Từ biệt danh “Vua sắt vụn” với khối tài sản hàng chục triệu USD đến cảnh tay trắng vì phá sản, rồi kiên cường đứng dậy ở tuổi 47, doanh nhân Trần Lê Tân đã viết nên hành trình đặc biệt của một người lính cụ Hồ trên thương trường. Ở ông, tinh thần thép hòa quyện với khát vọng tạo giá trị khác biệt, để lại thông điệp truyền cảm hứng cho lớp trẻ khởi nghiệp hôm nay.
Doanh nhân Trần Lê Tân luôn định hướng tầm nhìn chiến lược, không ngừng kết nối, vươn ra các nước trong khu vực và quốc tế
Người lính cụ Hồ và khát vọng làm kinh tế
Sinh ra trong một gia đình nông dân, tuổi trẻ của Trần Lê Tân gắn liền với quân ngũ. Trong những năm tháng rèn luyện, ông không chỉ hăng hái luyện tập mà còn sớm nghĩ cách cải thiện đời sống bộ đội. Ông từng tự hỏi: “Tại sao chỉ chấm công mà không tổ chức sản xuất để nuôi sống anh em?”. Câu hỏi giản dị ấy đã mở ra những vụ mùa lúa cải thiện, những chuyến buôn củi, gỗ, trâu bò. Tư duy kinh tế mộc mạc nhưng táo bạo ấy chính là hạt mầm cho sự nghiệp sau này.
Năm 1987, ông rời quân ngũ, mang theo quân hàm đại úy và vết thương chiến tranh. Trong những ngày đầu Đổi Mới, khi cơ chế thị trường vừa mở, ông nhìn thấy cơ hội từ những đống phế liệu. Với tầm nhìn dám nghĩ lớn, ông xin quota xuất khẩu 500 nghìn tấn, ký hợp đồng với nhiều công ty, đưa phế liệu Việt Nam ra thế giới. Chỉ trong vài năm, ông sở hữu khối tài sản hàng chục triệu USD. Những chuyến tàu chở thép phế liệu được xuất sang Nhật để tái chế, trị giá hàng triệu USD, mang lại không chỉ lợi nhuận mà còn là niềm tự hào: một doanh nhân Việt Nam đủ sức đứng ngang hàng với các thương nhân quốc tế.
Ông nhớ lại: “Lần đầu sang Nhật, họ nhìn tôi nghi ngại. Nhưng khi thấy hàng đúng chuẩn, đúng hẹn, họ bắt tay thật chặt. Cái bắt tay ấy quý hơn vàng, vì nó khẳng định uy tín người Việt trên thương trường”. Đó cũng là bài học đầu tiên ông muốn gửi tới thế hệ trẻ: khởi nghiệp không chỉ cần vốn, mà cần uy tín và bản lĩnh giữ chữ tín.
Doanh nhân Trần Lê Tân là chủ hàng chục công ty, đồng thời đảm nhận nhiều chức danh lãnh đạo, quản lý (Phó Chủ tịch Hội đồng họ Trần Việt Nam, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nhân họ Trần Việt Nam; Phó Chủ tịch Hội doanh nghiệp Cựu chiến binh Việt Nam; Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Quảng Ninh…) nhưng vẫn luôn sâu sát, chỉ đạo tổ chức sản xuất, kinh doanh hiệu quả.
Bi kịch phá sản và hành trình trở lại
Nhưng thương trường vốn khắc nghiệt. Một vụ lừa đảo trị giá 5 tỷ đồng – tương đương cả gia tài thời ấy – khiến ông tay trắng. Từ biệt danh “Vua sắt vụn”, ông rơi xuống vực thẳm. Người đời quay lưng, bạn bè xa lánh. Ông cay đắng: “Khi giàu có, họ gọi tôi là ông Tân; khi phá sản, họ gọi tôi là thằng Tân”. Đó là nỗi đau không chỉ về kinh tế, mà còn về nhân tình thế thái.
Trong căn nhà nhỏ, vợ ông động viên: “Mình đã từng đứng lên từ số không, giờ cũng sẽ làm lại được”. Chính tình cảm ấy là điểm tựa để ông không gục ngã. Suốt mười năm sau, ông thử nhiều việc nhưng thất bại nối tiếp thất bại. Nhiều đêm thức trắng, ông tự hỏi: liệu còn cơ hội nào để làm lại? Nhưng bản lĩnh người lính cụ Hồ không cho phép ông đầu hàng. Và khí đó ở tuổi 47, ông quyết định trở lại thương trường bằng khai khoáng – một lĩnh vực khốc liệt nhưng còn nhiều tiềm năng.
Khởi đầu từ Công ty cổ phần Phương Nam khai thác mỏ đá tại Uông Bí (tỉnh Quảng Ninh), từ số không, rồi mạnh dạn vay vốn, mua máy móc, làm đường vào mỏ. Năm năm gian nan, cuối cùng ông gặt hái thành công. Từ đó, doanh nghiệp của ông mở rộng ra nhiều tỉnh, xây dựng hệ sinh thái hàng chục công ty, tiêu biểu là Công ty TNHH HAVICO tại Hà Nam – Ninh Bình. Ông nghiệm ra: doanh nghiệp muốn bền phải tạo giá trị khác biệt. Trong khai khoáng, giá trị đó là chế biến sâu – biến đá thành cát, phụ gia, vật liệu đường cao tốc. “Giờ khách hàng tìm đến tôi, chứ tôi không phải đi tìm họ”, ông tự hào nói.
