Hotline: 
Đại dịch Covid-19 gây ảnh hưởng rất lớn với trẻ em do cách ly dài ngày gây hậu quả nghiêm trọng về tâm lý, nhiều em rơi vào khủng hoảng do mồ côi cha, mẹ. Thực tế này đòi hỏi phải nhanh chóng có những giải pháp hỗ trợ để phục hồi.
Chịu ảnh hưởng tâm lý nghiêm trọng
Vào những ngày thực hiện giãn cách xã hội, ban đầu trẻ vui sướng phấn khởi nhưng sau đó đã thay đổi theo chiều hướng không mấy tích cực do bị giới hạn không gian và ít được gặp gỡ bạn bè. Khi ấy trẻ rất cần cha mẹ giúp đỡ, tuy nhiên không phải cha mẹ nào cũng thích nghi ngay được với hoàn cảnh sống thay đổi đột ngột.
Không ít câu chuyện thương tâm đã xảy ra trong thời kỳ giãn cách: Cha dạy con học và đánh con tới mức cấp cứu, tử vong ngoại viện (Bắc Từ Liêm, Hà Nội) hay con lớp 1bị bố đánh, mắng liên tục khiến cháu bé phải chạy sang hàng xóm cầu cứu (T.X Bến Cát, Bình Dương)… Vô vàn clip, hình ảnh lan truyền trên internet về việc cha mẹ, người chăm sóc đánh mắng con em khi quá hư, ngang bướng, ham chơi không chịu học.
Mặc dù, dịch bệnh tạo cơ hội để các thành viên trong gia đình dành thời gian bên nhau nhiều hơn nhưng cũng làm bùng phát những xung đột chưa từng có khi chưa thích nghi được.
Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), những năm gần đây, tỷ lệ lo âu và trầm cảm trên toàn cầu đã tăng lên 25%. Đặc biệt, đại dịch Covid -19 đã tác động nhiều đến sức khỏe tâm thần (SKTT) của thanh thiếu niên khiến họ có nguy cơ tự sát và tự làm hại mình một các bất cân đối.
Được biết, hành trình nuôi lớn một đứa trẻ cần 2 yếu tố là chăm sóc sức khỏe thể chất và sức khỏe tinh thần. Tuy nhiên, không ít cha mẹ đã lơ là việc chăm sóc đời sống tinh thần cho con mà chỉ tập chung mang đến những tiện ích vật chất. Các chuyên gia tâm lý gia đình cho biết, chăm sóc sức khỏe tinh thầncho conkhông phải điều gì to tát mà chỉ là sự lắng nghe, thấu hiểu và đồng hành bên con.
Đại dịch ập đến, phần lớn sinh hoạt của trẻ em bị thay đổi và nỗi đau mất đi người thân khiến tâm lý vốn nhạy cảm,dễ tác động của trẻ chịu ảnh hưởng nặng nề. Quỹ nhi đồng Liên hiệp quốc (UNICEF) đã cảnh báo Covid-19 có thể sẽ tác động đến SKTT và điều kiện sống của trẻ em và thanh thiếu niên trong nhiều năm tới.
Tổn thất không thể bù đắp
Trong giai đoạn đầu khi đại dịch bệnh bùng phát, hàng nghìn ca nhiễm bệnh mỗi ngày khiến người dân hoang mang, lo lắng. Đó cũng là thời điểm chưa có vắc-xin phòng bệnh nên các ca bệnh thường diễn tiến nặng gây tử vong hoặc để lại nhiều di chứng khó chữa lành.
Vì thế, nhiều em nhỏ có gia đình hạnh phúc bỗng bị mồ côi cha, mẹ hoặc cả hai. Bên cạnh đó,các em có hoàn cảnh khó khăn, nay lại thêm người thân bị bệnh khiếncuộc sốngkhủng hoảng, chật vật. Tổn thất quá lớn đẩy trẻ vào sự bơ vơ, cô đơn và thiếu thốn cả tình cảm lẫn vật chất. Nỗi đau mất cha mẹ, người thân đối với các em nhỏ là quá lớn, khó có thể thể bù đắp được.
Nhiều nghiên cứu tâm lý học chỉ ra rằng, trẻ em có cha, mẹ mất sớm dễ dẫn đến nguy cơ sang chấn tâm lý nghiêm trọng. Nếu không được hỗ trợ thích hợp, trẻ sẽ bị ảnh hưởng dài hạn tới SKTT cũng như tiếp cận các cơ hội thành công trong cuộc sống sau này.
