Hotline: 
Không chỉ xuất hiện trong lớp học, trí tuệ nhân tạo (AI) giờ đây đã bước vào phòng tuyển sinh, trở thành “trợ lý” đắc lực cho thầy cô. Từ những cuộc trò chuyện trực tuyến, chatbot AI đang mở ra cách làm mới cho công tác tư vấn, hướng nghiệp nơi dữ liệu và cảm xúc được kết nối, giúp học sinh tiếp cận nghề nghiệp thông minh và gần gũi hơn.
AI đang thay đổi cách trường học kết nối với học sinh
Trong mùa tuyển sinh số, thay vì đến tận trường để hỏi han, học sinh chỉ cần vài tin nhắn trên điện thoại để nhận thông tin ngành học, học phí, thời gian đào tạo hay cơ hội việc làm. Phía sau những phản hồi ấy là cả hệ thống chatbot AI được huấn luyện bằng dữ liệu tuyển sinh, hành vi người học và nhu cầu lao động thực tế.
Hiện nay, việc ứng dụng chatbot trong tuyển sinh giúp học sinh có thể nộp hồ sơ trực tuyến mà không cần đến trường. Trong tương lai, việc ứng dụng chatbot và trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ giúp các nhà trường quản lý học sinh, sinh viên cũng như hầu hết các hoạt động khác trên nền tảng số.
Ông Nguyễn Khánh Lâm – Giám đốc kỹ thuật Trung tâm Phát triển Khoa học Công nghệ và Kinh tế Maple (MapleSTC), cho biết: “Chatbot được tạo ra để làm người trợ lý cho thầy cô làm việc không nghỉ, trả lời thống nhất, chính xác và giúp nhà trường duy trì tương tác liên tục với người học.”
Tại Trường Cao đẳng CNTT TP.HCM, thầy Lê Vũ Hùng – Hiệu trưởng cho biết, nhà trường đã triển khai chatbot tư vấn trực tuyến trên website và fanpage nhằm hỗ trợ học sinh, phụ huynh tiếp cận thông tin nhanh chóng.
“Trước đây, chỉ cần một đợt tuyển sinh là điện thoại và fanpage đều quá tải. Từ khi có chatbot, mọi thắc mắc được giải đáp ngay, giúp nhân sự tập trung cho những trường hợp cần trao đổi chuyên sâu hơn,” thầy Hùng chia sẻ.
Còn tại Trường Cao đẳng Cộng đồng Đồng Tháp, thầy Phạm Quang Huy – Hiệu trưởng cho biết, năm 2025, trường đã đưa chatbot AI vào hoạt động tư vấn, ghi nhận hơn 5.000 lượt tương tác, nhiều thí sinh đăng ký thành công mà không cần đến trường.
“Chatbot giúp hình ảnh nhà trường trở nên hiện đại hơn, đồng thời giảm tải đáng kể khối lượng công việc thủ công cho đội ngũ tư vấn,” thầy Huy nói.
Những khó khăn trên hành trình chuyển đổi số
Hiệu quả ban đầu tích cực, nhưng các trường đều thừa nhận việc đưa AI vào tuyển sinh và hướng nghiệp không hề dễ dàng.
Theo thầy Phạm Quang Huy việc đưa chatbot AI vào hoạt động tư vấn, ghi nhận hơn 5.000 lượt tương tác, nhiều thí sinh đăng ký thành công mà không cần đến trường nhưng rào cản lớn nhất là năng lực số của đội ngũ tư vấn và hạ tầng công nghệ.
Theo thầy Lê Vũ Hùng, khó khăn đầu tiên đến từ nhận thức xã hội về học nghề, học cao đẳng. “Nhiều phụ huynh vẫn xem cao đẳng là lựa chọn ‘thứ hai’. Điều đó khiến công tác truyền thông, tư vấn phải đổi mới mạnh mẽ để giúp học sinh thấy rõ cơ hội nghề nghiệp thực tế,” thầy Hùng nói.
Khó khăn thứ hai là sự thay đổi trong hành vi người học. “Các em ngày nay tra cứu thông tin qua mạng xã hội, website, Google hay tin nhắn trực tuyến. Vì vậy, công tác tuyển sinh buộc phải chuyển dịch sang mô hình tư vấn số, phản hồi nhanh và mang tính cá nhân hóa cao,” thầy Hùng nhấn mạnh.
