Giữa nhịp sống hiện đại không ngừng chuyển động của Thủ đô Hà Nội, vẫn còn đó những phận người âm thầm trôi dạt giữa dòng đời – những người lang thang, cơ nhỡ, sống không nơi nương tựa.
Trong bức tranh phát triển đô thị, họ như những nét trầm u uẩn, nhắc nhớ về trách nhiệm không chỉ của chính quyền mà còn của toàn xã hội trong việc sẻ chia và nâng đỡ. Thấu hiểu điều đó, Hà Nội đã chủ động triển khai một cách hệ thống, nhân văn công tác thu gom, hỗ trợ và tái hòa nhập xã hội cho người lang thang xin ăn nơi công cộng – như một sứ mệnh song hành giữa quản lý trật tự đô thị và bảo đảm an sinh xã hội.

Ngay từ đầu năm 2025, thực hiện chỉ đạo của UBND thành phố Hà Nội, Trung tâm Công tác xã hội và Quỹ Bảo trợ trẻ em Hà Nội đã xây dựng kế hoạch tăng cường kiểm tra, rà soát, tiếp cận và thu gom người lang thang, xin ăn, sinh sống tại các khu vực công cộng trọng điểm. Các tổ công tác liên ngành, đặc biệt là lực lượng trật tự xã hội lưu động của Trung tâm, đã phối hợp chặt chẽ với Công an các quận, huyện và thị xã để tiến hành kiểm tra thường xuyên tại những địa bàn có nguy cơ cao như khu vực hồ Hoàn Kiếm, phố cổ, Văn Miếu – Quốc Tử Giám, bến xe Giáp Bát, Mỹ Đình…
Mỗi trường hợp được phát hiện đều được tiếp nhận đúng quy trình pháp lý, đưa về các cơ sở trợ giúp xã hội để xác minh, phân loại và có biện pháp xử lý phù hợp. Tại đây, họ không chỉ được bố trí nơi ăn, chốn ở ổn định mà còn được chăm sóc toàn diện từ thể chất, tinh thần đến y tế, pháp lý – theo đúng tinh thần “không ai bị bỏ lại phía sau” trong tiến trình phát triển của thành phố.
Vào mùa hè, thời tiết nắng nóng gay gắt tiềm ẩn nhiều nguy cơ về sức khỏe, đặc biệt với người yếu thế. Trung tâm đã chủ động triển khai hàng loạt biện pháp bảo vệ sức khỏe cho các đối tượng đang được nuôi dưỡng tại đây. Hệ thống phòng ở, sinh hoạt chung được trang bị thêm quạt mát, bố trí ô che, lưới chắn nắng; cây xanh được tăng cường tạo cảnh quan thân thiện. Nguồn nước sinh hoạt được kiểm tra thường xuyên, khử khuẩn định kỳ bằng Cloramin B. Các hoạt động ngoài trời tạm dừng trong khung giờ cao điểm nắng nóng, thay vào đó là các chương trình tuyên truyền, sinh hoạt tập thể tổ chức trong không gian điều hòa mát mẻ, giúp đối tượng được nghỉ ngơi an toàn và chủ động chăm sóc sức khỏe bản thân.
Chế độ dinh dưỡng được Trung tâm đặc biệt chú trọng. Các bữa ăn được chuẩn bị trong khu chế biến thông thoáng, vệ sinh, tuân thủ quy định an toàn thực phẩm. Bên cạnh thực đơn cân đối dinh dưỡng, các bữa ăn mùa hè được bổ sung rau xanh, trái cây, sữa chua, sữa tươi – nhằm nâng cao sức đề kháng và tăng cường thể trạng cho người được chăm sóc.
Không dừng lại ở việc nuôi dưỡng, điểm nhấn trong chính sách tiếp nhận người lang thang tại Hà Nội là sự kết hợp hài hòa giữa trách nhiệm quản lý nhà nước với tinh thần nhân đạo sâu sắc. Với những người có hộ khẩu tại Hà Nội hoặc xác minh được nơi cư trú, cơ quan chức năng chủ động liên hệ, bàn giao cho gia đình và phối hợp chính quyền địa phương để hỗ trợ tái hòa nhập. Trường hợp chưa xác định được nhân thân, người lang thang được bố trí lưu trú tạm thời tại các cơ sở trợ giúp xã hội, hưởng đầy đủ các điều kiện về ăn, ở, y tế, tư vấn pháp lý và hỗ trợ tâm lý. Riêng với trẻ em, người già hoặc người bị thất lạc thân nhân, thành phố Hà Nội áp dụng quy trình tiếp nhận rút gọn, đảm bảo yếu tố nhân đạo tối đa. Theo quy định hiện hành, thời gian thông báo tìm kiếm người thân không vượt quá 25 ngày trước khi thực hiện các biện pháp hỗ trợ sâu hơn.
Một điểm sáng khác trong năm 2025 là nỗ lực đẩy mạnh số hóa dữ liệu cá nhân. Hà Nội đang tích cực phối hợp xây dựng mã định danh, cấp giấy tờ tùy thân cho người lang thang để phục vụ việc xác minh nhân thân, mở đường cho họ tiếp cận các chính sách an sinh quan trọng như bảo hiểm y tế, trợ cấp xã hội, học nghề và tạo việc làm. Đây chính là bước chuyển từ hỗ trợ tạm thời sang giải pháp bền vững – để mỗi người đều có cơ hội tái hòa nhập xã hội như những công dân có địa vị và nhân phẩm.
Song song với công tác tiếp nhận và chăm sóc, Trung tâm Công tác xã hội và Quỹ Bảo trợ trẻ em Hà Nội cũng tăng cường tuyên truyền, phổ biến thông tin trên các phương tiện truyền thông đại chúng và trực tiếp tại địa bàn. Mục tiêu là nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cộng đồng và gia đình – những tế bào đầu tiên của xã hội – trong việc phòng ngừa và giảm thiểu tình trạng người lang thang, xin ăn tại Thủ đô. Khi phát hiện trường hợp người lang thang, có hành vi xin ăn, xin tiền nơi công cộng, người dân có thể thông báo đến Trung tâm qua số điện thoại 0386.390.809 hoặc 0243.223.3111. Mọi thông tin phản ánh đều được tiếp nhận, xử lý kịp thời, đúng quy định.
Không chỉ là hành động vì sự văn minh của đô thị, công tác thu gom, chăm sóc người lang thang tại Hà Nội còn là minh chứng rõ nét cho chính sách nhân đạo của chính quyền Thành phố – nơi mà từng số phận, dù nhỏ bé, cũng được lắng nghe, chở che và dẫn dắt trở về vòng tay cộng đồng.
PV