Hotline: 
Theo các Hiệp hội đại diện cho tiếng nói của các cơ sở giáo dục nghề nghiệp (GDNN), việc giảng dạy văn hóa THPT trong các cơ sở GDNN đang gặp nhiều khó khăn, bất cập, cần kịp thời tháo gỡ về chính sách, để đảm bảo quyền lợi cho gần 1 triệu học sinh.
Ngày 26/3, Hiệp hội GDNN và nghề Công tác xã hội Việt Nam phối hợp với Hiệp hội các trường cao đẳng, trung cấp kinh tế – kỹ thuật có văn bản kiến nghị đến Thủ tướng về việc giảng dạy văn hóa THPT cho học sinh tốt nghiệp THCS và học trong các cơ sở GDNN.
Nhiều bất cập
Theo các Hiệp hội, thời gian qua, các Hiệp hội đã nhận được nhiều thông tin của các cơ sở GDNN trao đổi, phản ánh về những khó khăn trong việc tổ chức giảng dạy văn hóa THPT cho người học trong các cơ sở GDNN.
Qua nghiên cứu, tìm hiểu, các Hiệp hội nhận thấy, việc giảng dạy văn hóa THPT trong các cơ sở GDNN đang gặp nhiều khó khăn, bất cập. Cụ thể, theo quy định của Luật GDNN, Luật Giáo dục năm 2019 quy định người học tốt nghiệp THCS đi học nghề trình độ trung cấp có thể học thêm văn hóa THPT để được liên thông lên trình độ cao hơn.
Bộ trưởng Bộ GD&ĐT có trách nhiệm ban hành thông tư quy định về khối lượng kiến thức văn hóa THPT mà người học cần tích lũy. Tại Chỉ thị số 24/CT-TTg ngày 28/5/2020 về đẩy mạnh phát triển nhân lực có kỹ năng nghề, góp phần nâng cao năng suất lao động và năng lực cạnh tranh quốc gia trong tình hình mới, Thủ tướng Chính phủ cũng đã yêu cầu Bộ GD&ĐT phải ban hành nội dung này trong quý III năm 2020. Tuy nhiên, đến nay, Bộ GD&ĐT vẫn chưa ban hành được thông tư này.
2 Hiệp hội cũng báo cáo Thủ tướng việc trước năm 2018, tại nhiều địa phương, Sở GD&ĐT đã cho phép các trường (TC nghề, CĐ nghề, TC chuyên nghiệp, CĐ) được tổ chức giảng dạy chương trình GDTX cấp THPT (học 7 môn văn hóa bắt buộc).
Người học, sau khi hoàn thành chương trình được tham dự kỳ thi tốt nghiệp THPT để nhận được Bằng tốt nghiệp THPT. Ngoài ra, người học có bằng tốt nghiệp trung cấp nếu đã học xong khối lượng kiến thức văn hóa THPT (4 môn) theo quy định tại Thông tư số 16/2010/TT-BGDĐT thì cũng được tham dự kỳ thi đại học.
Tuy nhiên, kể từ năm 2019, Bộ GD&ĐT đã chỉ đạo các sở GD&ĐT không cho phép các cơ sở GDNN được tổ chức giảng dạy chương trình GDTX cấp THPT mà chỉ được giảng dạy khối lượng kiến thức văn hóa THPT theo quy định của Luật Giáo dục năm 2019 (tức là chỉ được dạy chương trình 4 môn học) để chỉ liên thông từ Trung cấp lên Cao đẳng trong hệ thống GDNN, chứ không liên thông lên đại học.
Cũng theo Hiệp hội, thực tế ở nhiều địa phương, trong những năm gần đây, số học sinh tốt nghiệp THCS vào học GDNN ngày càng đông, trong số đó có đến trên 80% có nhu cầu học văn hóa THPT để tham dự kỳ thi quốc gia và lấy bằng tốt nghiệp THPT. Trong khi đó, nhiều cơ sở GDNN ở các địa phương đã không được tiếp tục thực hiện giảng dạy chương trình GDTX cấp THPT…
Trước bất cập này, nhiều địa phương đã có văn bản kiến nghị và Bộ GD&ĐT trả lời là việc giảng dạy chương trình GDTX cấp THPT phải do các trung tâm GDTX thực hiện. Các trường trung cấp, cao đẳng phải liên kết với trung tâm GDTX, chứ không được quyền tự tổ chức giảng dạy, mặc dù trước đây đã được Sở GD&ĐT cho phép.
Cùng với kiến nghị của các địa phương, để tháo gỡ khó khăn cho các trường, ngày 16/10/2020, Bộ LĐ-TB&XH đã có Công văn số 4066/LĐTBXH-TCGDNN ngày 16/10/2020 về việc giảng dạy văn hóa THPT cho học sinh tốt nghiệp THCS vào học trình độ trung cấp. Theo đó, Bộ LĐ-TB&XH đã đề nghị Bộ GD&ĐT cho phép các trường trung cấp, trường cao đẳng đã được Sở GD&ĐT các địa phương đồng ý cho giảng dạy văn hóa THPT được tiếp tục giảng dạy văn hóa THPT cho người học của trường mình. Tuy nhiên, trong Công văn số 4656/BGDĐT-GDtrH trả lời Bộ LĐ-TB&XH, Bộ GD&ĐT chỉ đồng ý để các cơ sở GDNN thực hiện giảng dạy khối lượng kiến thức văn hóa THPT cho học sinh theo học trình độ trung cấp để liên thông lên trình độ cao đẳng. Bộ GD&ĐT không đồng ý để các trường giảng dạy chương trình GDTX cấp THPT cho người học.