Về mặt kỹ thuật, chatbot vẫn đối mặt với hạn chế dữ liệu và khả năng tương tác tự nhiên. “Chatbot phụ thuộc nhiều vào dữ liệu người dùng. Nếu thí sinh không để lại thông tin liên hệ, nhà trường khó chủ động kết nối lại. Một số phản hồi còn cứng nhắc, khô khan, khiến người dùng chưa cảm thấy thân thiện,” thầy Hùng thừa nhận.
Tại Đồng Tháp, thầy Phạm Quang Huy cho rằng, rào cản lớn nhất là năng lực số của đội ngũ tư vấn và hạ tầng công nghệ. “Nhiều trường vẫn thiếu cán bộ chuyên trách am hiểu về AI và phân tích dữ liệu. Để chatbot phát huy hiệu quả, cần đầu tư mạnh cho hạ tầng số và đào tạo con người yếu tố then chốt trong quá trình chuyển đổi,” thầy Huy nhận định.
Khi AI nhân đôi sức mạnh của người thầy
Theo ông Tô Xuân Giao – Phó Trưởng Văn phòng đại diện Hiệp hội Giáo dục nghề nghiệp và Công tác xã hội Việt Nam tại TP. HCM, chatbot AI đang trở thành mũi nhọn trong chuyển đổi số của giáo dục nghề nghiệp.
“Chatbot AI không chỉ giúp truyền thông tin mà còn thu thập ngược dữ liệu về năng lực, sở thích và nguyện vọng của học sinh. Khi hiểu rõ người học, thầy cô có thể tư vấn sâu hơn, đúng hơn, giúp hướng nghiệp trở nên cá nhân hóa và gần gũi,” ông Giao chia sẻ.
Năm 2025, Hiệp hội đã phối hợp cùng các doanh nghiệp công nghệ như: Google Education, MapleSTC, Win VN… triển khai chatbot tại hơn 50 trường cao đẳng và trung cấp nghề.
Từ năm 2025, Hiệp hội đã phối hợp cùng các doanh nghiệp công nghệ như: Google Education, MapleSTC, Win VN… triển khai chatbot tại hơn 50 trường cao đẳng và trung cấp nghề, đạt hiệu quả rõ rệt: lượng tương tác tăng, tỷ lệ đăng ký trực tuyến cao hơn, đội ngũ giáo viên được bồi dưỡng kỹ năng số và đào tạo miễn phí về vận hành chatbot.
“Điều quan trọng nhất là giáo viên phải được đào tạo để làm chủ công nghệ. Khi thầy cô hiểu và vận hành chatbot hiệu quả, họ có thể chủ động cập nhật thông tin, điều chỉnh ngôn ngữ giao tiếp, đảm bảo tính nhân văn trong từng phản hồi,” ông Giao nhấn mạnh.
Hiệp hội hiện đang triển khai dự án “Doanh nghiệp công nghệ đồng hành cùng nhà trường số” theo khung năng lực số của Bộ GD&ĐT. Dự án hướng tới xây dựng hệ sinh thái hướng nghiệp số, nơi nhà trường, doanh nghiệp và học sinh cùng kết nối trên nền tảng dữ liệu an toàn và minh bạch.
Sau hơn một năm triển khai, các mô hình chatbot AI bước đầu cho thấy hiệu quả rõ rệt, song cũng đặt ra yêu cầu đổi mới lâu dài về cách dạy và cách học trong các cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Các nhà quản lý và hiệu trưởng đều thống nhất rằng AI không thay thế con người, mà giúp nhân đôi sức mạnh của người thầy.
“Tương lai, chatbot sẽ không chỉ trả lời câu hỏi tuyển sinh, mà trở thành ‘cố vấn hướng nghiệp ảo’ có thể phân tích năng lực, sở thích, tính cách để gợi ý lộ trình học tập riêng cho từng học sinh,” thầy Phạm Quang Huy chia sẻ.
“Công nghệ giúp nhà trường tiếp cận người học nhanh hơn, nhưng điều quan trọng nhất là vẫn giữ được cảm xúc và sự dẫn dắt của người thầy. AI chỉ thực sự có giá trị khi nói cùng thầy cô, chứ không nói thay,” thầy Lê Vũ Hùng nhấn mạnh.
Ông Tô Xuân Giao cho rằng, nếu biết khai thác đúng hướng, AI sẽ trở thành người bạn đồng hành tin cậy của giáo dục nghề nghiệp. “Khi dữ liệu, cảm xúc và tri thức được kết nối, giáo dục nghề nghiệp Việt Nam sẽ tiến gần hơn tới một nền giáo dục thông minh, nhân văn và bền vững,” ông nói./.
Thanh Quang