Hotline: 
Chi cục Bảo vệ môi trường (Sở TN&MT TP Hà Nội) cho biết, không hạn chế thời gian đo kiểm, hỗ trợ kinh phí “đổi cũ lấy mới” xe máy cho đến khi đủ số lượng 3.000 – 5.000 chiếc trong chương trình thí điểm. Tuy nhiên, chương trình này chưa được người dân quan tâm đúng mức.
Theo Sở TN&MT Hà Nội chương trình được triển khai từ ngày 12 – 30.11, nhằm đánh giá hiện trạng phát thải của xe mô tô, xe gắn máy cũ đang lưu hành, thực thi các giải pháp cải thiện chất lượng không khí và quản lý giao thông hiệu quả. Chương trình bao gồm các hoạt động như đo kiểm khí thải, thí điểm tiếp nhận xe mô tô, xe gắn máy cũ mà người dân thải bỏ và hỗ trợ chuyển đổi sang xe máy mới, khảo sát ý kiến người dân về tác động của chính sách kiểm soát khí thải xe máy.
Chương trình đo kiểm khí thải thí điểm đối với xe gắn máy đang triển khai tại 6 quận (Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng, Đống Đa, Cầu Giấy, Thanh Xuân và Hà Đông) sẽ không giới hạn về thời gian. Cho tới khi nào đủ số lượng 3.000 – 5.000 phương tiện theo kế hoạch, chương trình mới kết thúc.
Theo đó, sẽ đo kiểm khí thải miễn phí cho khoảng 3.000 – 5.000 xe mô tô, xe gắn máy các hãng Honda, Yamaha, Suzuki, Piaggio, SYM. Người dân Thủ đô sẽ được kiểm tra khí thải xe máy miễn phí tại 8 điểm kiểm định thuộc 6 quận nội thành trong chương trình.
Đối với xe máy từ 5 năm trở lên (đăng ký trước năm 2017), chủ phương tiện được tặng dầu nhớt, trường hợp xe không đạt tiêu chuẩn khí thải sẽ được hỗ trợ một phần chi phí bảo dưỡng tối đa không quá 200.000 đồng/xe để sửa chữa các bộ phận liên quan đến khí thải. Các phương tiện vẫn được tiếp tục lưu hành sau khi được kiểm tra khí thải.
Đối với xe máy đăng ký lần đầu trước năm 2002, thuộc 5 hãng xe trên có nhu cầu chuyển đổi sang xe máy mới sẽ được tư vấn, hướng dẫn, nếu đáp ứng các điều kiện của Chương trình sẽ nhận được các mức hỗ trợ từ các hãng xe tối đa lên đến 4 triệu đồng (khoản hỗ trợ tùy theo chính sách khuyến mại của từng hãng xe và giảm giá trực tiếp trên giá xe mới).
Báo cáo thống kê theo ngày, Chi cục BVMT Hà Nội cho biết, đã có hơn 460 lượt xe máy đã đến đo khí thải miễn phí ở các đại lý hãng xe trong gần một tuần qua, chưa có xe nào đủ điều kiện tham gia đổi xe máy cũ lấy xe mới và nhận hỗ trợ tối đa 4 triệu đồng. Con số 460 cũng rất khiêm tốn so với mục tiêu 5.000 xe tham gia đo khí thải miễn phí trong thời gian thí điểm từ ngày 12 đến 30/11.
