Hotline: 
“Mỗi khi làm việc với các địa phương, bộ, ngành các đồng chí đều đề cập xin vốn để đầu tư phát triển địa phương, ngành mình. Nhưng khi nhận được vốn lại không tổ chức thực hiện đến nơi đến chốn”- Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc thẳng thắn chỉ ra những bất cập về công tác giải ngân vốn đầu tư công tại các địa phương, bộ, ngành ì ạch, kém cỏi…
Bệnh quan liêu, không đi sát công việc
Phát biểu khai mạc Hội nghị trực tuyến của Thường trực Chính phủ với các địa phương về giải ngân vốn đầu tư công sáng 16/7, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nểu rõ, nhân dân đang gặp khó khăn về thu nhập do ảnh hưởng của dịch COVID-19, như công nhân mất việc làm, người lao động có tiền lương thấp, tăng trưởng GDP cả nước thấp trong 6 tháng đầu năm.
Nguyên nhân chính là các dòng vốn đầu tư, kể cả đầu tư xã hội và đầu tư Nhà nước đều chậm, thấp so với nhiệm vụ kế hoạch. Thủ tướng nhấn mạnh, cho nên, đầu tư công là một trong các cứu cánh quan trọng để chúng ta vượt qua khó khăn. Đầu tư sẽ giải quyết được rất nhiều việc làm, có việc làm thì giải quyết thu nhập cho người lao động, đầu tư góp phần cho tăng trưởng.Theo tính toán của Tổng cục Thống kê, cứ 1% đầu tư thì sẽ góp phần tăng GDP 0,06%.
Do đó, trách nhiệm Chính phủ, các địa phương trong cả nước rất lớn, nhất là phải tập trung giải ngân đầu tư công gần 28 tỷ USD, tương đương với 633.000 tỷ đồng. “Mỗi khi làm việc ở địa phương, làm việc với các bộ, ngành các đồng chí đều đề cập xin nguồn vốn của Nhà nước để đầu tư phát triển địa phương, ngành mình.
Nhưng khi nhận vốn rồi lại không tổ chức thực hiện đến nơi đến chốn. Điều đó diễn ra nhiều năm, nhiều thập kỷ, nhất là những năm gần đây tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công rất thấp”. Năm nay giải ngân vốn đầu tư công có tiến bộ hơn, đạt trên 20%, tăng so cùng kỳ khoảng 8%, nhưng còn khối lượng rất lớn chưa được các cấp, các ngành giải ngân.
Thủ tướng đề nghị tìm ra nguyên nhân khách quan, chủ quan, chậm chạp, ì ạch, kém cỏi của giải ngân vốn đầu tư công, kể cả vốn ODA. “Phải tìm cho ra được nguyên nhân chủ quan là chính chứ không phải đổ cho khách quan là chính, để chúng ta có tinh thần trách nhiệm trước nhân dân về sử dụng vốn đầu tư Nhà nước trong sự phát triển ngành, địa phương của mình”, Thủ tướng nói. “Tại sao những địa phương cùng cơ chế chính sách ấy mà họ đầu tư giải ngân rất tốt, còn nhiều địa phương rất ì ạch”. Thủ tướng chỉ rõ, là do “bệnh quan liêu, không chịu đi sát, không giải quyết công việc đặt ra và chỉ nói chung chung”.
3″điểm nghẽn” lớn
Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hoà Bình đánh giá, công tác giải ngân đầu tư công thời gian qua, có 3 “điểm nghẽn” lớn.
Một là, trình tự, thủ tục giải ngân vốn còn bị kéo dài từ việc xây dựng kế hoạch đầu tư công trung hạn, việc trao đổi giữa các bộ, ngành… đến khâu lập dự án, thẩm định, đấu thầu có khi kéo dài đến 2-3 năm; khâu nghiên cứu, lập quy hoạch, báo cáo tiền khả thi, chấp thuận chủ trương đầu tư làm cũng chưa chất lượng, thiếu chắc chắn, triển khai lúng túng, dẫn đến điều chỉnh mất nhiều thời gian.
Hai là, giải phóng mặt bằng mất nhiều thời gian, nhiều dự án không triển khai được bởi không có mặt bằng thi công.
Ở đây có trách nhiệm của người đứng đầu địa phương, đơn vị khi chưa quyết liệt, thiếu sự phân công chỉ đạo tập trung, dứt điểm, thủ tục thì lòng vòng ngay trong bộ máy hành chính Nhà nước. Do đó, việc xây dựng thể chế, quy chế phải xác định trách nhiệm của người đứng đầu, trách nhiệm của công chức khi xử lý hồ sơ, thủ tục, giấy tờ. Đồng thời, làm tốt thì khen thưởng, làm không tốt phải xử lý nghiêm. Bộ Nội vụ và Bộ Tư pháp phải rà soát để tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính trong công tác này.
