Hotline: 
Trong giai đoạn 2018 – 2019, doanh thu và lợi nhuận của Công ty CP cấp nước Nghệ An biến động rất mạnh, mặc dù xét về con số không quá cao.
Thời điểm 2019, dư luận tỉnh Nghệ An xôn xao trước sự việc nước sinh hoạt ở thành phố Vinh và một số vùng phụ cận không đảm bảo. Được biết, vào thời điểm đó, Công ty Cổ phần cấp nước Nghệ An (UPCoM: NAW; Nawasco) đã bơm nước sông Đào thay thế nước sông Lam để sản xuất nước sạch bán cho người dân.
Tuy nhiên, theo đơn giá phê duyệt của UBND tỉnh Nghệ An, đơn nước thô được phê duyệt từ sông Lam có giá 1.950 đồng/m3, nước thô từ sông Đào là 900 đồng/m3, chênh lệch giá nước sạch thành phẩm khi sản xuất từ 2 nguồn nước thô này được quy định là 2.000 đồng/m3.
Theo phản ánh của người dân tại thời điểm đó, trong khi nước sông Đào có dấu hiệu ô nhiễm, nước sông Lam sạch hơn; giá nước thô sông Đào rẻ gấp đôi nếu so với nước sông Lam.
Phía Công ty CP cấp nước Nghệ An giải thích do đơn vị cung cấp nước thô từ sông Lam tính giá nước thô quá cao, nên mới lấy nước từ sông Đào; số tiền chênh lệch sẽ trả lại cho khách hàng. Việc lấy nước từ sông Đào đã được UBND tỉnh Nghệ An cấp phép, và nguồn nước đầu vào cũng như đầu ra đảm bảo đủ tiêu chuẩn.
Trong một lần trả lời báo chí, Chánh văn phòng UBND tỉnh Nghệ An thời điểm đó cho rằng nước sông Đào có ô nhiễm hay không phải chờ kết quả quan trắc. Nếu các kết quả quan trắc nguồn nước sông Đào bị ô nhiễm, không đủ tiêu chuẩn để sản xuất nước sạch, thì phải cấm các nhà máy nước khai thác để sản xuất nước sạch.
Sau đó, UBND tỉnh Nghệ An đã có văn bản số 5640/UBND-CN chỉ đạo chấn chỉnh tình trạng trên, yêu cầu Công ty CP Cấp nước Nghệ An dừng việc lấy nước thô từ sông Đào để sản xuất nước sinh hoạt tại 2 nhà máy nước Bạch Cầu và Hưng Vĩnh; thực hiện lấy nguồn nước thô trực tiếp từ sông Lam (đã được tính đủ chi phí nước thô trong giá tiêu thụ nước sạch tại Quyết định số 41/2018/QĐ-UBND ngày 2/10/2018 của UBND tỉnh Nghệ An) để sản xuất nước sạch cấp cho địa bàn thành phố Vinh và vùng phụ cận.
Tiếp sau đó, UBND tỉnh Nghệ An đã ban hành quyết định về việc thanh tra xác định nguyên nhân sự cố nước sinh hoạt trên địa bàn TP.Vinh và vùng phụ cận bị nhiễm bẩn, đục bất thường.
Quyết định số 3037/QĐ-UBND ngày 5/10/2022 nêu rõ, tiến hành thanh tra tại Công ty CP Cấp nước Nghệ An, xác định nguyên nhân sự cố về việc nước sinh hoạt trên địa bàn TP.Vinh và vùng phụ cận bị nhiễm bẩn, đục bất thường; việc sử dụng nguồn nước thô cung cấp cho các nhà máy nước; việc tuân thủ quy định pháp luật về quy hoạch, đầu tư, xây dựng các tuyến ống và các nhà máy nước. Thời kỳ thanh tra từ năm 2019 đến nay.
Trước đó, thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, Sở Xây dựng đã phối hợp cùng các sở: Y tế, Tài nguyên và Môi trường, Khoa học và Công nghệ, Công an tỉnh, cùng các địa phương tiến hành kiểm tra vấn đề nước sạch trên địa bàn TP.Vinh và các vùng phụ cận. Trên cơ sở kiểm tra thực tế tại hiện trường và báo cáo của các đơn vị liên quan, Sở Xây dựng đã có văn bản số 2401/SXD-HTKT báo cáo UBND tỉnh.
Theo đó, đoàn kiểm tra kết luận về nước thô đầu vào, mẫu nước thô sông Lam có 1 thông số giám sát không đạt (COD) vượt quy chuẩn 1,24 lần. Mẫu nước thô sông Đào có 4 thông số giám sát vượt quy chuẩn cho phép, gồm: BOD5 vượt 1,17 lần, COD vượt 1,007 lần, TSS vượt 1,26 lần, Nitrit vượt 1,34 lần; trong đó chỉ số TSS thể hiện chất gây ô nhiễm nước. Vì vậy, nếu quá trình sản xuất không đảm bảo lắng, lọc các chất không hòa tan sẽ dẫn đến xuất hiện vật thể lạ trong nước sinh hoạt như vừa qua.