Theo thống kê từ WHO, từ khi bùng dịch đến tháng 10/2021, có khoảng 107,964 triệu trẻ em mồ côi tại châu Á, châu Phi và châu Mỹ Latin.Tại Việt Nam, từ năm 2020 -4/2022 có 4.461 trẻ em mồ cô do Covid-19, riêng tại T.P Hồ Chí Minh có 2.208 trẻ em; số trẻ mồ côi cả cha và mẹ là 193; số trẻ mồ côi cha hoặc mẹ là 4268.
Trước tình trạng này, Quỹ bảo trợ trẻ em đã hỗ trợ khẩn cấp trẻ em bị ảnh hưởng bởi Covid-19 từ nguồn vận động quỹ với mức 5 triệu đồng/em bị mất cha, mẹ, 20 triệu đồng/em khi bị mất cả cha và mẹ.
Dẫu biết rằng, tiền của không thể bù đắp nỗi đau mất đi người thân, nhưng đó là khoản vật chất giúp cuộc sống của các em bớt đi phần nào những vất vả.
Cả xã hội chung tay vào cuộc
Khi cần được hỗ trợ các vấn đề về chăm sóc, bảo vệ trẻ em, người dân, các tổ chức đoàn thể có 2 kênh kết nối là Tổng đài Quốc gia bảo vệ trẻ em 111 và đường dây nóng 1900636700 của nhóm tình nguyện, do các chuyên gia đầu ngành làm dịch vụ hỗ trợ trẻ em phụ trách. Dịch vụ được hoạt động từ 8 đến 22 giờ mỗi ngày.
Để hỗ trợ cho trẻ em bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, trong đó có trẻ em mồ côi, Nhà nước, Chính phủ, các bộ ngành, địa phương và cộng đồng xã hội đã cùng vào cuộc, chung tay giúp các em vượt qua khó khăn bằng nhiều nguồn lực, giải pháp khác nhau.
Ông Đặng Hoa Nam, Cục trưởng Cục Trẻ em cho biết: “Hiện nay, hầu hết trẻ em mồ côi được hỗ trợ từ Nghị định 20/2021/NĐ-CP. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp, người hảo tâm cũng có những hỗ trợ dành cho các em theo nhiều hình thức như: Hỗ trợ hàng hóa, tặng học bổng, sổ tiết kiệm…
Mặc dù vậy, mất mát người thân là hoàn cảnh đặc biệt, cần phải có những cơ quan, dịch vụ chuyên nghiệp chăm sóc SKTT cho trẻ em. Nhiệm vụ này đòi hỏi có sự chung tay tham gia có chuyên môn từ gia đình, nhà trường và các tổ chức đoàn thể”.
Hậu Covid-19, với tinh thần làm việc quyết liệt, Cục Trẻ em và các địa phương đã kịp thời nắm bắt thông thông tin về nhóm trẻ em cần giúp đỡ, đặc biệt là trẻ em mồ côi, có hoàn cảnh khó khăn để triển khai hỗ trợ đầy đủ nhất với tinh thần dành tất cả những gì tốt đẹp nhất cho trẻ em và không trẻ em nào bị bỏ lại phía sau, không trẻ em nào phải bỏ học vì Covid -19.
Sự chung tay vào cuộc của các cấp, ngành từ Trung ương đến địa phương và cộng đồng xã hội đã khẳng định, mỗi khi đất nước khó khăn, dù trong bất cứ hoàn cảnh nào, tinh thần đoàn kết, yêu thương sẻ chia của dân tộc lại được thổi bùng lên và tình nhân ái được lan tỏa mạnh mẽ.
Nhưng các giải pháp cần có tính toàn diện và lâu dài. Vậy nên, Thủ tướng Chính phủ đã ra chỉ thị số 36/CT-TTg ngày 31/12/2021 về tăng cường giải pháp bảo vệ, chăm sóc trẻ em bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19.
Hiện,Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, Cục Trẻ em phối hợp với các bộ ban ngành có liên quan đã và đang nghiên cứu xem xét, thảo luận xây dựng nội dung chương trình nhằm đề xuất những chính sách kịp thời, phù hợp nhất để chăm sóc, bảo vệ những mầm non tương lai của đất nước trong giai đoạn phục hồi.
Cục Trưởng Cục Trẻ em Đặng Hoa Nam khẳng định, trong tháng 7 này, nội dung của Chương trình cần phải được hoàn thành và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Ngô Diệp