Hotline: 
Dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) gồm 09 chương, 50 điều, vừa được Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố, đang thu hút sự quan tâm đặc biệt từ các cơ sở giáo dục nghề nghiệp (GDNN), doanh nghiệp và toàn xã hội. Với nhiều nội dung điều chỉnh căn bản, dự thảo được kỳ vọng sẽ tạo ra hành lang pháp lý thông thoáng, thúc đẩy GDNN phát triển thực chất, hiệu quả và phù hợp với yêu cầu của thị trường lao động trong thời đại số.
Những nội dung chính trong dự thảo Luật GDNN (sửa đổi) thể hiện những chính sách đột phá, mở lối, tạo hành lang pháp lý cho các cơ sở GDNN vững bước trong công tác đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng phát kinh tế – xã hội trong kỷ nguyên mới.
Dự thảo nêu rõ nguyên tắc hoạt động GDNN bảo đảm 4 yếu tố: Bảo đảm vai trò chủ đạo của Nhà nước, thúc đẩy phối hợp hiệu quả giữa cơ sở GDNN, doanh nghiệp và xã hội: Bảo đảm tự chủ của cơ sở GDNN gắn với trách nhiệm giải trình, hoạt động minh bạch, chất lượng, hiệu quả và phát triển bền vững; Bảo đảm quyền của người học được tham gia các ngành, nghề phù hợp với năng lực, sở thích và điều kiện cá nhân, không phân biệt giới tính, độ tuổi, dân tộc, tôn giáo, hoàn cảnh kinh tế- xã hội; Bảo đảm công bằng, bình đẳng trong tiếp cận GDNN.
Có thể thấy các nội dung đổi mới, đó là: Hình thành chương trình trung học nghề trong GDNN, đào tạo tích hợp kiến thức nền tảng của chương trình trung học phổ thông và năng lực nghề nghiệp. Chương trình trung học nghề tích hợp giữa kiến thức cốt lõi của chương trình THPT và chuyên môn nghề cho đối tượng học sinh tốt nghiệp THCS; công nhận kết quả học tập, cũng như kỹ năng nghề nghiệp; đẩy mạnh hướng nghiệp, phân luồng, hình thành mạng lưới cơ sở GDNN tinh gọn, hiệu quả, gồm: Trường Trung học nghề, trường Cao đẳng; mở rộng hệ thống cơ sở tham gia hoạt động GDNN, bổ sung quy định về quy hoạch phát triển trường cao đẳng là trung tâm quốc gia, trung tâm vùng đào tạo và thực hành nghề chất lượng cao; hoàn thiện cơ cấu tổ chức, nâng cao năng lực quản trị của cơ sở GDNN.
Đổi mới đa dạng hóa chương trình, thời gian, hình thức, phương thức đào tạo và cấp bằng, chứng chỉ theo hướng mở, linh hoạt, thực tiễn; tạo điều kiện cho người học được học tập suốt đời, nhằm tạo điều kiện học tập liên thông theo hướng công nhận kết quả học tập đã tích lũy từ một chương trình đào tạo, năng lực nghề nghiệp đã tích lũy thông qua chứng chỉ kỹ năng nghề hoặc các hình thức công nhận khác; tạo cơ hội cho người học được nâng cao năng lực nghề nghiệp, cập nhật kiến thức công nghệ, kỹ năng mới, kịp thời thích ứng với sự thay đổi của công nghệ và những yêu cầu của thị trường lao động trong tình hình mới. Đây là yếu tố then chốt góp phần chuyển dịch cơ cấu lao động, nâng cao năng suất và năng lực cạnh tranh thị trường lao động.
Đơn giản hóa thủ tục hành chính: Dự thảo cắt giảm 32/74 thủ tục hành chính, chiếm 43,24% ( cắt giảm điều kiện thành lập tổ chức kiểm định; cắt giảm thủ tục hành chính liên quan đến thành lập phân hiệu, công nhận hội đồng quản trị, đăng ký bổ sung hoạt động GDNN…)
Dự thảo đơn giản hóa giấy tờ, hồ sơ trong tổ chức và hoạt động GDNN đối với 42/74 thủ tục hành chính về thành lập, chia, tách, sáp nhập, giải thể; đăng ký hoạt động, thành lập văn phòng đại diện, liên kết đào tạo với nước ngoài.
Chính sách tài chính ưu đãi cho GDNN: Dự thảo đề cập đến các chính sách ưu đãi tối đa và cụ thể thúc đẩy phát triển GDNN, đảm bảo hiệu quả, minh bạch; chính sách về học bổng, học phí cho người học, nhấn mạnh về đối tượng và phạm vi được hỗ trợ, không chỉ tập trung vào các đối tượng yếu thế, đặc thù mà còn ưu tiên theo định hướng phát triển ngành nghề chiến lược, bám sát nhu cầu thị trường lao động và nhiệm vụ quốc gia; Chính sách về vận động, quản lý và sử dụng nguồn vốn vay, viện trợ, tài trợ, chính sách này tăng quyền tự chủ cho cơ sở GDNN công lập trong việc thu hút thêm nguồn lực quốc tế, góp phần đa dạng hóa nguồn tài chính, công nghệ, tri thức cho hoạt động đào tạo và nghiên cứu.
Quy định phân cấp, phân quyền và tự chủ: Dự thảo quy định về tuyển sinh và đào tạo theo hướng tăng cường phân cấp, phân quyền, giao Bộ Giáo dục và Đào tạo quản lý toàn diện về chuyên môn, học thuật. Đồng thời, tăng quyền tự chủ gắn với trách nhiệm giải trình của cơ sở GDNN trong tuyển sinh, đăng ký hoạt động GDNN và trách nhiệm giám sát của cơ quan quản lý nhà nước.
Cùng đó, quy định về bảo đảm và kiểm định chất lượng GDNN, sử dụng kết quả đánh giá và kiểm định chất lượng.
Với nhiều điểm đổi mới mang tính hệ thống và đột phá, Dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) được kỳ vọng sẽ tạo ra cú huých quan trọng cho GDNN phát triển mạnh mẽ, bền vững. Đây là nền tảng quan trọng để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, góp phần chuyển dịch cơ cấu lao động, tăng năng suất lao động và nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế trong kỷ nguyên chuyển đổi số.
Minh Thu