Hotline: 
Trong bức tranh đô thị ngày càng hiện đại và văn minh, việc duy trì trật tự xã hội, bảo đảm an sinh và giữ gìn mỹ quan Thủ đô là yêu cầu cấp thiết. Một trong những nhiệm vụ được UBND thành phố Hà Nội kiên trì triển khai trong những năm gần đây là công tác tập trung, hỗ trợ người lang thang, xin ăn trên địa bàn thành phố. Giai đoạn 2024–2025 ghi nhận nhiều chuyển biến tích cực trong việc hiện thực hóa chính sách nhân văn này, với những con số biết nói và dấu ấn lan tỏa từ sự đồng lòng của cả hệ thống chính trị.
Kế hoạch bài bản, hành động quyết liệt
Từ đầu năm 2023, UBND thành phố Hà Nội đã ban hành Quyết định 2252/QĐ-UBND về việc triển khai công tác tập trung người lang thang, xin ăn trên địa bàn. Theo đó, các quận, huyện, thị xã phối hợp chặt chẽ với các sở, ngành liên quan, Công an thành phố, đặc biệt là Trung tâm Công tác xã hội và Quỹ Bảo trợ trẻ em Hà Nội, tiến hành rà soát, lập hồ sơ, đưa người có hoàn cảnh đặc biệt về cơ sở chăm sóc, nuôi dưỡng. Từ hỗ trợ khẩn cấp ban đầu, Hà Nội từng bước chuyển sang giải pháp căn cơ, bền vững nhằm tái hòa nhập xã hội cho người yếu thế.
Thống kê của Trung tâm Công tác xã hội và Quỹ Bảo trợ trẻ em Hà Nội cho thấy, từ ngày 15-12-2023 đến hết ngày 14-9-2024, Trung tâm Công tác xã hội và Quỹ Bảo trợ trẻ em Hà Nội đã tập trung, tiếp nhận 337 đối tượng người lang thang có hành vi xin ăn, xin tiền, trẻ em bị đi lạc gia đình, người lang thang sinh sống nơi công cộng trong dịp lễ Tết và trong thời tiết rét đậm dưới 10 độ C.
Trong đó, đa phần các đối tượng người lang thang, vô gia cư là người ngoại tỉnh, sau quá trình xác minh, liên hệ được người thân, họ sẽ được Trung tâm Công tác xã hội và Quỹ Bảo trợ trẻ em Hà Nội bàn giao về địa phương, hoặc chuyển về các Trung tâm Bảo trợ xã hội phù hợp để chăm sóc nếu không thể tìm được người thân nuôi dưỡng.
Các đối tượng sau khi tiếp nhận đều được chăm sóc y tế, hỗ trợ tâm lý, sắp xếp chỗ ăn, ở tạm thời, đồng thời được hướng dẫn hoàn thiện giấy tờ tùy thân và tích hợp vào hệ thống an sinh xã hội. Đặc biệt, nhiều người trong số đó đã được tư vấn hướng nghiệp, giới thiệu việc làm, hoặc được đưa về quê theo nguyện vọng.
Thành phố cũng tổ chức các đợt cao điểm tập trung người lang thang vào dịp lễ, Tết. Trong đợt ra quân ngắn ngày cuối năm 2024, các đơn vị chức năng đã phát hiện và tiếp nhận 15 trường hợp xin ăn tại các khu vực như Tôn Thất Tùng – Trường Chinh, Đại Cồ Việt – Giải Phóng, khu vực ga Hà Nội, gầm cầu vượt… Các trường hợp này đều được lập hồ sơ, đánh giá hoàn cảnh, phân loại để đưa ra biện pháp hỗ trợ phù hợp.
Chung tay bảo vệ người yếu thế trong mùa giá rét và dịp lễ
Riêng mùa đông và Tết Dương lịch năm 2025, Hà Nội bước vào đợt không khí lạnh sâu. Nhằm tránh để người lang thang, người già neo đơn phải chịu cảnh màn trời chiếu đất, Trung tâm đã phối hợp với các quận, huyện tiến hành chiến dịch kiểm tra, rà soát trên toàn thành phố. Chỉ trong hơn 10 ngày (cuối tháng 12/2024 đến đầu tháng 1/2025), có 8 người lang thang được tiếp nhận, chăm sóc an toàn trong điều kiện nhiệt độ xuống dưới 10 độ C.
