Hotline: 
Bộ GD&ĐT đang hoàn thiện dự thảo Nghị định về chính sách tiền lương và phụ cấp đối với nhà giáo – văn bản được kỳ vọng tạo mặt bằng thu nhập mới cho đội ngũ giáo viên. Điểm đáng chú ý nhất trong dự thảo là đề xuất áp dụng “hệ số lương đặc thù” cho nhà giáo, nhằm khắc phục bất cập của cơ chế trả lương hiện hành và đảm bảo thu nhập tương xứng với đặc thù nghề nghiệp.
Trước một số ý kiến cho rằng đề xuất “hệ số lương đặc thù” không có cơ sở pháp lý và có thể phá vỡ hệ thống tiền lương hiện hành, Bộ đã giải thích rõ rằng quy định này xuất phát từ chủ trương xuyên suốt của Đảng trong gần ba thập kỷ qua: lương nhà giáo phải được ưu tiên xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp.
Từ Nghị quyết Trung ương 2 năm 1996 đến Nghị quyết 29 (2013) và gần đây nhất là Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị, Đảng đều khẳng định cần có chính sách ưu đãi đặc thù và vượt trội cho đội ngũ nhà giáo. Quốc hội đã đưa tinh thần này vào Luật Nhà giáo, trong đó quy định rõ: “Lương của nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp”. Như vậy, việc xây dựng “hệ số lương đặc thù” chính là biện pháp kỹ thuật để thực hiện quy định của Luật, chứ không phải một cơ chế ngoại lệ.
Hệ số đặc thù không làm thay đổi thang – bậc lương của viên chức nói chung. Lương nhà giáo từ năm 2026 được tính theo công thức:
Lương = Lương cơ sở × Hệ số lương hiện hưởng × Hệ số lương đặc thù
Như vậy, thang bậc lương (A0 → A3.1/A3.2) vẫn giữ nguyên; hệ số đặc thù chỉ nhân vào để bảo đảm mức lương cuối cùng của nhà giáo thực sự “cao nhất”, đồng thời không ảnh hưởng việc tính các loại phụ cấp, cũng không tác động đến hệ số chênh lệch bảo lưu theo hướng dẫn của Bộ Nội vụ.
Từ thực tế hiện nay, có thể thấy lý do cần hệ số đặc thù: phần lớn nhà giáo đang hưởng lương thấp hơn viên chức các ngành khác, dù yêu cầu về trình độ chuyên môn, phẩm chất và chuẩn nghề nghiệp đều đòi hỏi khắt khe. Số liệu Bộ GD&ĐT cho thấy 88% nhà giáo hiện được xếp ở nhóm lương thấp hơn, và chỉ 1,17% đạt tới nhóm lương A3.1 – A3.2, trong khi ngành khác có khoảng 10% viên chức ở nhóm lương cao nhất.
Riêng giáo viên mầm non là nhóm chịu bất lợi lớn nhất trong toàn hệ thống khi tất cả đều đang đứng ở mức thấp nhất của thang bậc lương hành chính sự nghiệp:
Những con số này cho thấy mặc dù chủ trương “lương nhà giáo cao nhất” được đề ra từ năm 1996, nhưng đến nay việc xếp lương thực tế chưa phản ánh đúng tinh thần đó. Trong khi đó, nhà giáo là lực lượng lao động đặc biệt—cần kiến thức chuyên môn sâu, kỹ năng sư phạm, phẩm chất đạo đức, sự bền bỉ, và có trách nhiệm tạo ra nguồn nhân lực cho tương lai đất nước.
Bảo Minh