Trước làn sóng mạnh mẽ của công nghệ số, trí tuệ nhân tạo (AI) và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, chuyển đổi số trong giáo dục nghề nghiệp (GDNN) không còn là lựa chọn mà đã trở thành một yêu cầu tất yếu. Để thích ứng và phát triển bền vững, các cơ sở đào tạo nghề buộc phải đổi mới toàn diện từ mô hình quản trị, cách thức giảng dạy đến phương pháp tiếp cận người học.
Chuyển đổi số nhu cầu cấp thiết trong GDNN
Ngày 2/8, Trường Cao đẳng Nghề An Giang phối hợp với Hiệp hội các Trường Cao đẳng nghề nghiệp ngoài công lập Việt Nam tổ chức tọa đàm “Chuyển đổi số trong giáo dục nghề nghiệp”, quy tụ hơn 250 đại biểu là cán bộ, giảng viên và chuyên gia đến từ nhiều cơ sở đào tạo tại địa phương và các tỉnh lân cận. Sự kiện không chỉ là diễn đàn trao đổi chuyên môn mà còn là cơ hội để chia sẻ kinh nghiệm triển khai thực tế và những mô hình hiệu quả trong xây dựng nhà trường số, gắn với khung năng lực số, trí tuệ nhân tạo và công nghệ 4.0.
Toàn cảnh buổi toạ đàm.
Phát biểu tại tọa đàm, ông Tô Xuân Giao – Phó Chủ tịch Hiệp hội các Trường Cao đẳng nghề nghiệp ngoài công lập Việt Nam, Trưởng Văn phòng đại diện tại TP. HCM nhấn mạnh, chuyển đổi số là yêu cầu cấp thiết, không thể trì hoãn trong giáo dục nghề nghiệp. Theo ông, quá trình này cần được thúc đẩy dựa trên ba trụ cột quan trọng gồm khung năng lực số, tài nguyên giáo dục mở và sự đồng hành của doanh nghiệp.
Việc xây dựng và áp dụng khung năng lực số là nền tảng đầu tiên để thực hiện chuyển đổi số hiệu quả. Dù Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Thông tư số 02/2025 với sáu khung và 24 miền năng lực số, song hiện vẫn còn nhiều trường chưa xây dựng được chương trình đào tạo tương thích, dẫn đến khó khăn trong triển khai và thiếu tính đồng bộ.
Ông Tô Xuân Giao – Phó Chủ tịch Hiệp hội các Trường Cao đẳng nghề nghiệp ngoài công lập Việt Nam, Trưởng Văn phòng đại diện tại TP. HCM phát biểu tại toạ đàm.
Cùng với đó, công tác đào tạo và phát triển đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý cần được đặc biệt chú trọng. Việc bồi dưỡng năng lực số phải bám sát nhu cầu thực tiễn, hướng tới khả năng áp dụng ngay trong công việc giảng dạy và vận hành nhà trường.
Không thể bỏ qua vai trò của hạ tầng kỹ thuật trong quá trình chuyển đổi. Thiết bị, phần mềm, hệ thống mạng và các nền tảng công nghệ số chính là công cụ để thực thi những thay đổi về nội dung và phương pháp đào tạo. Tuy nhiên, thực trạng hiện nay cho thấy nhiều cơ sở giáo dục nghề nghiệp vẫn thiếu trang thiết bị đồng bộ và hiện đại, khiến việc triển khai ứng dụng công nghệ thường xuyên gặp trở ngại. Dù đã có sự hỗ trợ từ các chương trình mục tiêu quốc gia trong thời gian qua, nhưng mức đầu tư hiện tại vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển nhanh và bền vững của GDNN trong thời đại số.
Trước bối cảnh đó, ông Giao cho rằng cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành liên quan để tạo đột phá trong đầu tư phát triển hạ tầng công nghệ. Việc ban hành chính sách hỗ trợ cụ thể, trong đó quy định rõ mức đầu tư tối thiểu cho từng cấp độ đào tạo, sẽ giúp các cơ sở chủ động hơn về nguồn lực.
Bên cạnh sự hỗ trợ từ Nhà nước, cơ chế tự chủ cũng là hướng đi quan trọng, tạo điều kiện để các trường tăng cường liên kết, huy động nguồn lực xã hội hóa, đặc biệt là từ phía doanh nghiệp. Đây chính là cầu nối chiến lược giúp các trường nghề cập nhật công nghệ, đổi mới chương trình đào tạo và tạo đầu ra hiệu quả cho người học.