Doanh nhân của chữ Tâm
Thành công của Doanh nhân Trần Lê Tân không chỉ nằm ở con số lợi nhuận, mà còn ở chữ “tâm”. Ông khẳng định: “Không thể hy sinh môi trường để lấy kinh tế”. Các mỏ khai thác đều trồng cây hoàn nguyên; xe chở đá đều được rửa sạch, che bạt; phí môi trường được nộp đầy đủ. Ông quan niệm: khai thác tài nguyên là vay mượn của thiên nhiên, phải có trách nhiệm trả lại.
Với công nhân, ông chọn sự công bằng. Cơ chế khoán sản phẩm giúp lao động chủ động, thu nhập từ 500 nghìn đến hơn 1 triệu đồng/ngày. Cán bộ chủ chốt được góp cổ phần, hỗ trợ nhà ở, phương tiện. “Đời sống ổn định thì công nhân mới yên tâm gắn bó”, ông nói. Chính chữ tâm ấy đã xây dựng nên một tập thể gắn bó, coi doanh nghiệp như gia đình.
Người kết nối cộng đồng
Không chỉ là doanh nhân, Doanh nhân Trần Lê Tân còn là người kết nối. Ông giữ nhiều chức vụ: Phó Chủ tịch Hội Doanh nghiệp Quảng Ninh, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nhân họ Trần Việt Nam, Chủ tịch Hội Doanh nhân họ Trần Hà Nội… Ở đâu, ông cũng tận tâm, với quan niệm: đẳng cấp doanh nhân không đo bằng tiền, mà đo bằng giá trị đem lại cho cộng đồng.
Ông từng cứu nhiều doanh nghiệp trẻ bên bờ phá sản. Bằng kinh nghiệm, ông chỉ ra nguyên nhân, tiếp sức để họ hồi phục. “Cứu một doanh nghiệp là cứu hàng nghìn lao động”, ông chia sẻ. Với lớp trẻ, ông sẵn sàng dành hàng giờ để kể trao đổi kinh nghiệm, không giấu giếm cả thất bại, để họ học cách đứng dậy. Đó là lý do nhiều người gọi ông là “người thầy truyền cảm hứng”.
Một trong số nhiều công trường khai thác mỏ thuộc Công ty TNHH HAVICO
Triết lý sống và thông điệp cho giới trẻ
Triết lý của ông giản dị: “Có tâm thì mới có tầm”. Với ông, chữ tín là cốt lõi. Kinh doanh chộp giật có thể giàu nhanh, nhưng không bền. Văn hóa doanh nghiệp mới là nền móng vững chắc. Ông nhấn mạnh: “Người trẻ khởi nghiệp đừng sợ thất bại. Thất bại chỉ là một bài học, quan trọng là dám đứng dậy. Tôi đã mất tất cả, nhưng cũng từ đó tôi có lại tất cả”.
Ở tuổi gần 70, ông vẫn miệt mài xây dựng cộng đồng doanh nhân họ Trần, lan tỏa tinh thần đoàn kết. Ông thường nhắc: “Một cộng đồng có văn hóa là nền tảng để xây dựng một quốc gia hùng cường”. Đó là thông điệp ông gửi đến thế hệ trẻ: hãy khởi nghiệp bằng tâm, bằng trí tuệ, và bằng niềm tin vào giá trị bền lâu.
Hành trình tiếp nối
Hưởng ứng Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị “Về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia” và Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị “Về phát triển kinh tế tư nhân”, hệ sinh thái doanh nghiệp của Doanh nhân Trần Lê Tân chuyển mình theo hướng xanh và sáng tạo. Công ty hệ sinh thái gần 10 công ty khai thác mỏ của ông, mà tiêu biểu là Công ty cổ phần Phương Nam và Công ty TNHH HAVICO đã tham gia liệu cung cấp nguyên vật liệu cho nhiều công trình trọng điểm: cầu Nhật Tân, cầu Thanh Trì, nhà ga T1 Nội Bài, cao tốc Móng Cái – Vân Đồn… Những công trình ấy không chỉ là hạ tầng, mà còn là minh chứng cho khát vọng vươn lên của doanh nhân Việt.
Ông chia sẻ: “Doanh nghiệp không chỉ làm giàu cho mình, mà phải góp phần dựng xây đất nước. Mỗi cây cầu, mỗi mét đường có dấu ấn của chúng tôi đều là niềm tự hào không thể đong đếm”. Đó cũng là ngọn lửa ông muốn trao lại cho lớp trẻ – những người sẽ tiếp nối con đường phụng sự đất nước bằng trí tuệ và bản lĩnh.
Doanh nhân Trần Lê Tân và hệ sinh thái Công ty Cổ phần Phương Nam, Công ty TNHH HAVICO luôn khao khát vươn tới những tầm cao mới trong sản xuất, kinh doanh, tạo ra chuỗi giá trị cao cho doanh nghiệp và cho xã hội.
Chân dung một doanh nhân – người lính
Từ một anh lính cụ Hồ đến “Vua sắt vụn”, rồi phá sản thành tay trắng, đến ông chủ hệ sinh thái doanh nghiệp, Doanh nhân Trần Lê Tân đã viết nên hành trình của nghị lực và bản lĩnh. Nhưng vượt lên mọi danh hiệu, điều ông để lại là thông điệp cho thế hệ trẻ: hãy dám ước mơ, dám dấn thân, và dám đứng dậy từ thất bại.
Đó chính là chân dung của một doanh nhân – người lính: kiên cường trên thương trường, giàu khát vọng, và luôn thắp sáng niềm tin cho thế hệ đi sau./.
Trí Dũng