Hotline: 
Ghi nhận trong nhiều năm gần đây, lượng thanh niên nông thôn đổ vào các thành phố lớn tìm việc tăng đột biến khi ruộng vườn mất dần do quy hoạch đô thị.
Mới đây, theo Diễn đàn Chính sách về việc làm cho thanh niên năm 2023, tình trạng thất nghiệp của thanh niên, nhất là nhóm tuổi 15-24 tiếp tục là thách thức đối với nền kinh tế Việt Nam trong thời gian vừa qua.
Trao đổi với tạp chí Nghề nghiệp và Cuộc sống về vấn đề này, Trưởng phòng Lao động – Thương binh và Xã hội thị xã Tịnh Biên (An Giang), bà Lý Kim Thoa cho biết, thị xã có dân số đông so với các huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh. Điều này tạo ra nguồn nhân lực dồi dào, tuy nhiên cũng đưa ra khó khăn như trình độ học vấn, tay nghề, tỷ lệ lao động qua đào tạo thấp so bình quân toàn tỉnh, nhất là khu vực nông thôn.
“Chúng tôi xác định, đào tạo nghề gắn với giải quyết việc làm cho lao động nông thôn là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, giúp người dân tăng thu nhập, ổn định cuộc sống. Đồng thời, đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu lao động, từng bước nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, góp phần phát triển kinh tế – xã hội địa phương”, bà Thoa nói.
Chia sẻ về vấn đề cơ hội việc làm cho thanh niên, Ông Cao Văn Thích – Hiệu trưởng Trường Trung cấp Nghề dân tộc nội trú An Giang cho biết, thanh niên nói chung và thanh niên dân tộc thiểu số nói riêng là nguồn nhân lực quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.
Hiện, trên 80% số thanh niên nông thôn chưa qua đào tạo nghề và 68,4% có trình độ học vấn thấp nên không có nhiều cơ hội tìm việc… Như vậy, phần lớn thanh niên nông thôn nước ta hiện nay thiếu việc làm và ít có cơ hội được đào tạo nghề nghiệp. Công tác đào tạo nghề cho thanh niên nông thôn còn nhiều khó khăn, yếu kém.
Lên thành phố không phải con đường duy nhất
Với thanh niên nông thôn, lên thành phố kiếm việc làm không phải là con đường duy nhất.
Để hỗ trợ thanh niên nói chung và thanh niên nông thôn nói riêng tìm việc làm tại địa phương, Trưởng phòng LĐ- TB&XH thị xã Tịnh Biên Lý Kim Thoa chia sẻ: “Chúng tôi đã tăng cường hỗ trợ người dân thông qua hoạt động kết nối cơ hội việc làm. Trong đó, tham mưu UBND thị xã tổ chức thành công Phiên giao dịch việc làm năm 2023 với 32 doanh nghiệp (DN), trường nghề đến tham dự. Đặc biệt, phiên giao dịch thu hút trên 1.000 lao động, học sinh, sinh viên tham gia”.
Kết quả, 77 lao động đăng ký phỏng vấn xuất khẩu lao động, 221 học sinh đăng ký học nghề, 346 lao động đăng ký tìm việc trực tiếp tại DN… giải quyết một phần nhu cầu việc làm cho NLĐ địa phương.
“Cần phải có giải pháp đẩy mạnh xã hội hóa nguồn lực, huy động sự tham gia của các cấp, ngành và toàn xã hội trong tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, hỗ trợ cơ sở dạy nghề, cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Song song đó, khuyến khích DN tham gia đào tạo nghề cho NLĐ. Triển khai tốt, kịp thời chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho NLĐ thuộc hộ nghèo, lao động nông thôn, đồng bào dân tộc thiểu số, bộ đội, đối tượng đặc thù… Từ đó, góp phần tạo chuyển biến, nâng cao hiệu quả công tác đào tạo nghề, giải quyết việc làm cho lao động địa phương”, bà Kim Thoa đề xuất.
Học nghề để có việc làm tốt, thu nhập cao
Để có việc làm, lập nghiệp, dù ở nông thôn hay vào thành thị, lao động ở nước ngoài đều cần có tay nghề nếu muốn có thu nhập tốt.
Ông Cao Văn Thích Hiệu trưởng Trường Trung cấp Nghề dân tộc nội trú An Giang cho biết, thực trạng đào tạo nghề cjo thanh niên nông thôn còn có một số hạn chế.
Trong đó, công tác thông tin tuyên truyền đào tạo nghề, giải quyết việc làm chưa được sâu rộng, do đó thanh niên chưa thật mặn mà với việc học nghề, chưa có khái niệm đúng về việc làm.
Điều này xuất phát từ nhiều lý do như vì quá nghèo, không có tiền đi học nghề. Đồng thời, mang nặng tư tưởng đi làm thuê sẽ có “tiền ngay” hay kén chọn nghề để học… Phần đông thanh niên nông thôn là lao động phổ thông chưa qua đào tạo.
Bên cạnh đó, thực trạng chung của các cơ sở dạy nghề ở nông thôn hiện nay vẫn tồn tại nhiều khó khăn như chương trình, chất lượng, quy mô đào tạo cũng như chất lượng giáo viên và trang thiết bị chưa được quan tâm, đầu tư đúng mức. Kinh phí dành cho đào tạo nghề còn hạn chế, đào tạo nghề chưa gắn với việc làm thực tế. Cơ sở vật chất ở các trung tâm GDNN quy mô nhỏ, yếu kém. Đồng thời, máy móc, phương tiện, dụng cụ phục vụ cho việc học và thực hành của học viên lạc hậu, chậm đổi mới.
“Việc thay đổi nhận thức để dạy nghề cho thanh niên nông thôn là bài toán không hề đơn giản. Họ ra thành phố làm việc và chỉ tìm được những công việc đơn giản làm theo mùa vụ, với mức thu nhập thấp. Số ở lại địa phương làm kinh tế nhỏ lẻ, chưa áp dụng được các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp nên năng suất thu được không cao. Do có sự chuyển dịch về lao động tới các vùng miền, lực lượng thanh niên đi làm ăn xa chiếm tỉ lệ lớn. Vì vậy gặp rất nhiều khó khăn trong công tác nắm bắt tình hình, nhu cầu việc làm của thanh niên cũng như công tác đào tạo nghề, tư vấn việc làm cho họ”, ông Cao Văn Thích cho hay.
Theo đó, thanh niên nông thôn phải trước tiên là tìm nghề đang có và sẽ có ở quê hương – nông thôn để học. Học để đáp ứng công việc và để xây dựng tạo việc tại quê hương mình.
Cụ thể, phải suy xét điều kiện, khả năng bản thân và gia đình để học nghề gì, cấp gì; vì học để làm chứ không phải để “khoe” để “loè”. Chọn nghề, cấp học để học được, làm được tốt. Học lên cấp học cao hơn như đại học là điều tốt, song phải nhìn thực tế bản thân để có thể chọn con đường từ thấp đến cao. Con đường học tập rộng mở nếu như có chí chắc chắn sẽ đạt được.
Quang Trung