Hotline: 
Chiều 29/5, với tỷ lệ tán thành áp đảo 96,44%, Quốc hội đã chính thức thông qua Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội. Đây được xem là bước ngoặt chính sách quan trọng, mở đường cho hàng loạt đổi mới nhằm đẩy nhanh tiến độ phát triển nhà ở xã hội trên toàn quốc trong giai đoạn 5 năm tới.
Thí điểm toàn quốc, quyết liệt gỡ nút thắt
Nghị quyết gồm 14 điều, quy định cụ thể các cơ chế đặc thù áp dụng trên phạm vi cả nước trong vòng 05 năm, tập trung tháo gỡ những điểm nghẽn lâu nay khiến phát triển nhà ở xã hội bị chậm trễ như: thủ tục đầu tư rườm rà, thiếu vốn, thiếu quỹ đất, thiếu hấp dẫn với doanh nghiệp…
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết: “Dự thảo nghị quyết đã được chuẩn bị kỹ lưỡng, tiếp thu đầy đủ ý kiến từ các đại biểu, cơ quan chuyên môn và Chính phủ trước khi trình Quốc hội biểu quyết”.
Quỹ Nhà ở quốc gia – Cánh tay tài chính mới ngoài ngân sách
Một điểm mới rất đáng chú ý là việc thành lập Quỹ Nhà ở quốc gia – một quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, hoạt động không vì lợi nhuận, có tư cách pháp nhân và cơ chế vận hành độc lập, linh hoạt.
Nguồn vốn hình thành quỹ đa dạng, gồm: Ngân sách nhà nước cấp; Tiền từ bán tài sản công, đấu giá quyền sử dụng đất; Tiền tương đương giá trị đất đã có hạ tầng dành cho nhà ở xã hội; Đóng góp tự nguyện của tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước; Các nguồn huy động hợp pháp khác.
Chức năng của quỹ bao gồm: đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, hạ tầng kỹ thuật/xã hội kèm theo; tạo lập nhà ở cho thuê dành cho cán bộ, công chức, người lao động…
Giao chủ đầu tư không qua đấu thầu: Cắt giảm thủ tục, tăng tốc triển khai
Một cơ chế “mở khóa” rất quan trọng là cho phép giao chủ đầu tư trực tiếp, không cần đấu thầu đối với dự án xây nhà ở xã hội không sử dụng vốn đầu tư công, kể cả nhà ở cho lực lượng vũ trang.
Điều này kỳ vọng sẽ giảm đáng kể thời gian và chi phí chuẩn bị đầu tư, từ đó khuyến khích nhiều doanh nghiệp tham gia phân khúc vốn bị “chê” là biên lợi nhuận thấp.
Nới lỏng thủ tục quy hoạch, đầu tư xây dựng
Nghị quyết mạnh dạn nới lỏng hàng loạt thủ tục hành chính như: Không bắt buộc lập, thẩm định nhiệm vụ quy hoạch chi tiết với các dự án đã có quy hoạch hoặc cần điều chỉnh; Miễn thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi tại cơ quan chuyên môn; Chủ đầu tư tự thẩm định, phê duyệt và chịu trách nhiệm về tính pháp lý, chất lượng.
Đây là “liều thuốc giảm đau hành chính” giúp cắt giảm đáng kể thời gian chuẩn bị dự án – một điểm nghẽn dai dẳng trong thực tế triển khai các dự án nhà ở xã hội thời gian qua.
Giá bán – thuê mua được kiểm soát nhưng linh hoạt
Nghị quyết quy định chủ đầu tư được tự xây dựng giá bán, giá thuê mua nhà ở xã hội (theo phân kỳ, giai đoạn hoặc toàn bộ dự án), trên cơ sở phương pháp tính và lợi nhuận định mức do pháp luật quy định.
Tuy nhiên, để đảm bảo minh bạch, sau khi công trình được nghiệm thu và kiểm toán chi phí đầu tư, cơ quan chuyên môn cấp tỉnh sẽ kiểm tra giá.
Trường hợp có chênh lệch so với giá hợp đồng đã ký:
– Nếu giá kiểm toán cao hơn → chủ đầu tư không được thu thêm.
– Nếu giá kiểm toán thấp hơn → phải hoàn trả phần chênh lệch cho người mua, thuê mua.
Đây là cơ chế kiểm soát giá “hậu kiểm”, vừa tạo sự linh hoạt cho nhà đầu tư, vừa bảo vệ quyền lợi người dân.
Hỗ trợ người dân, công nhân được tiếp cận nhà ở dễ hơn
Nghị quyết quy định rõ: Điều kiện để được hưởng chính sách nhà ở xã hội; Cơ chế thuê nhà trong khu công nghiệp, nhà lưu trú công nhân; Chính sách bồi thường, tái định cư, đầu tư hạ tầng, tạo quỹ đất riêng cho phát triển nhà ở xã hội.
Kết quả biểu quyết gần như tuyệt đối
Trong phiên chiều 29/5, 461/463 đại biểu Quốc hội biểu quyết tán thành, chiếm 96,44% – tỷ lệ đồng thuận cao hiếm thấy, cho thấy đây là chủ trương được đánh giá rất cấp thiết và phù hợp với thực tiễn.
Kỳ vọng từ thực tiễn
Việc Quốc hội thông qua Nghị quyết này là cú hích lớn, kỳ vọng sẽ gỡ bỏ nhiều rào cản pháp lý kéo dài; huy động được nhiều nguồn lực xã hội hóa; tăng nguồn cung nhà ở xã hội, đáp ứng nhu cầu cấp bách của hàng triệu người dân thu nhập thấp, công nhân, viên chức trẻ…
Chính sách đã “mở đường”, vấn đề còn lại là khâu tổ chức thực hiện. Nếu được triển khai hiệu quả, đây có thể là bước ngoặt thay đổi diện mạo nhà ở xã hội tại Việt Nam trong 5 năm tới.
Phan Long