Vừa qua, Thủ tướng đã giao Bộ trưởng Bộ Tư pháp làm Tổ trưởng Tổ công tác của Thủ tướng về rà soát văn bản quy phạm pháp luật chồng chéo, mâu thuẫn để giải quyết các vướng mắc, khó khăn trong nhiều lĩnh vực, trong đó có giải ngân vốn đầu tư công. “Tới đây, bên cạnh việc kiểm tra ở các địa phương cũng cần kiểm tra việc này ngay ở các bộ như Kế hoạch đầu tư, Công Thương, Tài nguyên và Môi trường, Tài chính… để xem thủ tục lòng vòng ở ngay trong chính các bộ này như thế nào”, Phó Thủ tướng Thường trực cho biết.
Ba là, việc chậm trễ trong giải ngân vốn đầu tư công cũng có nguyên nhân từ “lợi ích nhóm”, “xin-cho”, nhũng nhiễu kéo dài. Do đó, cần nhìn nhận đúng sự thật này để chúng ta có giải pháp quyết liệt hơn, làm tốt hơn tốt hơn trong thời gian tới.
Chậm giải ngân sẽ bị chuyển vốn cho nơi làm tốt
“Anh không làm thì phải có biện pháp với anh, chứ không làm, biết đó mà không xử lý. Nói hoài, nói mãi mà không chịu làm thành ra chúng ta vô hiệu trong chuyện này sao?”. Thủ tướng đặt câu hỏi và nhấn mạnh chế tài: “lần này sẽ đưa ra chế tài cần thiết, ngoài biện pháp mà Quốc hội đã trao quyền cho Thủ tướng Chính phủ là điều chuyển vốn đầu tư công của Nhà nước từ địa phương này qua địa phương khác, từ ngành này qua ngành khác, từ công trình này qua công trình khác, có chế tài khác về thi đua khen thưởng, xử lý vấn đề đặt ra, đánh giá cán bộ…”
Do đó sau khi lắng nghe ý kiến các bộ, ngành, địa phương, “Chính phủ sẽ kết luận những biện pháp khả thi để thực hiện mục tiêu giải ngân đạt 100% khối lượng vốn năm nay”. “Anh đi tìm nguồn lực nơi này nơi khác nhưng mà để lại một đống tiền ngay trên địa bàn của anh, anh không chịu giải quyết. Tại sao? Anh cứ đổ nguyên nhân khách quan này khách quan khác”.
Bên cạnh đề nghị các địa phương nêu ra những kinh nghiệm tốt, Thủ tướng nhắc đến chuyến công tác kiểm tra thực hiện giải ngân vốn đầu tư công tại Ninh Bình vào cuối tuần qua.
Địa phương này tổ chức họp HĐND mỗi tháng một lần để điều chuyển vốn từ công trình này sang công trình khác. Bí thư, Phó Bí thư Thường trực xuống hỗ trợ chủ tịch các huyện để trực tiếp vận động hệ thống chính trị trong giải phóng mặt bằng.
Thủ tướng nhắc, bệnh quan liêu, xa dân làm một trong những nguyên nhân ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân, nhất là trong tác giải phóng mặt bằng.
Thủ tướng đề nghị thảo luận “phải chăng cần có nghị quyết của tỉnh ủy, thành ủy để phân công đôn đốc hay không, chứ cứ nói chung chung còn việc cụ thể thì chậm trễ”. “Phải công khai, minh bạch, biểu dương hoặc phê bình công khai trên báo chí, truyền hình. Họp Chính phủ hằng tháng sẽ biểu dương những địa phương, những ngành làm tốt, phê bình những đơn vị, địa phương, ngành làm không tốt trong quá trình giải ngân. Kiên quyết xử lý những bộ phận, những cá nhân thiếu trách nhiệm và công bố lên thông tin đại chúng.” Thủ tướng nhấn mạnh điều này khi kết luận hội nghị.
| Thủ tướng nêu tên các địa phương giải ngân tốt (đạt từ 45% trở lên): Nghệ An, Thái Bình, Hưng Yên, Ninh Bình, Phú Thọ, Bắc Ninh, Hà Nam, Lào Cai, Tiền Giang.
Một số địa phương giải ngân chậm: Quảng Trị, Trà Vinh, Khánh Hòa, Thái Nguyên, Cần Thơ, Đà Nẵng, Ninh Thuận, Đồng Nai… |
Bảo Minh