Theo ghi nhận, tại một số điểm đo khí thải xe máy miễn phí và đổi xe máy cũ lấy xe máy mới, hầu như không có người đến đo. Tại cửa hàng bán xe của hãng Suzuki tham gia chương trình trên phố Vọng, khách đến xem xe máy mới khá đông, tuy nhiên người đến đo khí thải xe cũ không có. Hỏi ra thì được biết thiết bị đo khí thải đang bị trục trặc, đang chờ VAMM đến kiểm tra, sửa chữa. Trong khi đó, tại một cửa hàng trên phố Trần Xuân Soạn chuyên về xe máy của hãng Piaggio, mặc dù có treo biển về đo khí thải, nhưng khách chủ yếu mang xe đến bảo dưỡng định kỳ hay sửa chữa do hỏng hóc. Anh Toàn, quản lý ở đây cho biết, từ khi bắt đầu chương trình, không có khách nào đến tham gia. “Ở đây chỉ đo khí thải, khách đến thì được hỗ trợ thay dầu. Còn khách đổi xe cũ lấy xe mới thì chúng tôi lại giới thiệu sang cửa hàng bán xe của hãng ở đường Bà Triệu”, anh Toàn cho biết. Cũng như cửa hàng của anh Toàn, một số cửa hàng khác cho biết, tham gia chương trình, các cửa hàng không được hỗ trợ gì, mà thợ thì lại thêm việc. Chính vì thế, ngay các cửa hàng tham gia chương trình cũng không mặn mà cho lắm.
Bà Nguyễn Thị Hồng Thu, Trưởng cửa hàng đại lý xe Honda Phạm Văn Đồng, cho biết trong 4 ngày đầu triển khai thí điểm, cửa hàng tiếp nhận khoảng 100 lượt xe đến kiểm tra khí thải, trong đó nhiều người đã được hưởng mức hỗ trợ 200.000 đồng tiền bảo dưỡng xe và sẵn sàng chi thêm một số tiền nhỏ để sửa, nâng cấp xe cũ.
Về chương trình đổi xe cũ lấy xe mới, một số người quan tâm và gọi điện thoại qua cửa hàng để hỏi nhưng chưa có ai đủ điều kiện để hưởng mức hỗ trợ 2-4 triệu đồng/xe.
Theo bà Thu, nhiều người dân gặp vướng mắc ở quy định xe phải được đăng ký chính chủ tại Hà Nội trước năm 2002.
Còn tại cửa hàng xe Yamaha ở Cầu Giấy, nhân viên cửa hàng cho biết đại lý tiếp nhận nhiều trường hợp đến tham gia chương trình nhưng chủ yếu người dân quan tâm việc được đo khí thải miễn phí cùng ưu đãi như tặng dầu, hỗ trợ 200.000 đồng tiền bảo dưỡng.
Theo các nhân viên, với điều kiện là chủ phương tiện phải hoàn tất thủ tục thu hồi và biển số xe với cơ quan đăng ký để được hỗ trợ đổi xe mới. Nhiều người dân ngại mất thời gian nên không mặn mà.
Tiến sĩ Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam, cho biết chương trình thí điểm đo khí thải xe máy miễn phí là do Sở TN&MT Hà Nội triển khai nhưng mức hỗ trợ đổi xe máy lại là do doanh nghiệp quyết định. Do đó, việc hỗ trợ này thực chất tương tự các chương trình đổi tivi cũ lấy tivi mới, là ưu đãi của doanh nghiệp để thu hút sự tham gia của người dân.
Về việc người dân Hà Nội không mặn mà với việc đổi xe, ông Tùng cho rằng điều này phụ thuộc vào nhu cầu và điều kiện thực tế của họ.
Nhiều gia đình mong muốn đổi xe máy nhưng chưa đủ kinh phí để bù vào phần còn lại. Với mức hỗ trợ 2 triệu đồng, người dân cần bỏ ra thêm ít nhất 18 triệu đồng để sở hữu chiếc xe mới. Khi mua xe trên 40 triệu đồng, người dân mới hưởng mức hỗ trợ cao nhất là 4 triệu đồng/xe.
Với nhiều người, đây là số tiền lớn và không có lợi về mặt kinh tế, đặc biệt với người lao động sử dụng xe máy như một phương tiện mưu sinh.
Theo Sở TN&MT Hà Nội, dự kiến sẽ có khoảng 5.000 xe máy cũ được kiểm tra khí thải trên địa bàn thành phố Hà Nội. Phương tiện xe máy cũ vẫn được lưu hành bình thường sau khi kiểm tra.
Hà Phương