Tìm giải pháp thúc đẩy mở rộng độ bao phủ người tham gia BHXH

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến thực trạng doanh nghiệp trốn đóng BHXH cho người lao động. Trong đó, nguyên nhân chính được nhìn nhận vẫn là do ảnh hưởng dịch bệnh COVID-19 và tình hình suy thoái  kinh tế khiến doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn.

Tại Hội nghị chuyên đề “Giải pháp thúc đẩy mở rộng độ bao phủ người tham gia Bảo hiểm xã hội (BHXH )  ở những nơi có quan hệ lao động trên địa bàn TPHCM” được Sở Sở Lao động Thương binh và xã hội ( LĐTBXH) phối hợp với cơ quan BHXH và Liên đoàn lao động (LĐLĐ) TPHCM vừa tổ chức mới đây, vấn đề này một lần nữa được được ra phân tích.

Số liệu của Sở LĐTBXH TP.HCM cho thấy, tính đến hết năm 2023, số người tham gia BHXH trên địa bàn thành phố đạt 56% so với lực lượng lao động. Trong đó,  có 2,76 triệu người tham BHXH bắt buộc, đạt tỉ lệ trên 54% ở những nơi có quan hệ lao động; Số người tham gia BHXH tự nguyện đạt 2% so với lực lượng lao động từ đủ 15 tuổi trở lên

Phát biểu khai mạc hội nghị, Bà Lượng Thị Tới, Phó Giám đốc Sở Lao động – Thương binh và Xã hội cho biết, thời gian qua, công tác triển khai thực hiện chính sách BHXH được sự quan tâm, quán triệt thường xuyên của Thành ủy, HĐND, UBNDThành phố; Cùng với sự phối hợp đồng bộ giữa các sở, ban, ngành, trong công tác tổ chức tuyên truyền chính sách BHXH; xây dựng, triển khai kế hoạch thanh tra, kiểm tra thống nhất, chặt chẽ, kiên quyết xử lý đối với các tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm về BHXH và kịp thời giải quyết đơn thư, khiếu nại của người dân về chế độ, chính sách BHXH đảm bảo theo quy định.

Tuy nhiên, ảnh hưởng dịch bệnh COVID-19 và tình hình kinh tế – chính trị thế giới diễn biến phức tạp thời gian qua gây ảnh hưởng, khó khăn trong công tác phát triển đối tượng người tham gia BHXH dẫn đến một số doanh nghiệp gặp khó khăn duy trì việc làm cho người lao động. Số lượng đơn hàng giảm, doanh nghiệp phải tạm dừng hoạt động hoặc phải cắt giảm lao động, ảnh hưởng rất lớn đến đời sống của người lao động. Nhiều người lao động không thể tiếp tục tham gia BHXH, thậm chí tình trạng nhận BHXH một lần tăng cao.

Một bộ phận người lao động và người sử dụng lao động còn chưa nhận thức đúng hoặc cố tình vi phạm pháp luật về quyền lợi, trách nhiệm của các bên khi tham gia BHXH dẫn đến tình trạng vi phạm pháp luật về BHXH còn phổ biến như: trốn đóng, nợ đóng, chiếm dụng tiền đóng BHXH; chưa tham gia hoặc không tham gia đúng số người lao động làm việc thực tế tại doanh nghiệp…

Tại hội nghị, các đại biểu đã tập trung thảo luận về giải pháp thúc đẩy mở rộng độ bao phủ người tham gia BHXH. Đơn cử, đại diện Liên đoàn Lao động và BHXH Thành phố đánh giá, tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH là một khó khăn kéo dài nhiều năm mà chưa có giải pháp hiệu quả để giải quyết. Từ đó, quyền lợi của người lao động bị ảnh hưởng, thiếu niềm tin vào BHXH, khó mở rộng mạng lưới an sinh.

Theo ông Nguyễn Quốc Thanh, Phó Giám đốc BHXH TPHCM, hiện số tiền chậm đóng BHXH, BHTN, BHYT là gần 6.872 tỷ đồng. Sau khi trừ số tiền chậm đóng dưới 1 tháng và số chậm đóng khó thu thì tổng số tiền chậm đóng còn lại là gần 4.477 tỷ đồng. Từ dữ liệu thuế, BHXH Thành phố phát hiện 7.912 doanh nghiệp có đăng ký thuế nhưng chưa tham gia BHXH và có 49.433 doanh nghiệp đã tham gia BHXH nhưng tham gia chưa đầy đủ cho người lao động.

Về giải pháp trong thời gian tới, ông Quốc Thanh cho rằng, cơ quan BHXH sẽ tiếp tục triển khai đồng bộ các nhóm giải pháp phát triển người tham gia. Trong đó, chú trọng liên thông, kết nối, chia sẻ dữ liệu quản lý DN, quản lý lao động giữa các cơ quan (Thuế, Kế hoạch và Đầu tư, Công an…) để xác định chính xác số DN, NLĐ thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc để yêu cầu thực hiện đầy đủ theo quy định của pháp luật…

Ông Nguyễn Mạnh Cường – Trưởng Ban Dân vận Thành ủy TPHCM – cho rằng, doanh nghiệp đóng BHXH, BHYT, BHTN đầy đủ không chỉ bảo đảm quyền lợi của người lao động, an sinh xã hội mà còn góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế – xã hội của TPHCM. Vì vậy, cả hệ thống chính trị TPHCM cần đẩy mạnh tuyên truyền, giám sát việc thực hiện chính sách về BHXH để doanh nghiệp và người lao động biết được quyền lợi, nghĩa vụ của mình.

Ông Cường  đề nghị cần tăng cường thanh, kiểm tra không chỉ để xử lý, răn đe doanh nghiệp trốn đóng BHXH mà còn kịp thời khen thưởng, biểu dương doanh nghiệp thực hiện tốt chính sách BHXH và phải tăng cường vai trò của tổ chức công đoàn để hỗ trợ, giám sát việc thực hiện chính sách BHXH của doanh nghiệp.

Quang Trung