“Hiện nay, hàng trăm trường TC, CĐ có đủ điều kiện và đã được sở GD&ĐT ở các địa phương cho phép giảng dạy văn hóa THPT (bao gồm cả chương trình GDTX cấp THPT) trước đây vẫn không được giảng dạy chương trình này. Quan điểm này chưa đúng với quy định của Luật Giáo dục năm 2019 và chỉ đạo của Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc ngành giáo dục năm 2020, gây khó khăn cho cơ sở GDNN và nhất là cho người học” – 2 Hiệp hội khẳng định.
Gỡ khó chính sách tạo điều kiện cho gần 1 triệu học sinh
Từ tình hình trên, 2 Hiệp hội đề nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ GD&ĐT cho phép các trường TC, CĐ đã được Sở GD&ĐT các địa phương đồng ý cho giảng dạy chương trình GDTX cấp THPT được tiếp tục giảng dạy chương trình này cho người học đến khi có quy định mới.
Đồng thời, 2 Hiệp hội kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ GD&ĐT sớm ban hành thông tư quy định khối lượng kiến thức văn hóa THPT và việc giảng dạy văn hóa THPT trong các cơ sở GDNN. Trong đó quy định rõ: Khối lượng kiến thức văn hóa THPT để giảng dạy trong các cơ sở GDNN, điều kiện để các cơ sở GDNN được tham gia giảng dạy khối lượng kiến thức văn hóa THPT và chương trình GDTX cấp THPT.
Cùng với đó quy định các cơ sở GDNN đủ điều kiện theo quy định của Bộ GD&ĐT thì được giảng dạy chương trình GDTX cấp THPT, khối lượng kiến thức văn hóa THPT và cấp giấy chứng nhận hoàn thành khối lượng kiến thức văn hóa THPT cho người học theo quy định của Luật Giáo dục năm 2019.
Đối với người học có bằng tốt nghiệp trình độ trung cấp, được cấp giấy chứng nhận hoàn thành khối lượng kiến thức văn hóa THPT thì được học liên thông lên trình độ đại học. Người học hoàn thành chương trình GDTX cấp THPT tại các cơ sở GDNN được tham dự kỳ thi tốt nghiệp THPT hàng năm.
Hai Hiệp hội cũng kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ GD&ĐT quy định cụ thể thẩm quyền cho phép các cơ sở GDNN được giảng dạy chương trình GDTX cấp THPT theo quy định của Luật Giáo dục năm 20219.
Theo Hiệp hội GDNN và nghề Công tác xã hội Việt Nam, Hiệp hội các trường cao đẳng, trung cấp kinh tế – kỹ thuật, tính đến năm 2020, cả nước có 244 trường cao đẳng và 437 trường trung cấp có thực hiện tuyển sinh và đào tạo trình độ trung cấp cho các đối tượng tốt nghiệp THCS.
Hiện tại có khoảng gần 400 trường đều có đủ điều kiện đáp ứng yêu cầu giảng dạy văn hóa THPT theo quy định của Bộ GD&ĐT (vì đã giảng dạy các môn văn hóa THPT tại trường trước đây, có đủ đội ngũ giáo viên theo quy định về trình độ chuyên môn nghiệp vụ; có cơ sở vật chất, phòng học, thí nghiệm, thực hành theo đúng quy định của chương trình…). Mỗi năm hệ thống GDNN tuyển sinh được 350.000 học sinh vào học trình độ trung cấp. Trong số đó có trên 80% số học sinh tốt nghiệp THCS và có nguyện vọng học và thi lấy bằng tốt nghiệp THPT.
Mặt khác, việc các trường trung cấp, cao đẳng được giảng dạy và quản lý chương trình GDTX cấp THPT có nhiều ưu điểm. Đó là cơ sở vật chất và đội ngũ giáo viên của các trường trung cấp, cao đẳng đảm bảo. Phần lớn giáo viên đều được ký hợp đồng dài hạn, được đóng bảo hiểm, được hưởng các chế độ ưu đãi theo quy định, vì vậy giáo viên rất yên tâm công tác, gắn bó lâu dài.
Các trường đã có kinh nghiệm lâu năm trong việc dạy các đối tượng tốt nghiệp THCS từ trước vì các trường đã thực hiện việc dạy các môn văn hóa cho học sinh tốt nghiệp THCS trước đây. Việc đào tạo nghề đồng thời với dạy văn hóa THPT ngay tại các cơ sở GDNN sẽ tạo được sự thống nhất trong công tác quản lý. Các trường sẽ không mất thêm các chi phí quản lý, chi phí phát sinh khác khi học sinh đi học ở các trung tâm GDTX. Các trường cũng có thể chủ động trong công tác chuyên môn hàng năm. Việc bố trí thời gian học tập văn hóa cũng như kết hợp học nghề tại các trường sẽ được bố trí xen kẽ hợp lý, đảm bảo đúng và đủ khối lượng văn hóa và đào tạo nghề.
Cũng theo nhận định của các Hiệp hội, việc dạy văn hóa THPT ngay tại các cơ sở GDNN vẫn đảm bảo chất lượng theo quy định, đồng thời tạo hiệu quả đào tạo và hiệu quả quan trọng là tạo thuận lợi lớn cho học sinh, giảm nhiều khó khăn, bất cập không đáng có.
Hải Yến