Ngược Quốc lộ 31, từ thành phố Bắc Giang theo hướng Đông Bắc khoảng trên 30km, đến trung tâm thị trấn Chũ, rẽ trái khoảng 5 km, du khách sẽ tới khu du lịch Khuôn Thần thuộc xã Kiên Lao, huyện Lục Ngạn. Nơi đây được thiên nhiên ưu ái, ban tặng cho vẻ đẹp nguyên sơ, thanh bình với hồ nước trong xanh, không khí trong lành, thoáng đãng với rừng thông xanh bốn mùa trập trùng trong sương núi.
Khu du lịch Khuôn Thần là quần thể thiên nhiên bao gồm rừng và hồ: Rừng có diện tích khoảng 800 ha, trong đó có 300 ha rừng tự nhiên và 500 ha là rừng trồng, rừng tái sinh và đồng cỏ. Hồ Khuôn Thần rộng 240 ha, được bao bọc bởi những rừng thông, chàm, keo tai tượng tươi tốt quanh năm.
Lòng hồ có 5 đảo nhỏ là những vùng đồi bát úp nổi lên giữa làn nước xanh, các đảo đều được trồng thông có tuổi từ 15 – 20 năm. Khuôn Thần còn nổi tiếng với những trang trại vườn cây ăn quả ngút ngàn tầm mắt.
Đến Khuôn Thần, du khách sẽ có cơ hội khám phá “Lá phổi xanh của miền Lục Ngạn” với 5 đảo thông xanh tốt quanh năm, đồng thời du thuyền trên mặt hồ, ngắm cảnh trời mây non nước cảm nhận vẻ đẹp trong lành, tinh khiết, tĩnh lặng của thiên nhiên mà trong phút chốc sẽ quên đi bao ưu lo của cuộc sống.
Đặc biệt, vào mùa mưa, du khách còn có cơ hội được chiêm ngưỡng vẻ đẹp hùng vĩ của dòng thác nước chảy từ đỉnh đập Khuôn Thần đổ ào ào xuống thung lũng ven hồ tạo nên vẻ đẹp kỳ vĩ và nên thơ…
Ngoài ra, đến đây du khách còn có cơ hội tham quan đền Từ Mã thờ danh tướng đời Trần đã được Nhà nước xếp hạng di tích văn hoá. Cùng với đó là sự chào đón chân thành của những người dân thân thiện, hiếu khách và du khách còn được đắm mình trải nghiệm trong một không gian văn hóa truyền thống hết sức độc đáo của cộng đồng các dân tộc: Sán Chí, Cao Lan, Nùng, Tày… đã quần cư bao đời nay tại đây.
Hồ Cấm Sơn – “Hạ Long trên núi”
Hồ Cấm Sơn thuộc địa bàn bốn xã: Sơn Hải, Hộ Đáp, Tân Sơn và Cấm Sơn của huyện Lục Ngạn. Bài hát “Hồ trên núi” thân quen, gần gũi với nhiều người được nhạc sĩ Phó Đức Phương sáng tác năm 1971, để viết ca khúc ấy, tác giả đã lấy cảm hứng từ một chuyến đi thực tế đến hồ Cấm Sơn,
Nằm ở độ cao khoảng 300m so với mực nước biển, hồ Cấm Sơn là một trong những công trình đại thủy nông lớn của cả nước, có nhiệm vụ điều tiết, cung cấp nước tưới cho sản xuất nông nghiệp ở nhiều địa phương thuộc tỉnh Bắc Giang và huyện Hữu Lũng (tỉnh Lạng Sơn).
Hồ Cấm Sơn có diện tích bề mặt khoảng 2.650 ha. Vào mùa mưa, nước dâng lên, mặt hồ có thể lên đến 3.000 ha với nhiều đảo lớn nhỏ. Vào mùa khô khô, nước cạn, ven hồ hiện ra những bãi bồi phù sa, được người dân địa phương tận dụng để hoa màu đan xen.
Dòng Cấm Sơn xuất phát từ huyện Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn, đến Lục Ngạn thì bị chặn lại thành hồ. Hồ Cấm Sơn là nguồn cung cấp nguồn nước tưới chính cho sản xuất nông nghiệp của hai tỉnh Lạng Sơn và Bắc Giang. Mấy năm nay mưa ít, nước cạn, nhân dân có thêm đất canh tác ở vùng ven hồ.
So với hồ Khuôn Thần, hồ Cấm Sơn rộng hơn nhiều. Bình thường mặt hồ phẳng rộng trên 2600ha, nhưng đến mùa mưa nước dâng lên, mặt hồ có thể rộng tới 3000ha. Chiều dài hồ đến gần 30km, bề ngang nơi rộng nhất 7km, chỗ hẹp nhất cũng rộng tới 200m, lòng hồ nơi sâu nhất đến khoảng 47m, hồ có rất nhiều đảo, tạo nên phong cảnh non nước hữu tình ít nơi có được.
