Hotline: 
Trong bối cảnh thị trường lao động dịch chuyển mạnh, giáo dục nghề nghiệp (GDNN) ngày càng giữ vai trò quan trọng trong đào tạo nhân lực kỹ thuật chất lượng cao. Tuy nhiên, định kiến xã hội về GDNN vẫn tồn tại dai dẳng, một phần do công tác truyền thông chưa đủ mạnh, thiếu đồng bộ và chiều sâu. Muốn GDNN được nhìn nhận đúng giá trị, truyền thông phải là mũi nhọn tiên phong, dẫn dắt tư duy xã hội, tạo dựng hình ảnh người học nghề tự tin, thành đạt và được trọng dụng.
Truyền thông về GDNN: Mờ nhạt, thiếu chiến lược
Hiện nay, dù Bộ quản lý và các trường nghề đã có nhiều hoạt động truyền thông, nhưng phần lớn chỉ tập trung vào mùa tuyển sinh, manh mún và thiếu hệ thống. Trong khi đó, báo chí và các kênh truyền thông đại chúng vẫn ưu tiên quảng bá tuyển sinh đại học, ca ngợi điểm số, bằng cấp, còn hình ảnh người học nghề thành công thì xuất hiện rất ít.
ThS. Lê Vũ Hùng – Hiệu trưởng Trường Cao đẳng CNTT TP. HCM cho rằng GDNN cần đẩy mạnh vấn đề truyền thông.
Theo ThS. Lê Vũ Hùng – Hiệu trưởng Trường Cao đẳng CNTT TP. HCM, thực trạng này khiến xã hội chưa nhìn nhận đúng tiềm năng của GDNN: “Truyền thông chưa làm rõ được cơ hội việc làm tốt, triển vọng nghề nghiệp lâu dài và những câu chuyện thành công của cựu sinh viên trường nghề. Đây chính là lý do nhiều phụ huynh và học sinh vẫn xem GDNN là “lối rẽ cuối” thay vì một lựa chọn chủ động”.
Ở góc nhìn rộng hơn, ông Trần Anh Tuấn – Chủ tịch Hội GDNN TP. HCM cho rằng, truyền thông phải đi trước một bước: “Chỉ khi xã hội thừa nhận rằng năng lực và kỹ năng nghề nghiệp mới quyết định giá trị việc làm, chứ không đơn thuần là tấm bằng, thì GDNN mới thực sự được đánh giá đúng”.
Ông Tô Xuân Giao – Phó Trưởng VPĐD Hiệp hội GDNN & Nghề CTXH Việt Nam tại TP. HCM cho biết, Hiệp hội sẽ tiếp tục đóng vai trò cầu nối cùng báo chí để đẩy mạnh truyền thông GDNN.
Đặt vấn đề ở tầm chính sách và thực thi, ông Tô Xuân Giao – Phó Trưởng VPĐD Hiệp hội GDNN & Nghề CTXH Việt Nam tại TP. HCM cho rằng, truyền thông GDNN vẫn thiếu chiều sâu, chưa tận dụng được công nghệ hiện đại, trong khi chính sách hỗ trợ cho người học nghề và cơ sở đào tạo còn chưa đủ mạnh.
Theo đó, ông Giao nhấn mạnh: “muốn thay đổi định kiến xã hội, truyền thông phải được thiết kế như một chiến lược dài hạn, có nguồn lực đầu tư tương xứng, kết hợp chính sách ưu đãi và phương thức triển khai sáng tạo, hiện đại. Hiệp hội sẽ tiếp tục đóng vai trò cầu nối cùng báo chí thông qua hội thảo, tọa đàm, ngày hội việc làm, qua đó đưa tiếng nói của người học, nhà giáo và doanh nghiệp đến gần hơn với xã hội”.
Khi truyền thông đi cùng trải nghiệm
Ở góc độ cơ sở, ông Nguyễn Việt Mười – Hiệu trưởng Cao đẳng Nghề Sóc Trăng, chia sẻ kinh nghiệm: “Thay vì chỉ quảng cáo tuyển sinh, trường chúng tôi tổ chức cho học sinh THPT tham quan thực tế, gặp doanh nghiệp, trải nghiệm ngành nghề. Khi chính doanh nghiệp trực tiếp chia sẻ cơ hội việc làm và mức lương, phụ huynh và học sinh mới thật sự bị thuyết phục”.
Theo ông Nguyễn Việt Mười, Hiệu trưởng Cao đẳng Nghề Sóc Trăng truyền thông cần bám sát thực tế hoạt động đào tạo và sau khi ra trường của sinh viên trường nghề.
Ngoài ra, nhà trường còn chủ động đưa sinh viên đi thực tập, làm việc tại Nhật, Đức, đồng thời truyền thông rộng rãi kết quả đó. Doanh nghiệp cũng tham gia xây dựng chương trình đào tạo, giảng dạy và tuyển dụng ngay tại trường. Nhờ vậy, tỷ lệ việc làm sau tốt nghiệp luôn duy trì ở mức trên 95%.
Theo ThS. Lê Vũ Hùng, để GDNN được nhìn nhận đúng, cần có một chiến dịch truyền thông quốc gia quy mô lớn, xuyên suốt cả năm, chứ không dừng ở các đợt tuyển sinh. Ông Hùng đề xuất tăng cường sản xuất nội dung số, video chân thực về người học nghề thành đạt, lấy cựu sinh viên và doanh nghiệp làm đại sứ truyền thông, đồng thời tổ chức talkshow, tọa đàm trực tuyến để lan tỏa câu chuyện nghề nghiệp.
Ông Trần Anh Tuấn – Chủ tịch Hội GDNN TP. HCM các cơ sở GDNN cần xác định và đẩy mạnh thông điểm truyền thông về học nghề thành công sớm, chi phí thấp…
Ông Trần Anh Tuấn cũng nhấn mạnh thêm: “Thông điệp phải thật rõ ràng, học nghề thành công sớm, chi phí thấp, dễ tìm việc và thu nhập tốt đó mới là điều xã hội cần thấy rõ”.
Từ ý kiến của các chuyên gia và nhà quản lý, có thể thấy giải pháp quan trọng nhất để tháo gỡ định kiến với GDNN chính là truyền thông. Khi xã hội hiểu rằng giá trị nghề nghiệp được xác lập bằng kỹ năng, năng lực thực hành và phẩm chất nghề nghiệp, chứ không chỉ nằm ở tấm bằng đại học, thì GDNN sẽ trở thành một lựa chọn chính đáng, chủ động và đầy triển vọng cho thế hệ trẻ./.
Thanh Quang