Theo thống kê, trên toàn cầu có 163 ứng viên vaccine Covid-19 đang được nghiên cứu phát triển; 23 vaccine đang ở giai đoạn thử nghiệm trên người, còn lại 140 ứng viên đang ở giai đoạn tiền lâm sàng (trong đó có các vaccine của Việt Nam).
Cả thế giới đều đang rất nỗ lực để sớm có được vaccine Covid-19, mọi thủ tục quy trình đã được thảo luận rút ngắn để đảm bảo vấn đề chất lượng và thời gian. Việt Nam là 1 trong 42 quốc gia có thể sản xuất vaccine và là 1 trong 38 quốc gia có cơ quan quản lý vaccine theo tiêu chuẩn của WHO, mở ra cơ hội hợp tác, xuất khẩu vaccine với các nước.
Hiện tại, ở Việt Nam có 4 nhà sản xuất trong nước (VABIOTECH, POLYVAC, IVAC, NANOGEN) đang nghiên cứu vaccine Covid-19, mỗi nhà sản xuất đi theo hướng khác nhau nhưng bước đầu đều cho thấy kết quả khả quan.
Ivac sử dụng công nghệ nuôi cấy trứng gà có phôi để bào chế vaccine. Ivac đã sản xuất được vaccine cúm, nay đang ứng dụng công nghệ này để sản xuất vaccine Covid-19. Còn Vabiotech phối hợp với trường đại học Oxford của Anh, tiến hành nghiên cứu tiền lâm sàng trên động vật. Kết quả thử nghiệm cho thấy vaccine đáp ứng miễn dịch tốt.
Đầu tháng 8/2020, tiến sĩ Dương Hữu Thái, Viện trưởng Viện Vắc xin và Sinh phẩm Y tế (IVAC), cho biết đã gửi mẫu vaccine ngừa Covid-19 sang Mỹ để đánh giá bước đầu.
“Mẫu vaccine ngừa Covid-19 được viện bắt tay với các đối tác cùng nghiên cứu từ tháng 5/2020. Lộ trình nghiên cứu được chúng tôi thực hiện một cách bài bản, kết quả bước đầu tốt, chủng tốt, thử nghiệm trên dây chuyền tốt. Tuy nhiên, để đánh giá vaccine này có an toàn, có giá trị bảo vệ hay không thì còn phải có các bước đánh giá cụ thể từ rất nhiều cơ quan khác nhau”, tiến sĩ Thái cho biết.
Cũng theo ông Thái, sau khi có kết quả bước đầu, tháng 7/2020, Viện IVAC đã gửi mẫu vaccine sang Mỹ để đánh giá kết quả. “Dự kiến cuối tháng 8 năm nay sẽ có kết quả đầu tiên. Nếu phản hồi từ Mỹ tích cực, IVAC sẽ chuẩn bị các bước tiếp theo để thử nghiệm lâm sàng trên người”, ông Thái nói. Viện trưởng IVAC cho biết nếu tất cả kết quả tốt, dự kiến cuối năm 2021 có thể sản xuất vaccine ngừa Covid-19.
Sản xuất một vaccine đòi hỏi nhiều yếu tố, trong đó phải có chủng tốt, an toàn và xây dựng miễn dịch có khả năng bảo vệ. Các điều kiện này IVAC đáp ứng sẵn. Hai là công nghệ phù hợp – IVAC đã làm chủ công nghệ sản xuất vaccine cũ trên trứng gà có phôi.
Về quy mô sản xuất, IVAC chưa thể gọi là lớn, song có thể cung cấp 6 triệu liều vaccine một năm và có thể mở rộng quy mô nếu kết quả nghiên cứu khả thi, ông Thái cho biết.
Tuy nhiên, Viện trưởng IVAC cũng thận trọng khi cho rằng việc gửi mẫu vaccine sang Mỹ chỉ là bước đầu và chưa thể nói trước được điều gì vào thời điểm này.
“Quá trình để nghiên cứu thành công một loại vaccine thông thường phải mất từ 7-10 năm. Nhưng trong hoàn cảnh đại dịch Covid-19 đang diễn tiến phức tạp nên Chính phủ, Bộ Y tế và các bộ ngành liên quan cũng có các chính sách để rút ngắn một số giai đoạn. Dù vậy, vấn đề chất lượng luôn phải được đặt lên hàng đầu trong quá trình nghiên cứu”, ông Thái cho biết thêm.
PV