Hotline: 
Học nghề gì để có thể đáp ứng được nhu cầu lao động của thị trường? Những ngành nghề nào sẽ không còn tồn tại trong bối cảnh CMCN lần thứ 4? Làm cách nào để nắm bắt được cơ hội nghề nghiệp hay học được cách khởi nghiệp từ khi còn ngồi trên giảng đường? Đây là những nội dung chính được đề cập đến trong Talk Show “Hành trang khởi nghiệp cho HSSV hướng tới nền công nghiệp 4.0” mới đây diễn ra tại trường Cao đẳng nghề Trà Vinh.
Chương trình do Trường Cao đẳng nghề Trà Vinh phối hợp cùng Hiệp hội Giáo dục nghề nghiệp và Nghề Công tác xã hội Việt Nam, Tổ chức giáo dục di trú DSS Education Group, Viện Ứng dụng khoa học công nghệ và Đào tạo Mekong, Ban quản lý Dự án SME Trà Vinh tổ chức.
Được biết, theo Quyết định số 1665/QĐ-TTg ngày 30/10/2017 của Thủ tướng chính phủ về việc phê duyệt Đề án “Hỗ trợ học sinh, sinh viên khởi nghiệp đến năm 2025”, có ba nội dung lớn là: Hỗ trợ đào tạo khởi nghiệp; tạo môi trường khởi nghiệp; và hỗ trợ vốn cho các dự án khởi nghiệp. Chương trình là một trong các hoạt động nhằm hưởng ứng Đề án khởi nghiệp tỉnh Trà Vinh giai đoạn 2020-2022 và định hướng 2025 do UBND tỉnh đã ban hành.
Trong bài phát biểu khai mạc, ông Nguyễn Chính – Hiệu trưởng trường Cao đẳng nghề Trà Vinh cho rằng, “khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo là một trong những yếu tố quan trọng tạo ra sự thành công và phát triển của tỉnh Trà Vinh nói riêng, cả nước nói chung mà khởi nghiệp còn là “mồi lửa” để châm ngòi sức sáng tạo.
Việc làm cho ngọn lửa khởi nghiệp rực cháy đang là quyết tâm chung của toàn xã hội. Đặc biệt, việc đào tạo và hỗ trợ khởi nghiệp cho HSSV nghề có ý nghĩa rất lớn, giúp cho HSSV thay đổi tư duy, nhận thức, năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, đưa các ý tưởng khởi nghiệp biến thành hiện thực. Bên cạnh đó, nâng cao hiểu biết về khởi nghiệp HSSV nghề, trang bị cho HSSV có những kiến thức, kỹ năng cơ bản về khởi nghiệp. Ngoài ra còn khuyến khích phát triển các kỹ năng cá nhân trong tạo việc làm và tự tạo việc làm….”
3 nội dung chính về tư vấn nghề, việc làm và hỗ trợ khởi nghiệp
Thông tư 14/2022/TT-BLĐTBXH nêu rõ ba nội dung chính về công tác tư vấn nghề nghiệp, việc làm và hỗ trợ khởi nghiệp phải thực hiện trên cơ sở lấy người học làm trung tâm gắn với nhu cầu của người học và vì lợi ích của người học, đồng thời thực hiện trên cơ sở nhu cầu từ thị trường lao động, việc làm và phát triển các kỹ năng cho người học.
Nhấn mạnh về điều này, ông Lâm Văn Quản – Phó Chủ tịch Hiệp hội GDNN và Nghề CTXH Việt Nam cho biết, thông tư có 5 hành trang rất cơ bản đó là: các em HSSV chọn nghề mà mình yêu thích thì nhà trường chính là nơi giúp cho các em có các kiến thức, kỹ năng chuyên môn cho các ngành học mà các em đang theo đuổi phải phù hợp với xu thế thị trường ; Thái độ, đạo đức ngay cả khi còn ngồi ghế nhà trường trong GDNN trên tinh thần nghề phục vụ cho xã hội, có trách nhiệm với bản thân mình và có trách nhiệm với xã hội; Xây dựng cho các em HSSV có được một tư duy, đổi mới, sáng tạo, chủ động trau dồi các kỹ năng cơ bản và số hóa năng lực; Ngoài ứng dụng tốt về công nghệ thông tin thì cần phải có ứng dụng tốt năng lực về số hóa ; Thông tư ngoài những vấn đề cơ bản còn mang một ý nghĩa, mục đích giúp cho người học tiếp cận xu thế của sự phát triển hiện nay, đặc biệt do sự tác động của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.
