Hotline: 
Sáng nay 14/12/202, tại thủ đô Seoul (Hàn Quốc) dưới sự chứng kiến của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái và lãnh đạo một số cơ quan của Quốc hội, Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Việt Nam Đào Ngọc Dung và Bộ trưởng Bộ Y tế và Phúc lợi Xã hội Hàn Quốc Kwon Deok Cheol đã ký Hiệp định song phương về Bảo hiểm xã hội giữa Việt Nam và Hàn Quốc. Đây là Hiệp định đầu tiên của Việt Nam và Hàn Quốc trong lĩnh vực này.
Việt Nam và Hàn Quốc đã thiết lập quan hệ đối tác hợp tác chiến lược, hợp tác giữa hai nước đang ngày càng phát triển trên tất cả các lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực lao động – việc làm. Số lượng người lao động Việt Nam đi làm việc tại Hàn Quốc và người Hàn Quốc đến làm việc tại Việt Nam ngày càng tăng và đều có nghĩa vụ tuân thủ luật pháp của cả hai nước; quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của họ cũng được bảo vệ bởi luật pháp của hai nước, trong đó có quyền và nghĩa vụ tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH).
Xuất phát từ nhu cầu thực tiễn đó, để bảo vệ quyền lợi của người lao động và thực hiện pháp luật của hai nước về BHXH, Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Hàn Quốc đã tiến hành đàm phán Hiệp định song phương về BHXH (sau đây gọi tắt là Hiệp định).
Được hưởng lương hưu với những khoản BHXH đã đóng ở nước ngoài
Phần lớn các quốc gia đều có pháp luật quy định người lao động bắt buộc phải tham gia các chế độ BHXH, trong đó quan trọng nhất là bảo hiểm hưu trí. Trong bối cảnh trao đổi thương mại và đầu tư trên thế giới ngày càng phát triển, dòng lưu chuyển lao động giữa các nước cũng ngày càng tăng, người lao động khi đến một quốc gia khác làm việc về nguyên tắc sẽ phải tham gia đóng BHXH ở quốc gia đó. Khi về hưu thì người lao động được quyền hưởng lương hưu, trên cơ sở các khoản BHXH mà họ đã đóng trước đó ở trong nước cũng như ở nước ngoài.
Trong trường hợp giữa các quốc gia không có Hiệp định song phương hay đa phương về BHXH thì việc thụ hưởng lương hưu khi người lao động về hưu sẽ rất khó khăn. Có trường hợp không thực hiện được do không có sự liên thông, kết nối hay công nhận lẫn nhau giữa các hệ thống bảo hiểm. Bởi vậy, để bảo vệ quyền lợi BHXH của người lao động, chính phủ nhiều nước cố gắng thúc đẩy để ký kết hiệp định về BHXH với quốc gia nơi có nhiều công dân nước mình đến làm việc.
Trong những năm qua, số người lao động là công dân Việt Nam sang Hàn Quốc làm việc chiếm tỷ lệ lớn trong số lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài. Bên cạnh đó, cùng với sự mở rộng trao đổi thương mại và đầu tư giữa Việt Nam và Hàn Quốc, số người lao động Hàn Quốc sang Việt Nam làm việc cũng có xu hướng gia tăng. Bởi vậy, việc ký kết Hiệp định song phương về BHXH giữa Việt Nam và Hàn Quốc là một nhu cầu cấp thiết nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho sự di chuyển lao động giữa hai nước và để bảo vệ quyền lợi về BHXH cho lao động hai nước.
Cũng giống như phần lớn các hiệp định song phương và đa phương về BHXH trên thế giới, Hiệp định song phương về BHXH giữa Việt Nam và Hàn Quốc có hai mục đích chính:
– Thứ nhất là tránh việc đóng hai lần BHXH
Nếu hai nước không có Hiệp định song phương về BHXH, người lao động Việt Nam khi làm việc tại Hàn Quốc và người lao động Hàn Quốc khi làm việc tại Việt Nam sẽ phải đóng BHXH tại cả Việt Nam và Hàn Quốc. Trong trường hợp hai nước có Hiệp định song phương về BHXH sẽ tránh được việc người lao động phải đóng BHXH hai lần. Người lao động là công dân Việt Nam và Hàn Quốc sẽ chỉ có nghĩa vụ đóng BHXH tại một nước.
– Thứ hai là thời gian đóng BHXH sẽ được hai bên công nhận lẫn nhau
Đồng thời với việc tránh đóng BHXH hai lần, hai bên sẽ công nhận lẫn nhau về thời gian người lao động đóng BHXH ở nước kia. Thời gian tham gia đóng BHXH của người lao động là công dân Việt Nam và công dân Hàn Quốc sẽ được tính là tổng thời gian mà người lao động đó đã tham gia đóng BHXH ở Việt Nam và Hàn Quốc. Tổng thời gian này sẽ là căn cứ để Quỹ BHXH Việt Nam và Quỹ Hưu trí quốc gia Hàn Quốc xét người lao động hưởng chế độ lương hưu.
Mức hưởng chế độ mà Quỹ BHXH của mỗi nước chi trả cho người lao động khi về hưu sẽ căn cứ vào thời gian và mức đóng mà người lao động đã đóng vào quỹ đó. Công thức tính được quy định theo luật pháp của mỗi nước.
Đảm bảo quyền lợi BHXH của người lao động hai nước
Khi Hiệp định có hiệu lực, quyền lợi về BHXH của người lao động Việt Nam khi đi làm việc có thời hạn tại Hàn Quốc (cũng như người lao động Hàn Quốc làm việc tại Việt Nam) sẽ được bảo đảm bởi luật pháp của cả hai nước và thời gian để làm căn cứ xét hưởng chế độ hưu trí đối với người lao động Việt Nam có thời gian làm việc tại Hàn Quốc sẽ được bình đẳng như những người lao động Việt Nam khác.
Về mức hưởng thì người lao động sẽ được hưởng đầy đủ, bình đẳng căn cứ theo cách tính mức thụ hưởng theo quy định của luật pháp mỗi nước theo nguyên tắc đóng – hưởng.Theo Hiệp định, việc đóng và hưởng được thực hiện theo nguyên tắc là người lao động đóng BHXH ở đâu thì hưởng ở đó và mức hưởng được xác định bởi thời gian và mức mà người lao động đã đóng vào quỹ BHXH tại nước đóng. Bởi vậy, việc thực hiện Hiệp định sẽ không có tác động đến vấn đề thu – chi tài chính của quỹ BHXH của bên nào.
Hiệp định đóng góp tích cực vào việc bảo đảm an sinh xã hội, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người lao động trong việc tiếp cận cơ hội việc làm./.
Phan Long