Giải pháp chuyển đổi số từ thực tiễn
Tại tọa đàm những giải pháp cụ thể và mô hình ứng dụng hiệu quả từ thực tế đã được các chuyên gia truyền tải đến cho các cán bộ, giảng viên ngành giáo dục của địa phương. Theo đó, năm chuyên đề chuyên sâu đã được các chuyên gia giới thiệu, mang đến cái nhìn toàn diện về chuyển đổi số trong GDNN.
Ông Lê Trung Nghĩa – chuyên gia đến từ Viện Nghiên cứu, Đào tạo và Phát triển Tài nguyên Giáo dục Mở chia sẻ về khung năng lực số và AI trong giáo dục.
Ông Lê Trung Nghĩa – chuyên gia đến từ Viện Nghiên cứu, Đào tạo và Phát triển Tài nguyên Giáo dục Mở, đã chia sẻ về ứng dụng khung năng lực số và AI trong giáo dục theo chuẩn UNESCO 2024. Tiếp đó, ông Trần Minh Trọng – giảng viên toàn cầu thuộc Google for Education chia sẻ về nền tảng Google Gemini Academy, giúp nâng cao hiệu quả giảng dạy, quản lý và đổi mới phương pháp sư phạm.
Cùng với các chuyên đề xoay quanh việc sử dụng phần mềm điều hành trường học, mô hình hóa số (Digital Twin) và công nghệ mô phỏng kỹ năng nghề trong các lĩnh vực cơ khí, ô tô, điện tử và tự động hóa. Đại diện Ban Hợp tác Doanh nghiệp của Hiệp hội cũng trình bày những giải pháp thực tiễn đang được áp dụng tại các cơ sở đào tạo có kết quả chuyển đổi rõ nét.
Đặc biệt, ông Hà Ngọc Anh – Chánh Văn phòng Hiệp hội các trường cao đẳng nghề nghiệp ngoài công lập giới thiệu chương trình đào tạo AI dành cho học sinh, sinh viên, nhằm chuẩn bị nguồn nhân lực chất lượng cao trong giai đoạn 2025 – 2030, đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động toàn cầu.
Ông Nguyễn Thanh Hải – Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Nghề An Giang khẳng định, tọa đàm không chỉ là nơi trao đổi chuyên môn mà còn thể hiện rõ tính cấp thiết của mô hình phát triển GDNN dựa trên sự kết nối chặt chẽ giữa nhà trường, doanh nghiệp và cơ quan quản lý. Ba thành tố này là nền tảng vững chắc để thúc đẩy chuyển đổi số một cách đồng bộ và hiệu quả.
Ông Nguyễn Thanh Hải – Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Nghề An Giang cho rằng, để đáp ứng nhu cầu chuyển đổi số phục vụ công tác đào tạo rất cần sự quan tâm và tạo điều kiện của các cơ quan liên quan để nâng cấp cơ sở hạ tầng kỹ thuật, công nghệ.
Tại địa phương, Trường Cao đẳng Nghề An Giang đã chủ động áp dụng nhiều mô hình chuyển đổi số như ứng dụng AI trong tuyển sinh, đào tạo giảng viên theo chuẩn năng lực số. Nhà trường cũng đã phối hợp cùng trường đại học, doanh nghiệp tổ chức các lớp tập huấn chuyên sâu nhằm nâng cao năng lực số cho đội ngũ cán bộ, giảng viên. Tuy nhiên, để đáp ứng nhu cầu đào tạo thì cơ sở hạ tầng kỹ thuật cần được quan tâm đầu tư để đáp ứng.
“Tọa đàm lần này nhận được sự hưởng ứng tích cực từ các đại biểu tham dự. Chúng tôi sẽ duy trì tổ chức định kỳ hằng năm để tạo không gian trao đổi, kết nối và chia sẻ các mô hình chuyển đổi số phù hợp với điều kiện thực tiễn của từng địa phương, từng cơ sở đào tạo”, ông Hải nhấn mạnh.
Trong kỷ nguyên số, nhà trường không chỉ là nơi truyền đạt kiến thức, mà còn là điểm xuất phát cho hành trình đổi mới, nơi khởi nguồn cho một thế hệ lao động mới linh hoạt, sáng tạo và sẵn sàng thích ứng với mọi chuyển động của công nghệ và thị trường lao động toàn cầu. Tuy nhiên, để việc ứng dụng chuyển đổi số trong GDNN mang lại hiệu quả đồng bộ cần sự quan tâm của các bộ ngành và chính quyền địa phương và doanh nghiệp cùng với sự nổ lực của nhà trường và giảng viên./.
Thanh Quang – Nguyễn Quang