Tiếp nối đó, dịp lễ 30/4 – 1/5/2025, Trung tâm tổ chức chiến dịch ra quân từ 20–24/4. Kết quả, 9 người lang thang, xin ăn tại các quận Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng, Nam Từ Liêm, Ba Đình… được đưa về cơ sở bảo trợ, trong đó có những trường hợp là người già sức khỏe yếu, người mất nhận thức tạm thời. Nhằm tăng cường khả năng phản ứng nhanh, Trung tâm đã duy trì đường dây nóng 24/7 qua số điện thoại 0243.22.33.111 và 0386.390.809, tiếp nhận và xử lý hàng chục lượt thông tin do người dân phản ánh.
Một bước tiến quan trọng trong công tác này là Hà Nội đã bắt đầu số hóa dữ liệu người lang thang, cấp mã định danh để tích hợp vào hệ thống quản lý an sinh xã hội. Đây là cơ sở để người yếu thế dễ dàng tiếp cận các chính sách hỗ trợ lâu dài như cấp thẻ bảo hiểm y tế, đào tạo nghề, tìm kiếm việc làm và hỗ trợ nhà ở.
Không chỉ dừng ở việc “cứu trợ”, thành phố còn hướng đến mục tiêu “không để ai bị bỏ lại phía sau”, với giải pháp mang tính lâu dài, bài bản. Người lang thang sau khi tiếp nhận được phân loại rõ ràng: người cao tuổi neo đơn được chuyển sang các cơ sở bảo trợ xã hội lâu dài; người mất khả năng nhận thức được chăm sóc y tế; người còn khả năng lao động được tư vấn việc làm, liên kết với các doanh nghiệp có nhu cầu tuyển dụng.
Có thể nói, với những kết quả đạt được, Hà Nội đang ngày càng thể hiện rõ sự văn minh, nhân ái của các cấp, chính quyền thành phố dành cho người yếu thế và qua cảm nhận của người dân và du khách. Tại các khu vực trọng điểm như Hồ Gươm, phố cổ, Văn Miếu, Bờ Hồ, tình trạng xin ăn, chèo kéo khách du lịch đã giảm rõ rệt. Các “nhóm hát thiện nguyện” trá hình xuất hiện tại ngã tư đông đúc cũng được xử lý, lập biên bản, ngăn chặn hành vi trục lợi từ lòng tốt cộng đồng.
Bà Nguyễn Thị Hương (phường Tràng Tiền, quận Hoàn Kiếm) chia sẻ: “Tôi rất mừng khi thấy phố phường sạch đẹp hơn, không còn những cảnh xin ăn khiến khách du lịch ái ngại. Việc hỗ trợ người lang thang là cần thiết, nhưng phải đúng cách như thế này: văn minh, trật tự, có định hướng lâu dài”.
Dù đạt nhiều kết quả tích cực, công tác tập trung người lang thang tại Hà Nội vẫn đối mặt với không ít khó khan. Một bộ phận người xin ăn có tổ chức, thường xuyên di chuyển qua nhiều địa bàn, gây khó khăn cho công tác kiểm tra; Tình trạng người dân vô tình “tiếp tay” bằng việc cho tiền tại các điểm công cộng vẫn diễn ra; Các cơ sở bảo trợ xã hội hiện nay còn hạn chế về nhân lực và cơ sở vật chất, chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu tiếp nhận lâu dài.
Để khắc phục những khó khăn tồn tại nêu trên, Hà Nội cần tiếp tục tăng cường tuyên truyền để người dân nâng cao nhận thức, đồng thời đầu tư nâng cấp hệ thống cơ sở trợ giúp xã hội, mở rộng phối hợp liên ngành giữa lao động – y tế – công an – giáo dục nghề nghiệp. Đặc biệt, việc hỗ trợ phục hồi chức năng, trị liệu tâm lý và định hướng nghề nghiệp cho người lang thang cần được đẩy mạnh nhằm tạo điều kiện để họ tái hòa nhập cộng đồng một cách bền vững.
Thục Quyên