Ông Quản cũng nói thêm, xu thế của cuộc CMCN 4.0 đang thúc đẩy đời sống xã hội thay đổi về mọi thứ. Sự biến động này đã dẫn đến sự biến động bắt buộc của hệ thống GDNN. Thông tư 14 ban hành là một khung hành lang pháp lý tạo điều kiện cơ bản để các cơ sở GDNN phát triển giáo dục đào tạo tại cơ sở của mình hoàn thiện.
Hơn nữa, ngoài chương trình đào tạo cung cấp kiến thức kỹ năng chuyên môn thì việc quan tâm định hướng nghề nghiệp cho HSSV là một vấn đề cần thiết. Một bước tiến mới của Thông tư là vấn đề khởi nghiệp được kinh qua ngay từ lúc ở ghế nhà trường, xây dựng tinh thần kỹ năng kinh nghiệm thực hành cho người học.
Trên cơ sở xây dựng tinh thần này, nhà trường cần liên kết, kết nối một đội ngũ doanh nghiệp đồng hành để đưa các dự án khởi nghiệp tốt của SVHS biến nó trở thành hiện thực.
Nên học nghề gì và làm cách nào để khởi nghiệp?
Về vấn đề để đạt được mục tiêu trong công tác GDNN trong bối cảnh CMCN 4.0 hiện nay cần phải có sự chuẩn bị như thế nào và làm cách nào để khởi nghiệp, ông Trần Anh Tuấn – Chuyên gia nguồn nhân lực kiêm Phó Chủ tịch Hội GDNN TP. Hồ Chí Minh cho rằng, đối với các em SVHS ngoài những kỹ năng cứng ở trường, còn cần phải rèn luyện các kỹ năng xã hội gọi là kỹ năng thực hành xã hội.
Có 3 cách tiếp cận: vạn vật, kết nối và trí tuệ nhân tạo. Các em cần biết phối hợp, tương tác, xử lý tất cả nguồn thông tin có lợi và biến nó thành năng lực của chính mình. Trí tuệ nhân tạo về robot ngày càng thay thế con người nhưng robot không thay thế được những cảm xúc, biểu cảm của con người. Vì thế, trong một quốc gia, con người vẫn là yếu tố quyết định.
Ngoài ra, sau trận đại dịch thế kỷ Covid-19 đã phá hủy hàng loạt, làm suy sụp hệ thống cơ sở việc làm theo kiểu truyền thống nhưng bên cạnh đó lại đẩy mạnh và phát triển mạnh mẽ nền công nghiệp 4.0. Điều đó khiến những năng lực trẻ, nguồn nhân lực chất lượng cao phải tăng cấp độ sự tương tác công nghệ. Các bạn trẻ cần phải có kỹ năng giao tiếp tốt, làm việc nhóm, phối hợp tương tác và phải chịu được áp lực công việc, vượt qua mọi thử thách khó khăn. Các bạn cũng cần phải có lòng dũng cảm, sự tự tin và tính kỷ luật cao.
Cũng trong buổi Talk Show, các chuyên gia đến từ Tổ chức giáo dục di trú DSS Education Group đã chia sẻ về các ngành nghề lao động hiện đang “hot” tại Úc như điện, điện lạnh, kỹ thuật ô tô…với những mức lương vô cùng hấp dẫn từ 55.000 đô la Úc cho các bạn chưa rành nghề đến hơn 150.000 đô la Úc/năm cho các bạn có tay nghề cao.
Theo ông Hoàng Sỹ Biên – Phó Giám đốc DSS Education Group Việt Nam cho biết, trong từ 2-3 năm tới quốc gia Úc đang cần một nguồn lao động rất cao với chỉ tiêu khoảng 500.000 lao động. Do đó, đây là cơ hội rất tốt cho các bạn trẻ tương lai đang chuẩn bị khởi nghiệp.