Tại thời điểm kiểm tra, nhà máy nước Hưng Nguyên sử dụng nước thô từ sông Đào để sản xuất nước sạch với công suất trung bình khoảng 2.500m3/giờ tương đương công suất 60.000m3/ngày đêm cấp nước về khu vực TP.Vinh. Nhà máy nước Hưng Vĩnh và Cầu Bạch trong 6 tháng đầu năm 2022 sử dụng nguồn nước thô sông Lam để sản xuất nước sạch giảm khối lượng nhiều so với cùng kỳ năm 2021.
Theo đoàn kiểm tra, để xảy ra sự việc nước sạch bị nhiễm bẩn thời gian qua trách nhiệm thuộc về Công ty CP Cấp nước Nghệ An. Cụ thể, Công ty không kịp thời báo cáo cho chính quyền địa phương và các cơ quan quản lý Nhà nước có liên quan khi người dân phản ánh hiện tượng nước sinh hoạt nhiễm bẩn, đục bất thường. Việc xử lý sự cố và khôi phục việc cấp nước sạch không triệt để, kịp thời dẫn đến cung cấp dịch vụ cấp nước cho người dân không đáp ứng tiêu chuẩn, quy chuẩn quy định.
Trên cơ sở kết quả kiểm tra, Sở Xây dựng tỉnh Nghệ An đã kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo các Sở, ban, ngành, trong đó có Công an tỉnh kiểm tra, xử lý các hoạt động gây ô nhiễm nguồn nước, phối hợp làm rõ nguyên nhân sự cố, xác định hành vi vi phạm pháp luật có liên quan của các cá nhân, tổ chức, xử lý theo đúng quy định; thành lập đoàn thanh tra liên ngành do Thanh tra tỉnh chủ trì để tiến hành kiểm tra sự việc.
Không rõ việc Nawasco trả tiền khách hàng như thế nào, tuy nhiên trong giai đoạn 2018 – 2019, doanh thu và lợi nhuận của doanh nghiệp này biến động rất mạnh, mặc dù xét về con số không quá cao.
Cụ thể, trong năm 2018, thời điểm Nawasco chưa bơm nước sông Đào thay thế nước sông Lam, doanh thu của Nawasco đạt 209 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế nhỏ giọt chỉ 27 triệu đồng.
Sang năm 2019, doanh thu của Nawasco tăng lên mức 253,9 tỷ đồng, lợi nhuận cũng tăng lên 760 triệu đồng. Như vậy, trong 1 năm thay đổi nguồn nước thô giá rẻ, bán giá “cao”, lợi nhuận của Nawasco tăng hơn 28 lần. Tiếp đến, năm 2020, doanh thu của Nawasco tăng nhẹ lên 254 tỷ đồng, lợi nhuận đạt 700 triệu đồng. Năm 2021, doanh thu của Nawasco tăng lên 271,9 tỷ đồng, lợi nhuận 1,1 tỷ đồng.
Mới đây nhất, trong báo cáo tài chính quý IV/2022, doanh thu thuần của Nawasco đạt 71,1 tỷ đồng, tăng hơn 5 tỷ đồng so với cùng kỳ năm trước, lãi ròng hơn 1,4 tỷ đồng.
Luỹ kế cả năm, doanh thu thuần của Nawasco đạt 281,9 tỷ đồng (tăng hơn 10 tỷ so với năm trước), lãi ròng hơn 4,9 tỷ đồng, tăng mạnh so với hơn 800 triệu đồng năm 2021.
Tại ngày 31/12/2022, tổng tài sản Nawasco ở mức 863,4 tỷ đồng, trong đó, tài sản dài hạn (576,3 tỷ đồng) và tài sản ngắn hạn hơn 287,1 tỷ đồng. Bên kia bảng cân đối kế toán, nợ phải trả của Nawasco hơn 483,3 tỷ đồng; vốn chủ sở hữu 380 tỷ đồng, gồm vốn góp của chủ sở hữu 373,8 tỷ đồng, quỹ đầu tư phát triển hơn 1,1 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế chưa phân phối 4,98 tỷ đồng…
Tại ngày 31/12/2022, Nawasco có vốn điều lệ hơn 373,8 tỷ đồng, trong đó, UBND tỉnh Nghệ An đứng 38,05% cổ phần (tương đương 142,2 tỷ đồng), cổ đông lớn còn lại là CTCP mía đường Sông Con (27,66% cổ phần) và các cổ đông khác (34,29% cổ phần).
Lê Trang