Hội thảo tham vấn kỹ thuật Dự án hệ thống lương thực thực phẩm sinh thái

Tại Hà Nội ngày 24/1/2024 đã diễn ra Hội thảo tham vấn kỹ thuật Dự án hệ thống lương thực thực phẩm sinh thái (Dự án EcoFoodsSystems) do Đại học Galway (Viện Ryan) – Irelend chủ trì phối hợp với các Liên minh Bioversity & CIAT, Đại học Wageningen Hà Lan và Rikolto Việt Nam. Được tài trợ bởi Qũy quốc tế về Phát triển Nông nghiệp ( IFAD) và EU.

Tham vấn tạo không gian cho các bên thúc đẩy hệ thống lương thực thực phẩm sinh thái

Hội thảo có sự tham gia của các đại diện và chuyên gia chủ chốt từ hơn 50 tổ chức khác nhau bao gồm các bộ, công ty, đoàn thể, hợp tác xã, tổ chức phi chính phủ phát triển nông thôn, thanh niên và các cơ quan Liên hợp quốc trên khắp Việt Nam.

Thông tin từ hội thảo cho biết, 99 triệu người dân Việt Nam đều mong muốn gia đình mình có thể tiếp cận nguồn lương thực, thực phẩm lành mạnh, giá cả phải chăng và ít tác động đến môi trường. Gần một nửa dân số Việt Nam hiện đang sống ở khu vực thành thị, với hơn 8 triệu người sống ở Hà Nội.

Đến năm 2050, 3/4 dân số Việt Nam sẽ sống ở khu vực thành thị. Những loại thực phẩm và chế độ ăn uống nào là cần thiết để nuôi sống dân số đô thị ngày càng tăng và đảm bảo sức khỏe cho cả người dân và môi trường?

Dự án EcoFoodSystems tiến hành nghiên cứu nhằm hỗ trợ các tổ chức và cơ quan trong hệ thống lương thực, thực phẩm Việt Nam có thể đẩy nhanh sự chuyển đổi đối với người tiêu dùng thực phẩm tại Hà Nội sang chế độ ăn uống bền vững hơn, lành mạnh và giá cả phù hợp hơn. Dự án đặc biệt hướng tới việc hợp tác với các đối tác nhằm cải thiện sức khỏe người dân và cộng đồng đang bị tổn thương về mặt dinh dưỡng do chế độ ăn của họ. Nhóm đối tượng có thể bao gồm những người tiêu dùng thực phẩm bị suy dinh dưỡng hoặc những người có chế độ ăn uống và lối sống dẫn đến thừa cân và béo phì (góp phần làm tăng tỷ lệ mắc các bệnh mãn tính như tiểu đường type 2 và bệnh tim mạch.

Phát biểu khai mạc hội thảo TS Nguyễn Đỗ Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nhấn mạnh, Việt Nam là quốc gia tiên phong trên toàn cầu trong việc áp dụng cách tiếp cận hệ thống lương thực thực phẩm thông qua các chính sách, kế hoạch và Bộ liên quan. Đóng góp vào những nỗ lực này có sự tham gia của ông Jesus Lavina, Phó Trưởng Phái đoàn Liên minh Châu Âu tại Việt Nam, người đã nêu bật những bài học kinh nghiệm từ chiến lược trang trại đến bàn ăn của EU, một thành phần quan trọng của Thỏa thuận Xanh của EU. Đồng thời ông Tuấn đánh giá cao chương trình DESIRA của EU, trong đó EcoFoodSystems là một trong những dự án của DESIRA, hỗ trợ các phương pháp tiếp cận nghiên cứu và đổi mới hợp tác để hỗ trợ quá trình chuyển đổi bền vững của các hệ thống nông nghiệp và thực phẩm tại Việt Nam. Để chuyển đổi thành công Hệ thống lương thực thực phẩm, Việt Nam rất cần sự đồng hành, hỗ trợ của các nhà tài trợ, đối tác quốc tế, các cơ quan nghiên cứu, khu vực doanh nghiệp, tư nhân và người dân cùng chung tay thực hiện theo các định hướng ưu tiên của Chính phủ. Ông Tuấn nhấn mạnh.

