Hotline: 
Trong bối cảnh nhu cầu thế giới sụt giảm mạnh, doanh nghiệp da giày Việt gặp cảnh chật vật khi thiếu đơn hàng trầm trọng; đứng trước áp lực kép là phải co hẹp sản xuất, cắt giảm lao động…
Năm 2022, ngành da giày Việt Nam thiết lập kỷ lục xuất khẩu với sản lượng hơn 1 tỷ đôi xuất khẩu, chiếm 9,9% tỷ trọng của toàn thế giới, đạt 27 tỷ USD, xếp ở vị trí thứ 2 thế giới.
Đây là những con số kỷ lục trong suốt chiều dài lịch sử của ngành da giày Việt Nam; trở thành nguồn cung ứng quan trọng hàng đầu của các “ông lớn” như Nike, Adidas…
Tuy nhiên, theo số liệu thống kê hải quan, đến giữa tháng 4, kim ngạch xuất khẩu da giày và túi xách trong nước ước đạt hơn 6,2 tỷ USD, giảm 16% so với cùng kỳ năm 2022.
Và viễn cảnh khó khăn này, cũng như “giông bão” cho giai đoạn nửa cuối năm, phần nào đã được đưa ra từ những dự báo từ cuối năm trước…
Doanh nghiệp buộc phải co hẹp sản xuất
Chủ tịch Hội Da giày Hà Nội Phạm Hồng Việt cho biết, thị trường xuất khẩu đã có dấu hiệu đi xuống từ tháng 7/2022 và đến quý 1/2023 thì mức cắt giảm đơn hàng diễn ra rất nghiêm trọng. Mức độ cắt giảm đơn hàng phổ biến từ 50-70%, thậm chí có doanh nghiệp trong nước hiện không có đơn hàng xuất khẩu và phải tạm dừng sản xuất từ quý 1 đến nay.
Đáng ngại hơn, thông tin về triển vọng, tín hiệu của thị trường vẫn chưa có gì tích cực. Hiện chỉ có một vài đoàn của doanh nghiệp nước ngoài đi khảo sát chứ chưa có đơn hàng nào, còn các khách hàng truyền thống đều thông báo không có nhu cầu đặt hàng.
“Ngay cả Nike, Adidas là các thương hiệu lớn như vậy nhưng cũng tồn kho rất nhiều, không có nhu cầu đặt đơn hàng mới”, ông Việt thông tin.
Và trên thực tế, từ đầu tháng 2/2023, Công ty TNHH PouYuen Việt Nam đã gây sốc khi phải cắt giảm hàng ngàn lao động. Dù doanh nghiệp này đã cố gắng sắp xếp, nhưng không thể đảm bảo công việc cho số lượng lớn lao động bị ảnh hưởng, đơn hàng sắp tới cũng không dự báo được, doanh nghiệp buộc phải cho giải thể một số dây chuyền sản xuất.
Sự suy giảm sản xuất tại Công ty PouYuen Việt Nam là thông tin buồn với ngành da giày xuất khẩu trong năm 2023. Bởi đây là doanh nghiệp FDI đầu tàu trong khối sản xuất của ngành giày dép, đóng góp doanh thu hàng năm khoảng 1 tỷ USD.
Không chỉ riêng PouYuen gặp khó, phải cắt giảm lao động, mà tình trạng này còn diễn ra với không ít doanh nghiệp ngành da giày vì đơn hàng giảm.
Cũng theo ông Việt, đặc thù của ngành da giày là để có đơn hàng quý 2 thì từ quý 4/2022 đã phải làm hàng mẫu nhưng đến giờ phút này gần như không có đơn hàng mới. Nếu bây giờ nhận được đơn hàng mới thì cũng phải quý 3 và quý 4 mới có thể xuất khẩu, bao giờ cũng phải có độ trễ ít nhất 6 tháng.
“Vì vậy, giai đoạn nửa năm tiếp theo ngành xuất khẩu da giày vẫn rất khó khăn”, Chủ tịch Hội Da giày Hà Nội bày tỏ quan ngại.
Theo phản ảnh của một số doanh nghiệp và nhãn hàng lớn thì Indonesia hiện đang là nước có xu hướng cạnh tranh gay gắt với ngành da giày Việt Nam. Cụ thể, lương nhân công ở Indonesia khoảng 150 USD/tháng, Bangladesh trên dưới 120 USD/tháng, trong khi lương bình quân ở Việt Nam hiện khoảng 350 USD/tháng.
Do đó, trong bối cảnh đơn hàng bị thiếu hụt như hiện nay nhà mua sẽ ưu tiên chọn những nước như Indonesia và Bangladesh.
“Trước đây chúng ta có thể không thấy sự chênh lệch này do đơn hàng nhiều, và vì các nước đó không đủ năng lực sản xuất nên không thể ‘ôm’ hết các đơn hàng về, và may mắn là Trung Quốc vẫn đang chịu thuế thương mại lớn, nếu không Việt Nam có thêm đối thủ mạnh, đặc biệt trong lúc thị trường thế giới sụt giảm như hiện nay”, ông Diệp Thành Kiệt, Phó Chủ tịch Hiệp hội Da giày – Túi xách Việt Nam (Lefaso) nhận định.
Còn ở góc độ vĩ mô hơn, bà Phan Thị Thanh Xuân, Tổng thư ký Lefaso cho rằng, mục tiêu xuất khẩu 27 tỷ USD năm 2023 sẽ trở nên thách thức hơn, đặt trong bối cảnh thị trường toàn cầu giảm tiêu dùng.
Cụ thể, khi mà các thị trường xuất khẩu chính như Mỹ, EU, Nhật Bản đều suy giảm do tình hình lạm phát, sức tiêu dùng suy giảm và đặc biệt tồn kho khá lớn đối với mặt hàng thời trang – những yếu tố này sẽ ảnh hưởng tới tình hình đơn hàng của ngành da giày.
“Thị trường gặp khó, các doanh nghiệp sẽ cố gắng ở mức cao nhất để giữ lao động lành nghề, giữ vị trí trong chuỗi, quyết định hy sinh lợi ích tài chính ngắn hạn để giữ ổn định cao hơn về lao động, nhưng sự gắng gượng này cũng chỉ diễn ra trong thời gian ngắn, nếu tình hình không cải thiện, việc cắt giảm lao động, thu hẹp sản xuất cũng phải xảy ra”, bà Xuân nói.
Tuấn Việt