Hôm nay (30/8) là hạn chót thực hiện gói hỗ trợ tiền thuê nhà trọ cho người lao động theo Quyết định số 08/2022/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Dù chưa có cập nhật chính thức từ Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội nhưng với tiến độ vừa được Bộ này công bố cách đây ít ngày, việc giải ngân hết gói hỗ trợ đúng thời hạn dường như đang là “điệp vụ bất khả thi”.
Nhận định vậy bởi theo báo cáo mới nhất của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH), tính đến ngày 25/8, kết quả thực hiện chính sách hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động theo Quyết định số 08/2022/QĐ-TTg, toàn quốc đã tiếp nhận được hồ sơ của 124.084 lượt doanh nghiệp với 5.182.111 lượt lao động – trong đó phần kinh phí đề nghị hỗ trợ hơn 3.265 tỷ đồng chỉ tương đương 50,32% số kinh phí dự kiến của địa phương gửi Bộ Tài chính.
Theo đó, ước tính các địa phương mới giải ngân được 51,28% số hồ sơ đề nghị. Trong đó, có 34 tỉnh, thành phố có tỷ lệ giải ngân số hồ sơ đề nghị đạt trên 80%.
Cũng theo báo cáo, đã có 17 địa phương là: Thái Nguyên, Trà Vinh, Hậu Giang, Sóc Trăng, Đồng Tháp, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Lạng Sơn, Yên Bái, Thái Bình, Lào Cai, Bạc Liêu, Kon Tum, Tuyên Quang, Hà Giang, Sơn La, Đắk Nông đã giải ngân 100% số hồ sơ đề nghị.
Tuy nhiên, còn có tới 12 địa phương giải ngân số hồ sơ đề nghị chỉ đạt dưới 50%. Trong đó, có 5 tỉnh triển khai rất chậm là: Bắc Ninh, Hải Dương, Phú Thọ, Bình Định, Nam Định.
Chỉ ra nguyên nhân kết quả thực hiện chính sách hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động còn chậm, tiến độ phê duyệt, giải ngân thấp, Bộ LĐ-TB&XH cho rằng người sử dụng lao động lập và gửi hồ sơ đề nghị muộn do muốn gộp 3 tháng vào làm thủ tục một lần nên cho đến tháng 7/2022 hầu hết người sử dụng lao động mới tiến hành các thủ tục đề nghị hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động.
Bên cạnh đó, trong thời gian qua một số cấp ủy, chính quyền địa phương chưa quan tâm đúng mức, tinh thần trách nhiệm chưa cao, chưa quyết liệt trong việc triển khai chính sách. Việc ban hành kế hoạch tổ chức thực hiện chính sách còn chậm, công tác thông tin, tuyên truyền chưa đầy đủ, kịp thời.
Thêm vào đó, người sử dụng lao động cũng sợ bị thanh tra, kiểm tra, liên đới trách nhiệm nên không thực hiện tuyên truyền, hướng dẫn và lập danh sách đề nghị hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động.
Đến thời điểm này, TP.HCM được xem là địa phương cơ bản hoàn thành tiến độ thực hiện Quyết định số 08 của Thủ tướng Chính phủ quy định về việc thực hiện chính sách hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động. Tuy nhiên, thực tế cho thấy việc thực hiện các thủ tục, tiến độ chi trả cho người lao động trên địa bàn còn chậm. Nhiều người lao động đến nay vẫn chưa nhận được tiền hỗ trợ.
Theo thống kê, Bảo hiểm Xã hội TP.HCM đã xác nhận hơn 1,76 triệu người lao động ở 39.706 đơn vị, doanh nghiệp thuộc diện chính sách hỗ trợ tiền thuê nhà trọ khi kết thúc tiếp nhận hồ sơ ngày 15/8. Tuy nhiên, công tác giải ngân đến ngày 25/8 chỉ mới chi hỗ trợ cho 839.859 người lao động ở 25.928 doanh nghiệp với tổng số tiền hơn 454 tỷ đồng, chiếm 46,87% so với dự toán kinh phí (sau điều chỉnh).
Tại Bắc Ninh – một trong những địa phương có tỉ lệ giải ngân thấp nhất trên cả nước, theo Sở LĐ-TB&XH tỉnh này, nguyên nhân chậm giải ngân là do một số doanh nghiệp, người sử dụng lao động tổ chức thực hiện tiếp nhận đơn đề nghị, xác minh thông tin để lập danh sách người lao động đủ điều kiện đề nghị hỗ trợ còn chậm.
Các đơn vị cũng chưa chủ động hợp tác, phối hợp với các cơ quan chức năng trong việc xác minh, thẩm định thông tin người lao động ảnh hưởng đến tiến độ thẩm định, phê duyệt danh sách, kinh phí hỗ trợ. Ngoài ra, do một số địa phương trên địa bàn có số lượng người lao động được hỗ trợ lớn chưa bố trí đủ kinh phí đối ứng để giải ngân kịp tiến độ.
Để đôn đốc triển khai chính sách này, hôm 25/8, Bộ LĐ-TB&XH đã có đoàn công tác làm việc tại tỉnh Bắc Ninh. Đáng chú ý, sau khi có sự chỉ đạo đôn đốc, chỉ trong một ngày, tỉ lệ giải ngân gói hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động của tỉnh đã tăng từ 4,4% lên 16,5%.
Theo nhận định của Bộ LĐ-TB&XH, để hoàn thành việc chi trả chế độ đúng thời hạn đề ra (ngày 30/8) phụ thuộc vào kết quả thực hiện tại các tỉnh thành có số lượng lớn người lao động được hưởng chính sách. Trước đó, khi đưa ra mốc thời gian này, Bộ LĐ-TB&XH đã nhấn mạnh việc nêu cao trách nhiệm, tinh thần của người đứng đầu địa phương.
Tuấn Việt