20/12/2025 20:43:57

Nghề kinh doanh ẩm thực và bài học sở hữu trí tuệ

Từ những vụ tranh chấp thương hiệu giữa các cơ sở kinh doanh ẩm thực sử dụng tên gọi tương đồng, cho thấy nhiều vấn đề pháp lý về sở hữu trí tuệ và quản trị nghề nghiệp đang bị xem nhẹ trong lĩnh vực này.

Gần đây, cộng đồng ẩm thực miền Trung xôn xao trước vụ việc thương hiệu Chạn tại TP Huế bị sao chép bộ nhận diện. Trên fanpage chính thức, bà Nguyễn Đông Phương, nhà sáng lập Chạn, đã công khai chia sẻ về vấn đề này, thu hút sự chú ý lớn từ thực khách và giới kinh doanh F&B ( Food & Beverage – dịch vụ ăn uống)

Từ một cái tên đơn giản

Theo bài chia sẻ, Chạn đi vào hoạt động năm 2019, đến tháng 7/2021, thương hiệu này được đăng ký kinh doanh dưới tên Nhà hàng cơm niêu Chạn, thuộc Công ty TNHH MTV Thương mại Dịch vụ và Du lịch T&P Group. Trong suốt hơn 6năm hoạt động, dù nhận được nhiều đề nghị hợp tác hấp dẫn, Chạn luôn kiên quyết từ chối để bảo vệ tính nguyên bản. Gần đây, bà Đông Phương phát hiện tại Đà Nẵng xuất hiện 3 địa điểm kinh doanh mang tên “Chạn Niêu”, với tên gọi và hình ảnh thương hiệu gần như tương đồng, dễ gây nhầm lẫn cho khách hàng quen thuộc của Chạn.

Trong bài đăng trên Facebook, bà Đông Phương nhấn mạnh: “Chúng tôi muốn khẳng định rõ ràng và minh bạch: Chạn chỉ hoạt động tại Huế. Chúng tôi không nhượng quyền, không mở chi nhánh, không có bất kỳ hợp tác nào tại Đà Nẵng hay bất kỳ địa phương nào khác. Chúng tôi mong muốn nhận được sự tôn trọng tính nguyên bản cũng như bản quyền thương hiệu như một nguyên tắc kinh doanh bất di bất dịch”.

Thương hiệu Chạn tại Huế (bên trái) và Chạn Niêu tại Đà Nẵng (bên phải) có nhiều nét tương đồng về bộ nhận diện.

Lời chia sẻ này, khiến nhiều người dùng mạng xã hội “tràn” vào fanpage của Chạn Niêu để bày tỏ sự bất bình.

Sự việc sau đó nhận được phản hồi từ phía Chạn Niêu Đà Nẵng. Đại diện thương hiệu này giải thích rằng, sự trùng lặp về tên gọi chỉ là ngẫu nhiên, dẫn đến hiểu lầm không đáng có trong việc nhận diện.

Tuy nhiên, bà Đông Phương không chấp nhận phản hồi này và cho rằng đây là hành vi cố ý gây nhầm lẫn. Theo phản ánh của phía Chạn Huế thì, Chạn Niêu không chỉ sử dụng logo tương tự mà còn “mượn” hình ảnh món ăn từ Chạn Huế để quảng bá. Thậm chí, khi khách hàng thắc mắc về mối liên hệ giữa hai thương hiệu, fanpage Chạn Niêu từng trả lời rằng họ là “một phần” của Chạn Huế, điều này được xem là dấu hiệu lừa đảo có chủ đích.

Hiện nay, cả 2 bên đều cho biết đã nộp hồ sơ đăng ký nhãn hiệu lên Cục Sở hữu trí tuệ. Tuy nhiên, đại diện Cục Sở hữu trí tuệ tại Đà Nẵng cho biết cả 2 đơn đều chưa được cấp văn bằng bảo hộ độc quyền và vẫn đang trong quá trình giải quyết.

Đến câu chuyện pháp lý phức tạp

Theo tìm hiểu của PV, tháng 10/2024, Chạn Huế lần đầu tiên nộp đơn đăng ký quyền sở hữu trí tuệ và được chấp nhận về mặt hình thức vào tháng 4/2025. Tuy nhiên, nhãn hiệu đăng ký lại là “Cạn” thay vì “Chạn” như tên gọi chính thức. Chỉ tới khi sự việc bị mất thương hiệu bùng nổ, ngày 16/12/2025, Chạn Huế mới vội vàng nộp đơn với đúng tên gọi của mình.

Trong khi đó, Chạn Niêu đã nộp đơn đăng ký sở hữu trí tuệ từ ngày 13/10/2025.

Cũng theo tìm hiểu của PV, từ năm 2021, một thương hiệu khác là Chạn Bếp (tại Ninh Thuận cũ) đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp văn bằng bảo hộ nhãn hiệu độc quyền (thời gian 10 năm từ ngày nộp đơn).

Nhãn hiệu “Chạn Bếp” đã được cấp văn bằng bảo hộ và vẫn còn hiệu lực đến năm 2029. Ảnh chụp màn hình.

Từ những dữ liệu trên, nhiều chuyên gia sở hữu trí tuệ cho rằng dù Chạn Huế có lợi thế là hoạt động sớm hơn và Chạn Niêu có lợi thế là nộp đơn sớm hơn, thì khả năng bảo hộ của cả 2 đều đang bỏ ngỏ. Về nguyên tắc, đơn nào nộp trước sẽ có ngày ưu tiên nhưng quyết định cuối cùng phụ thuộc vào quá trình thẩm định xem có đủ điều kiện hay không.

“Theo quy định của Luật SHTT Việt Nam, nhãn hiệu nộp sau trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn với nhãn hiệu đã được bảo hộ sẽ bị từ chối. Khi Chạn Bếp đã được bảo hộ từ 2021 thì câu hỏi “Chạn hay Chạn Niêu ai lợi thế hơn” gần như không còn ý nghĩa lớn về pháp lý nhãn hiệu chữ, vì cả hai đều đang đứng sau một nhãn hiệu đã có hiệu lực bảo hộ.

Khi đã mất lợi thế ở nhãn hiệu chữ, thì khả năng được bảo hộ chỉ nằm ở logo, bộ nhận diện tổng thể, nhóm nhãn hiệu, tên thương mại gắn với địa danh hoặc chiến lược đăng ký khác…”, một chuyên gia sở hữu trí tuệ cho biết.

Ở góc độ nghề nghiệp, theo các chuyên gia, đây là bài học khá quen thuộc nhưng thường bị xem nhẹ. Trong thực tế, không ít chủ kinh doanh tin rằng chỉ cần tạo ra sản phẩm tốt, được khách hàng tin yêu là đủ. Phần pháp lý bị xem là thủ tục rườm rà, chưa cần thiết khi quy mô còn nhỏ.

Tuy nhiên, từ vụ việc Chạn nói trên cho thấy, trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt của các ngành nghề, việc xem nhẹ sở hữu trí tuệ không chỉ là thiếu sót pháp lý, mà còn là rủi ro nghề nghiệp.

“Kinh doanh ẩm thực, không chỉ là câu chuyện của đam mê, tay nghề hay bản sắc món ăn. Đó còn là quá trình xây dựng bảo vệ thương hiệu một cách bài bản, đúng luật”, một chuyên gia phát triển thương hiệu nói.

Lam