Bên cạnh đó, ông Trương Gia Bảo – Chủ tịch Liên minh chuyển đổi số cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, Chủ tịch Liên minh Blockchain bền vững, Phó Chủ tịch Hiệp hội tư vấn Việt Nam, Tổng thư ký Hội đồng cố vấn cao cấp Hiệp hội thương mại điện tử Việt Nam Vecom cũng đã chia sẻ thêm, năm 2021 Việt Nam là một trong top 5 quốc gia có số lượng khởi nghiệp nhiều nhất thế giới, đặc biệt trong mảng Blockchain.
Theo thông báo mới nhất thì hiện nay doanh nghiệp Việt Nam ứng dụng Blockchain hiện đang ở Top 1, đó là một sự nổ lực rất lớn mà theo ông là do VN đã có sự đầu tư vào kỹ năng nghề nghiệp, đầu tư vào công nghệ thông tin, đó là chìa khóa trong chuyển đổi số để tiếp cận nhanh nguồn tri thức của thế giới.
Song song đó, ông cũng nói thêm rằng, trong số 1.000 doanh nghiệp gọi được vốn quốc tế mà ông đã tư vấn, rất ít các bạn đến từ các tỉnh địa phương.
Có nghĩa là các bạn ở địa phương ít có khả năng trở thành công dân toàn cầu hay công dân quốc tế, kỹ năng mềm của các bạn đang thua thiệt so với các bạn đến từ thành thị hoặc đã từng du học ở nước ngoài.
Nhưng có một thống kê nhỏ, các bạn ở tỉnh lại đang nắm những dự án kêu gọi vốn lớn hơn với lý do yếu tố chuyên môn nghề nghiệp của những bạn là giám đốc chuyên môn được đặt lên hàng đầu. Nhất là khi các bạn áp dụng những kỹ năng chuyên môn nghề nghiệp ứng dụng vào chuyển đổi số.
Ngoài ra, cũng tại chương trình các bạn HSSV trường Cao đẳng nghề Trà Vinh đã có dịp nghe chia sẻ từ các diễn giả trẻ đến từ Hội F&B Việt Nam là các Sáng lập và điều hành của các doanh nghiệp trẻ thành công như: Chef Vũ Trần, Nguyễn Thanh Tấn – Sáng lập và điều hành Tâm Hospitality, Hương Lưu – Owner/Founder khởi nghiệp từ kinh doanh bánh mì và homestay Grandma Lu tại TP.Hồ Chí Minh.
Được biết, theo Quyết định số 1665/QĐ-TTg ngày 30/10/2017 của Thủ tướng chính phủ về việc phê duyệt Đề án “Hỗ trợ học sinh, sinh viên khởi nghiệp đến năm 2025”, có ba nội dung lớn là: Hỗ trợ đào tạo khởi nghiệp; tạo môi trường khởi nghiệp; và hỗ trợ vốn cho các dự án khởi nghiệp. Chương trình là một trong các hoạt động nhằm hưởng ứng Đề án khởi nghiệp tỉnh Trà Vinh giai đoạn 2020-2022 và định hướng 2025 do UBND tỉnh đã ban hành.
Các bạn trẻ muốn khởi nghiệp hoặc sau này làm việc theo ngành nghề đã học, trước mắt phải học tập sao cho có được kỹ năng nghề vững chắc bao gồm trong 3 từ: Hoài bão, Nghị lực và Tự tin. Khởi nghiệp không có nghĩa là phải có đầy đủ các điều kiện như: tài chính, địa điểm, hệ thống … mà đơn giản hóa hình thức, trước tiên hãy phát huy nội lực, kỹ năng nghề và làm được các công việc liên quan đến ngành nghề mình học, làm cho chính gia đình mình, bà con lối xóm, từ từ lan tỏa vừa làm vừa điều chỉnh theo môi trường hiện hữu, theo thị trường thời điểm.
Qua một thời gian lan toả các em đã có kinh nghiệm, một lượng khách hàng nhất định, một cái tên riêng, lúc đó mọi thứ thuận lợi không bị tâm lý ràng buộc sẽ có đà cất cánh. Các em sẽ dễ thực hiện kế hoạch cho tương lai. Đặc biệt là thời kỳ 4.0 không thể thiếu kiến thức tin học, phát triển kỹ năng cốt lõi và học thêm kỹ năng mềm.
Ông Tô Xuân Giao – Ủy viên Ban Thường vụ Hiệp hội GDNN và Nghề CTXH Việt Nam
Uyển Nhi