Giáp phía Lạng Sơn có núi đá vôi, nhân dân vùng chung quanh chủ yếu là dân tộc Nùng, Tày và Kinh ở 4 xã: Sơn Hải, Cấm Sơn, Hộ Đáp và Tân Sơn, đi lại chủ yếu bằng thuyền, tạo những cảnh quan rất sơn thủy hữu tình. Chính vì vậy mà có câu: “ Áo chàm xuống núi bơi thuyền/ Khăn nam phân phất như tiên dưới trần”.
Người dân sống quanh hồ Cấm Sơn đến nay vẫn truyền tụng những câu chuyện mang màu sắc huyền thoại, ly kỳ về sự tích núi Ba Hòn, suối Cấm, suối Mọc, suối Vảy Rồng, núi Kỉn, làng Mấn, đảo Lăn Lóc… Có câu ca rằng: “Làng Thượng có núi Ao Hy/ Để cho trai gái nó thì trao duyên”. Núi Ao Hy ở ven hồ là nơi trai gái gặp gỡ, giao duyên và đã có nhiều đôi thành vợ, thành chồng.
Ngồi thuyền ngắm từng dãy núi, khu rừng xanh mướt bao bọc xung quanh hồ, đắm mình trong không khí thật ôn hòa, dịu mát, thưởng thức món tôm hồ mới nướng, món gà đồi luộc thơm mùi lá chanh, nhâm nhi chén rượu Kiên Thành trên đảo nhỏ, hồ Cấm Sơn thực sự là điểm đến ấn tượng của du khách với miền sơn cước Lục Ngạn.
Thác Ngà thuộc xã Xuân Lương, huyện Yên Thế nằm cách trung tâm huyện hơn 23 km. Theo đường tỉnh 265 uốn lượn quanh những sườn đồi bạch đàn xanh ngát dẫn đến trung tâm xã Xuân Lương, từ đây, du khách vượt qua quãng đường 8 km tới chân thác Ngà. Với khí hậu mát mẻ của cánh rừng nguyên sinh cùng dòng thác quanh năm tung bọt trắng xóa sẽ cuốn hút du khách tìm hiểu, khám phá.
Từ hạ nguồn lên đến thượng nguồn thác Ngà dài chừng 500 mét, du khách được chiêm ngưỡng khung cảnh của núi rừng với nhiều cây cổ thụ bên bờ suối như những chiếc ô khổng lồ, tạo không gian mát mẻ, có chỗ bừng sáng nhờ ánh nắng qua kẽ lá. Suốt hành trình, du khách thường gặp những phiến đá rêu phong có màu sắc sinh động, hình voi phủ phục nằm rải rác bên dòng suối, tạo không gian hấp dẫn, huyền bí.
Nhiều du khách không khỏi trầm trồ thích thú với vẻ đẹp tự nhiên của khu rừng với hàng trăm loài thực vật, động vật quý hiếm. Dọc đường đi, du khách vừa chiêm ngưỡng rừng Đèo Ngà với nhiều cây cổ thụ dây leo chằng chịt, những phiến đá như đàn voi rừng đang phủ phục rồi hòa mình vào dòng nước mát lành từ thác Ngà đổ xuống.
Theo người cao tuổi địa phương, tên thác Ngà không chỉ do gọi theo tên rừng Đèo Ngà mà còn vì dòng nước từ độ cao 30m dội xuống bắn tung tóe trắng như ngà voi nên người xưa đặt tên là thác Ngà. Nơi đây, tán rừng có độ che phủ lớn, nhiệt độ luôn thấp hơn bên ngoài từ 2 – 3 độ C trong mùa nắng nóng, là điểm đến lý tưởng cho chuyến du lịch khám phá, trải nghiệm.
Địa phương luôn chú trọng tuyên truyền nhân dân giữ rừng, bảo vệ khu thác Ngà. Nhờ đó, khu rừng vẫn giữ được vẻ đẹp tự nhiên. Thác Ngà là điểm nhấn của khu rừng.
Ngoài cảnh quan đẹp, ở đây có cộng đồng người dân tộc Cao Lan lưu giữ được nhiều bản sắc riêng. Bên cạnh tham quan, du khách đến đây còn được thưởng thức đặc sản: Chè xanh bản Ven, xôi trám đen, măng đắng, thịt lợn xào núc nác, gà đồi, bánh đúc…
Được biết, huyện Yên Thế đã đầu tư xây dựng điểm du lịch thác Ngà với việc nâng cấp cơ sở hạ tầng như cải tạo tuyến đường dài gần 8km từ Quốc lộ 17 vào khu vực trung tâm. Khi hệ thống giao thông thuận lợi hơn, chắc chắn nơi đây sẽ thu hút đông đảo du khách.
Chí Anh