Một nghiên cứu về sức khỏe tâm thần của Bệnh viện Bạch Mai cách đây vài năm cho rằng, có tới 40.000 người Việt tự tử mỗi năm do trầm cảm, cao gấp 4 lần số tử vong do tai nạn giao thông. Trong bối cảnh xã hội ngày càng nhiều áp lực, căng thẳng – trầm cảm đã trở thành một căn bệnh phổ biến, phức tạp và có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Tuy nhiên rất nhiều người chưa thực sự hiểu rõ về căn bệnh này, để có thể tự “chữa lành” hay đồng hành cùng người thân trên hành trình vượt qua nó…

Ngày 24/5 tại Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam, AnBooks và PGS-TS Nguyễn Phương Hoa đã tổ chức buổi ra mắt, chia sẻ với độc giả về ấn phẩm “Hãy nói rằng con cần mẹ” – cuốn cẩm nang được viết bởi một chuyên gia tâm lý, đồng thời cũng là người mẹ có hành trình dài đồng hành cùng con vượt qua căn bệnh trầm cảm.
“Hãy nói con cần mẹ” nhấn mạnh vai trò then chốt của gia đình khi đồng hành cùng người thân mắc căn bệnh trầm cảm. Trầm cảm, hơn cả một bệnh lý, là một cuộc chiến thầm lặng mà người trong cuộc rất cần có người trợ giúp đồng hành – không phán xét, không áp đặt, chỉ đơn giản là nắm tay họ và cùng bước tiếp. Cuốn sách được ví như một “lời thì thầm” giúp cha mẹ bước vào thế giới nội tâm phức tạp của con, học cách lắng nghe, đồng hành và chữa lành ngay cả khi chưa có chuyên gia bên cạnh.

Đồng thời, cuốn sách đề cập đến những biểu hiện dễ bị hiểu nhầm của trầm cảm, như sự thờ ơ, mệt mỏi hoặc thiếu năng lượng thường bị đánh giá sai lệch là “lười biếng” hay “thiếu nghị lực”. Thông qua đó, ấn phẩm giúp người đọc hiểu rõ hơn về nội tâm của người mắc trầm cảm, từ đó đồng hành một cách hiệu quả và có hiểu biết.
Đáng chú ý, với khoảng 500 nguồn trích dẫn từ các nghiên cứu khoa học quốc tế được cập nhật mới nhất, nhưng tác giả cho rằng mình không chủ đích viết một cuốn sách khoa học.“Tôi muốn hướng đến điều giản dị: làm sao để cha mẹ có thể ở lại bên con trong những ngày đen tối nhất”, , PGS.TS Nguyễn Phương Hoa chia sẻ
Trong bối cảnh trầm cảm vẫn còn là một chủ để khá nhạy cảm, đôi khi bị hiểu lầm hoặc đơn giản hóa quá mức, cuốn sách định hướng cha mẹ hãy bắt đầu bằng việc lắng nghe – lắng nghe con, lắng nghe chính mình, và lắng nghe những hiểu biết mới từ khoa học tâm lý.
“Người bị trầm cảm không hoàn toàn mất động lực sống. Họ có thể có khả năng ghi nhớ, tập trung, phân tích tốt. Điều quan trọng là họ cần sự tự chủ, cảm giác an toàn và sự tin tưởng từ người thân”, PGS.TS Nguyễn Phương Hoa cho biết.
Theo PGS.TS Nguyễn Phương Hoa, có 80-90% các ca trầm cảm được chăm sóc đều có tiến triển tốt. Nếu trầm cảm được chữa trị ngay từ cơn trầm cảm đầu tiên thì tỷ lệ khỏi bệnh rất cao 70-80%. Nhưng nếu chúng ta để đến cơn thứ 2 thì tỷ lệ khỏi bệnh sẽ giảm xuống rất nhiều dưới 50% và nếu mà để các cơn trầm cảm thứ 3, thứ 4 cứ lặp đi lặp lại chúng ta mới chăm sóc thì chúng ta phải chấp nhận chung sống với căn bệnh này.
“Việc chữa khỏi bệnh trầm cảm không giống như chúng ta quay trở lại hồi chúng ta chưa bị mà chúng ta biết cách đối phó với cơn trầm cảm khi nó tới”, bà Phương Hoa nhắn nhủ.
Trầm cảm ở trẻ vị thành niên và thanh niên đang ngày càng trở thành một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, không chỉ ở các quốc gia phát triển mà ngay tại chính các gia đình Việt Nam hôm nay. Điều khó khăn không chỉ nằm ở bản thân căn bệnh mà còn ở sự thiếu hiểu biết, những định kiến và cảm giác bất lực của những người thân yêu – đặc biệt là cha mẹ – khi phải đối diện với tình trạng này nơi con mình. Không ít người đã chia sẻ rằng họ không biết bắt đầu từ đâu, không biết nên nói gì, làm gì, hay thậm chí là có nên lo lắng không khi thấy con thu mình, im lặng, hay mất dần hứng thú với cuộc sống. Cuốn sách nhỏ này được viết ra để góp phần lấp đầy khoảng trống ấy – khoảng trống của thông tin, của thấu hiểu, và của niềm tin rằng: Cha mẹ vẫn có thể làm được rất nhiều để giúp con, nếu được trang bị đúng cách. PGS.TS. Phan Mai Hương – Viện Tâm lý học, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam |
Tuấn Việt