộc sống của mình hướng mở, không gò mình vào khái niệm “an phận tuổi già”. Cụ đã tìm đến các CLB như: Bơi lội, xe đạp, khiêu vũ, du lịch… để có niềm vui, sức khỏe.
Cụ Nguyễn Thị Khoa (71 tuổi) từng là cô giáo dạy Văn và yêu thích hát dân ca quan họ Bắc Ninh. Sau một trận tai biến, dù tiếng hát không còn được hay và rõ ràng, nhưng sự nỗ lực rèn luyện, tập luyện để cải thiện sức khỏe cho chính bản thân mình, cũng như không ngại hòa nhập với môi trường tập thể để không bị “bỏ rơi” lại có sức truyền cảm hứng, có ý nghĩa thúc đẩy cho nhiều người đồng cảnh ngộ vượt qua bệnh tật.
Cụ Lê Cao Trường ( 80 tuổi) đã chuẩn bị cho mình cuộc sống về già khá độc lập, không phụ thuộc con cái tuổi già. Khi về hưu, con cái trưởng thành, mỗi người một nơi, cụ quyết định sống một mình và vẫn tham gia các hoạt động xã hội để duy trì nhịp sống năng động. Tuy nhiên, mỗi năm cụ lại thấy yếu hơn, trong khi nhìn nhận thấy tuổi già ở nhà một mình cũng không an toàn, thuê giúp việc chưa phải tối ưu và toàn diện. Bằng sự quan tâm tìm hiểu của con cái, cụ được đưa đến Nhân Ái Daycare trải nghiệm và cảm thấy rất hứng thú với mô hình chăm sóc tại đây. Theo cụ, mỗi NCT đều có hoàn cảnh, điều kiện khác nhau, nhưng chọn cho mình giải pháp phù hợp để có được đời sống sức khỏe, vui vẻ tuổi già là điều cần thiết.
Cụ Đặng Hanh Phức (94 tuổi) còn rất minh mẫn, tinh tường tìm đến Nhân Ái Daycare sinh hoạt được 7 tháng nay, xuất phát từ một sự cố không an toàn được cảnh báo trong thực tế, cụ cho biết: Hàng ngày, các con cháu đi làm 8 tiếng, một mình cụ ở nhà vẫn tự chăm sóc bản thân. Nhưng trong một lần pha sữa, không hiểu nguyên nhân gì khiến cụ ngất nằm 3 tiếng tại chỗ. Khi tỉnh lại, con cháu vẫn còn chưa đi làm về. Ngay ngày hôm sau, cụ đã đến Nhân Ái (đã tìm hiểu Nhân Ái Daycare trước đó) trải nghiệm và thực sự thấy nơi đây an toàn và cải thiện tốt cả đời sống tinh thần cho NCT. Cụ Phức coi đây là ngôi nhà hạnh phúc trong những chuỗi ngày còn lại của cuộc đời.
PGS. TS Nguyễn Hồi Loan, nguyên trưởng khoa Tâm lý, CTXH ( trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn- Đại học Quốc gia Hà Nội) cho biết:
Bằng sự quan tâm, thấu hiểu, tôn trọng giữa các thành viên, các thế hệ con cháu trong gia đình sẽ là động lực mở lối tư duy tích cực đối với NCT. Thông điệp của của chương trình đó là: Dù cách này hay cách khác, tùy từng điều kiện, hoàn cảnh mỗi gia đình, mỗi NCT cần thay đổi, chủ động “cởi trói” cho chính bản thân mình, cùng hòa nhập với cộng đồng, xã hội thông qua các hoạt động rèn luyện thể chất, xây dựng đời sống tinh thần vui tươi.
“ Sinh – Lão- Bệnh- Tử” là quy luật tất yếu của tự nhiên, con người không thể chống lại được. NCT là đối tượng đang bước vào giai đoạn cuối của quy luật đó, họ phải đối diện với nhiều vấn đề đặt ra từ chính sức khỏe ngày một suy giảm, đồng nghĩa giảm dần các hoạt động xã hội. Thế hệ trẻ là các con, cháu cần có sự thấu hiểu, quan tâm hơn về nhu cầu của NCT trong gia đình. Mặt khác, NCT cũng phải chấp nhận và đương đầu với chính những vấn đề sức khỏe tuổi già của mình, bằng cách xóa bỏ tự ti, mặc cảm về bệnh tật, để có thích nghi và có giải pháp chăm sóc phù hợp. Thậm chí, NCT vẫn có nhu cầu tình yêu, hôn nhân, điều đó cũng hết sức bình thường.
Bản thân NCT rơi vào cô đơn, nếu như không được giải tỏa, nếu như con cái không có trách nhiệm, không thấu hiểu, NCT rất có nguy bị trầm cảm trong xã hội hiện đại.
Sẽ không có một công thức chung áp dụng cho tất cả mọi gia đình, giải pháp tối ưu tùy theo điều kiện, hoàn cảnh, tùy theo mỗi gia đình, để chúng ta lựa chọn cách giải quyết cho gia đình mình. Điều quan trọng, bản thân mỗi NCT tự vươn lên, NCT và con cái cùng thay đổi, cùng hỗ trợ để có một cuộc sống tốt đẹp nhất trong gia đình, để NCT sống có ích, sống vui, khỏe tuổi già.
Bình Minh