Hotline: 
Vừa qua, UBND TP Hà Nội đã có tờ trình gửi Thủ tướng Chính phủ thẩm định Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án metro số 5 tuyến Văn Cao – Ngọc Khánh – Láng – Hòa Lạc.
Tuyến metro số 5 đi qua 7 quận, huyện (Ba Đình, Đống Đa, Cầu Giấy, Nam Từ Liêm, Hoài Đức, Quốc Oai, Thạch Thất) là tuyến đường sắt đô thị theo tiêu chuẩn đường đôi, điện khí hóa, gồm 6,5 km đi ngầm, 2 km đi trên cao và 29,93 km đi trên mặt đất. Dự án bắt đầu tại khu vực Văn Cao giao với đường Hoàng Hoa Thám.
Tuyến đi ngầm 2 ống đơn dưới đường Văn Cao, Liễu Giai, Nguyễn Chí Thanh, Trần Duy Hưng. Sau khi đi ngầm qua ga vành đai 3, tuyến bắt đầu chuyển dần từ đi ngầm sang đi nổi trên mặt đất tại vị trí giữa của dải phân cách Đại lộ Thăng Long.
Tại các vị trí giao với đường Lê Quang Đạo, đường sắt quốc gia vành đai phía Tây, nút giao Hòa Lạc tuyến được bố trí đi trên cao cục bộ để vượt qua các nút giao này.
Từ nút giao Hòa Lạc đến cuối tuyến (thôn Thạch Bình, xã Yên Bình) tuyến đi trên mặt đất vào giải phân cách giữa của tuyến đường bộ cao tốc quy hoạch Hòa Lạc-Hòa Bình.
Đề xuất chi hơn 65 ngàn tỉ đồng làm tuyến metro số 5 được thiết kế có 21 ga, gồm 6 ga ngầm, 14 ga trên mặt đất, 1 ga trên cao. Tuyến được bố trí 2 điểm depot tại xã Sơn Đồng, huyện Hoài Đức rộng 18 ha và tại xã Yên Bình, Thạch Thất rộng 7 ha. TP Hà Nội dự kiến toàn tuyến sẽ khai thác khoảng 25 đến 40 đoàn tàu gồm 4 đến 6 toa, vận tốc thiết kế 120 km/h và 90 km/h đối với các đoạn đi ngầm; thời gian chờ tàu vào khoảng 3,3 phút.
Theo đề xuất của Hà Nội, dự án tuyến metro số 5 có tổng mức đầu tư ước khoảng 65.404 tỉ đồng. Trong đó chi phí xây dựng 24.844 tỉ đồng, chi phí thiết bị 16.629 tỉ đồng. Dự án sẽ được đầu tư bằng ngân sách thành phố gồm: vốn đầu tư công và tiết kiệm chi giai đoạn 2021-2025, dự kiến khoảng 15.000 tỉ đồng; nguồn cổ phần hoá, thoái vốn doanh nghiệp nhà nước (18.000 đến 20.000 tỉ đồng); vốn phát hành trái phiếu dự kiến 10.000 tỉ đồng; vay tổ chức tài chính trong và ngoài nước.
Ông Trần Ngọc Chính – Chủ tịch Hội quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam cho rằng việc xây dựng tuyến đường sắt kết nối trục trung tâm từ Hồ Tây tới Láng – Hòa Lạc, khu đô thị vệ tinh lớn nhất và quan trọng nhất thủ đô là cần thiết.
Ông Chính nói về nguyên tắc càng rút ngắn thời gian thi công thì người dân càng được hưởng lợi sớm, chi phí đầu tư sẽ giảm, song với bài học từ tuyến đường sắt đô thị Cát Linh – Hà Đông, TP Hà Nội cần tính toán kỹ để việc huy động nguồn lực cũng như thời gian thực hiện tuyến metro số 5 khả thi hơn.
Chuyên gia giao thông Nguyễn Xuân Thủy nhận định đường sắt đô thị sẽ giúp giải quyết bài toán ùn tắc giao thông và hệ số an toàn cao. Tuy nhiên, theo ông Thủy, Hà Nội nên triển khai dự án từng bước bằng hình thức cuốn chiếu, tập trung giải quyết khu vực trung tâm mật độ dân số cao, lưu lượng phương tiện giao thông lớn, sau đó mới tính đến phương án làm kéo dài ra ngoại thành.
Chuyên gia này đánh giá mốc thời gian 5 năm hoàn thành 39 km đường sắt đô thị là “chưa thuyết phục”, vì các tuyến metro đã thi công chỉ khoảng 10 km nhưng làm hơn 10 năm chưa xong, đặc biệt tuyến Cát Linh – Hà Đông đến nay người dân vẫn chưa nhận được câu trả lời rõ ràng là bao giờ tàu chạy.
Tuy nhiên, cũng có nhiều ý kiến cho rằng việc xây dựng metro số 5 chưa cần thiết.
GS Lã Ngọc Khuê, một trong những người có nhiều kinh nghiệm nghiên cứu về vận tải đường sắt đánh giá, việc triển khai các tuyến Metro là đúng với xu thế phát triển của thủ đô, nhưng nên ưu tiên các tuyến có đông hành khách đi tàu. Cùng đó, phải chú ý đến nguồn vốn đầu tư, do đó nên đầu tư tuyến Ngọc Hồi – Yên Viên trước vì đó là tuyến trục, nhưng tuyến này vẫn chưa được triển khai để giải phóng ga Hà Nội và tuyến này đã thoả thuận được nguồn vốn vay ODA. Cần phải có lựa chọn ưu tiên đặc biệt là luồng hành khách và đâu là tuyến “nóng” nhất của giao thông đô thị.
Cùng với đó là cân đối nguồn vốn. Do đó, Bộ GTVT và UBND TP.Hà Nội cần tập trung xây dựng tuyến số 1 Ngọc Hồi – Yên Viên. Vì nhiều lý do mà tuyến này chậm chạp mãi, mà đây là tuyến trục có luồng hành khách lớn nhất, cần phải khởi động xây dựng vì tuyến này có vai trò chủ đạo đối với mạng lưới giao thông của Thủ đô.
Cũng theo GS Lã Ngọc Khuê, hiện Hà Nội đang xây dựng tuyến số 3 Nhổn – Ga Hà Nội, để tuyến này phát huy tác dụng sẽ xây dựng tuyến Ga Hà Nội – Hoàng Mai, đây cũng là nguồn khách rất lớn. Nếu làm được 2 tuyến này sẽ tạo thành chữ thập về đường sắt đô thị với một tuyến từ Bắc xuống Nam và một tuyến từ Đông sang Tây sẽ giải toả được giao thông đô thị. Là luồng chủ đạo của giao thông đô thị của Hà Nội vừa đúng quy hoạch vừa thoả mãn được vốn.
GS Từ Sỹ Sùa, giảng viên Đại học GTVT lại cho rằng, hiện Hà Nội mới chỉ đang triển khai 3 tuyến đường sắt đô thị nhưng đều thất bại so với kế hoạch đề ra, trong khi chưa có tổng kết, đánh giá thực tiễn.
Việc chưa có tuyến nào hoàn thành, khai thác để đánh giá hiệu quả đầu tư mà đã xây dựng thêm tuyến khác sẽ khiến dư luận lo ngại về việc lãng phí nguồn lực. “Tôi cho rằng, cần dựa vào thực tiễn để quyết định thời gian đầu tư, phương án đầu tư các tuyến mới”, ông Sùa nói.
PV (t/h)