26/12/2025 10:43:44

Hướng nghiệp, phân luồng hướng tới bảo đảm quyền lựa chọn của học sinh

Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) đang công bố và lấy ý kiến góp ý đối với dự thảo Thông tư quy định về hướng nghiệp và phân luồng trong giáo dục. Đây là một văn bản được kỳ vọng tạo chuyển biến tích cực trong việc giúp học sinh lựa chọn con đường học tập, nghề nghiệp phù hợp với năng lực cá nhân và nhu cầu xã hội.

Theo Bộ GD&ĐT, dự thảo Thông tư được xây dựng nhằm cụ thể hóa các quy định mới của Luật Giáo dục, Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi), đồng thời đáp ứng yêu cầu tại Nghị quyết số 71-NQ/TW và Chỉ thị số 29-CT/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục đào tạo và đẩy mạnh phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông. Đây là những định hướng lớn, đặt ra yêu cầu phải có cách tiếp cận mới trong công tác hướng nghiệp.

Dự thảo lần này hướng đến việc thực hiện hướng nghiệp, phân luồng một cách hệ thống, liên tục

Phân luồng gắn với nhu cầu nhân lực từng vùng, miền

Một điểm đáng chú ý của dự thảo là xác định rõ nội dung hướng nghiệp bao gồm chuỗi hoạt động toàn diện: cung cấp thông tin thị trường lao động; hỗ trợ học sinh tự nhận thức về năng lực, sở thích; phát triển kỹ năng lựa chọn nghề; tổ chức trải nghiệm thực tế; đồng thời đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số trong hướng nghiệp.

Các hoạt động này được triển khai thông qua tích hợp vào các môn học và hoạt động giáo dục, tư vấn trực tiếp và trực tuyến, có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường với cơ sở giáo dục nghề nghiệp, giáo dục đại học và doanh nghiệp. Đây được xem là bước chuyển từ hướng nghiệp “đóng khung trong trường học” sang hướng nghiệp mở, gắn với đời sống sản xuất và thị trường lao động.

Đặc biệt, dự thảo đưa ra định hướng phân luồng học sinh sau THCS và THPT trên cơ sở nhu cầu nhân lực của từng vùng, miền, từng địa phương, phù hợp với khả năng đáp ứng của hệ thống giáo dục. Học sinh được tư vấn đầy đủ về các lựa chọn học tập,  việc làm, được kết nối với các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, qua đó góp phần thay đổi nhận thức xã hội về giá trị của những con đường học tập khác nhau, giảm định kiến về nghề nghiệp.

Bảo đảm thực chất quyền được lựa chọn lộ trình học tập

Dự thảo Thông tư cũng quy định cụ thể các điều kiện bảo đảm thực hiện, từ đội ngũ thực hiện hướng nghiệp, cơ sở vật chất, học liệu đến kinh phí. Bên cạnh đó, Dự thảo cũng quy định người làm công tác tư vấn hướng nghiệp và phân luồng phải đáp ứng các tiêu chuẩn về phẩm chất, năng lực và kỹ năng tư vấn theo quy định của Bộ GD&ĐT; có năng lực tổ chức hoạt động giáo dục, đánh giá và hỗ trợ học sinh; ứng dụng công nghệ số; đồng thời được bồi dưỡng thường xuyên để nâng cao năng lực thực hiện nhiệm vụ.

Về cơ sở vật chất, các cơ sở giáo dục phải bố trí không gian tư vấn hướng nghiệp phù hợp, bảo đảm điều kiện tiếp cận thông tin, trao đổi và hỗ trợ học sinh; trang bị đầy đủ tài liệu, thiết bị cần thiết cho hoạt động hướng nghiệp và phân luồng.

Có thể thấy, việc ban hành Thông tư này không chỉ nhằm hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, mà quan trọng hơn là khẳng định và bảo đảm quyền được định hướng nghề nghiệp, quyền được lựa chọn lộ trình học tập của học sinh. Đây là một yêu cầu mang tính nhân văn và phù hợp với xu thế giáo dục hiện đại.

Hiện nay, Bộ GD&ĐT đang lấy ý kiến góp ý đối với dự thảo Thông tư trên Cổng thông tin điện tử của Bộ. Đây là cơ hội để các nhà giáo, nhà quản lý, phụ huynh và các chuyên gia cùng tham gia đóng góp ý kiến, nhằm đưa công tác hướng nghiệp, phân luồng đạt hiệu quả cao hơn nữa, đáp ứng được yêu cầu phát triển nguồn nhân lực trong giai đoạn mới./.

Thanh Quang