PGS. TS. Đào Thế Anh – Phó giám đốc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giúp người nghèo tiếp cận thực phẩm lành mạnh, bền vững và giá cả phải chăng. Ông kêu gọi dự án EcoFoodSystems hợp tác chặt chẽ với các Bộ của Chính phủ và các bên liên quan để xác định các lựa chọn dựa trên minh chứng về lộ trình và chính sách chuyển đổi.

Ông Tạ Văn Tường, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội, cho biết, chuyển đổi hệ thống LTTP sinh thái, Hà Nội xác định 3 nội dung cụ thể thứ nhất: Nhận diện tiềm năng lợi thế  sản xuất lương thực thực phẩm sạch của Hà Nội.

Thứ 2 xác định tầm nhìn của Hà Nội về phát triển nông nghiệp nông thôn nói chung và chuyển đổi hệ thống LTTP sạch nói riêng; thứ 3 là hớp tác quốc tế trong chuyển đổi hệ thống LTTP sạch gắn với  bảo tồn phát huy các giá trị văn hóa lịch sử, gắn với phát triển bền vững. Quy hoạch trồng trọt chăn nuôi theo hướng tập trung; ứng dụng công nghệ để tăng năng suất, giảm phát thải.

Hiện 60% đất đai của Hà Nội đang sản xuất nông nghiệp; trong đó có 32000 ha rau, 1,49 triệu con gia cầm, trên 40.000 con bò giống. Hà Nội cũng là “thủ phủ” của đa dạng đặc sản vùng miền. Hơn 1.350 làng nghề, 250 doanh nghiệp chế biến thủy hải sản.Ông Tường mong muốn Dự án sẽ đồng hành hỗ trợ Hà Nội trong thiết lập hệ thống LTTP sinh thái từ sản xuất đến tiêu dùng.

Xác định các mục tiêu ưu tiên nghiên cứu

Tại hội thảo, GS Chasles Spillane, giám đốc Viện Ryan, Trưởng Dự án EcoFoodSytems, Đại học Galway Ireland chia sẻ sự cần thiết của dự án và thông tin. đến năm 20250 hơn 2/3 dân số thế giới sẽ sống ở khu vực đô thị chủ yếu ở các thành phố, hệ thống LTTP đáp ứng nhu cầu đa dạng của nông dân và người tiêu dùng với tác động khác nhau đến bền vững, tăng trưởng kinh tế, hòa nhập, dinh dưỡng sức khỏe là vấn đề cần tập trung nghiên cứu. Chuyển trọng tâm chuyển đổi HTLTTP nông thôn – thành thị là vấn đề quan trọng để bảo đảm phát triển nông thôn bền vững phù hợp với việc chuyển đổi hệ thống LTTP thành phố sang chế dộ ăn bền vững, lành mạnh và giá cả phù hợp hơn.

Thảo luận các công cụ thực hiện, đối tượng ưu tiên

Tại hội thảo các chuyên gia, nhà khoa học, đại diện doanh nghiệp, HTX đã cùng nhau xác định và thống nhất các ưu tiên nghiên cứu chính nhằm lấp đầy những lỗ hổng về kiến thức. Bên cạnh đó, cung cấp các công cụ tốt hơn giúp các tổ chức và tác nhân trong chuỗi sản xuất thực phẩm – tiêu dùng, bao gồm cả chất thải thực phẩm, giúp người tiêu dùng chuyển đổi sang chế độ ăn uống lành mạnh hơn, bền vững hơn với giá cả phải chăng hơn.

Các ưu tiên nghiên cứu được xác định tại hội thảo EcoFoodSystems sẽ cung cấp thông tin về chuyển đổi hệ thống lương thực thực phẩm bền vững và chuyển đổi chế độ ăn uống ở Việt Nam. Những thay đổi này phù hợp với các chính sách quốc gia của đất nước và Kế hoạch hành động quốc gia về chuyển đổi hệ thống thực phẩm, hướng tới sự minh bạch, trách nhiệm và bền vững vào năm 2030.

Minh Hà