Hotline: 
Đây là một trong những giải pháp trọng tâm mà Thứ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội Lê Văn Thanh khuyến nghị đối với tỉnh Sóc Trăng tại Hội thảo “Giải pháp Nâng cao chất lượng nguồn lao động tỉnh Sóc Trăng giai đoạn 2023-2025, định hướng đến năm 2030” tổ chức hôm 18/9.
Theo Thứ trưởng Lê Văn Thanh: “Lao động – việc làm là một trong các cân đối lớn của nền kinh tế góp phần đảm bảo cuộc sống và phát triển toàn diện của người dân. Xây dựng lực lượng lao động với quy mô hợp lý, chất lượng tốt sẽ là tiền đề, tạo động lực cho tăng trưởng kinh tế, giữ vững ổn định chính trị, đồng thời thể hiện cam kết của Việt Nam với quốc tế trong thực hiện Mục tiêu phát triển bền vững đến năm 2030”.
Lao động, việc làm và thực trạng
Khi đại dịch COVID-19 xảy ra năm 2020-2023 tình hình lao động, việc làm đã bị tác động nặng nề, có thời điểm nguồn cung lao động suy giảm nghiêm trọng, có hơn 30 triệu lao động (tương đương 58,36% lực lượng lao động) bị ảnh hưởng tiêu cực (bị mất việc làm; phải nghỉ, giãn việc/nghỉ luân phiên; giảm giờ làm, giảm thu nhập…).
Vùng Đồng bằng Sông Cửu Long nói chung và tỉnh Sóc Trăng nói riêng là một trong những địa phương bị ảnh hưởng nặng nề nhất trong cả nước. Nhưng với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, tình hình hình lao động, việc làm trong cả nước nói chung và của tỉnh Sóc Trăng nói riêng đã có sự phục hồi trở lại.
Tuy nhiên, Thứ trưởng Lê Văn Thanh cũng cho rằng, tình hình thị trường lao động vẫn còn có những tồn tại, hạn chế chưa khắc phục được như: Chất lượng lao động chưa cao, việc đào tạo chưa đáp ứng được nhu cầu của thị trường lao động; cầu lao động chưa hiện đại nên số lượng lao động phi chính thức, lao động làm việc trong ngành nông, lâm, thủy sản còn chiếm tỷ trọng lớn, vẫn tồn tại sự mất cân đối cung – cầu lao động…
Bên cạnh đó, thị trường lao động còn phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức do ảnh hưởng của sự suy giảm kinh tế, lạm phát tăng cao của các nước, xung đột giữa Nga và Ukraina, hậu quả của đại dịch COVID-19…
Theo số liệu điều tra cung – cầu lao động năm 2022, dân số trong độ tuổi lao động của tỉnh Sóc Trăng là 769.346 người, bao gồm: Lao động khu vực thành thị là 183.190 người, chiếm 23,81%; lao động khu vực nông thôn là 586.156 người, chiếm 76,19%. Trong đó, số lao động trong độ tuổi tham gia hoạt động kinh tế là 653.861 người, số lao động trong độ tuổi có việc làm là 620.685 người. Toàn tỉnh, có 4.090 doanh nghiệp đang hoạt động, với 54.649 lao động làm việc (25.969 lao động nữ).
Theo số liệu thống kê, lao động có việc làm trong khu vực nông thôn vẫn chiếm tỷ lệ cao hơn so với khu vực thành thị. Lao động đang có xu hướng chuyển dịch từ khu vực I (nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản) sang khu vực II (công nghiệp, xây dựng) và khu vực III (thương mại, dịch vụ).
Người lao động từng bước cũng đã tiếp cận được với nhóm ngành kỹ thuật và công nghệ, đặc biệt là những ngành có tay nghề cao để đáp ứng với xu hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Tỷ lệ lao động đang làm việc so với tổng số lao động trong độ tuổi tăng từ 78,95% vào năm 2016 lên 83,25% vào năm 2022.
Đối với mảng giáo dục nghề nghiệp (GDNN), toàn tỉnh có 19 cơ sở GDNN đang hoạt động với 594 cán bộ, công chức, viên chức quản lý và nhà giáo giáo dục nghề nghiệp được đào tạo, bồi dưỡng 100% đạt chuẩn theo quy định, đáp ứng nhu cầu dạy và học của hơn 150 ngành nghề đào tạo, quy mô tuyển sinh đào tạo trên 23.000 người/năm. Tỷ lệ lao động qua đào tạo ngày càng nâng lên (năm 2016 là 53,75% đến năm 2022 tăng lên 62,31% (tăng gần 9%).
Bên cạnh đó, tỉnh cũng đã giải quyết việc làm cho 181.311 người/179.000 người, đạt 101,3% so với kế hoạch; bình quân mỗi năm giải quyết việc làm cho khoảng 25.902 lao động, trong đó đưa NLĐ đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài là 2.154 người, đạt 90,89% kế hoạch. Từ nguồn vốn Quỹ quốc gia về việc làm đã cho vay tạo việc làm cho 35.653 người, số dự án được duyệt vay vốn là 15.489 dự án, với tổng số tiền là 312.452 triệu đồng.
Tuy nhiên, vẫn còn một số khó khăn trong công tác GDNN và giải quyết việc làm trong việc nhận thức của người lao động về ý nghĩa và tầm quan trọng của công tác này còn hạn chế, nên chưa chủ động tham gia học nghề và đi học tập, làm việc ở nước ngoài.
Từ đó, tỷ lệ người lao động chưa qua đào tạo còn cao, tỷ lệ lao động có văn bằng, chứng chỉ đạt thấp (cuối năm 2022 mới đạt 28,65%). Công tác tư vấn, hướng nghiệp, định hướng phân luồng học sinh sang học tại các cơ sở GDNN hàng năm còn hạn chế. Cơ cấu ngành, nghề, đội ngũ công chức, viên chức, nhà giáo giáo dục nghề nghiệp cơ hữu của các cơ sở giáo dục nghề nghiệp chưa hợp lý, có nơi thừa, nơi thiếu. Chương trình, giáo trình đào tạo có đổi mới nhưng vẫn còn chậm so với yêu cầu hiện nay…
Giải pháp nâng cao chất lượng nguồn lao động
Theo ông Vũ Trọng Bình – Cục trưởng Cục Việc làm, để nâng cao hiệu quả các hoạt động dịch vụ việc làm tại Sóc Trăng, tỉnh cần tranh thủ các nguồn lực để tăng cường đầu tư trang thiết bị công nghệ thông tin, từng bước hiện đại hóa hệ thống thông tin thị trường lao động, góp phần hình thành sàn giao dịch việc làm trực truyến.
Quan tâm kết nối các tỉnh trong khu vực Đồng bằng sông Cửu Long và các tỉnh lân cận, nhằm từng bước chuyên nghiệp, chất lượng trong việc tổ chức các phiên giao dịch việc làm trực tuyến, từng bước ứng dụng hiệu quả công nghệ thông tin, công nghệ số trong các hoạt động giao dịch việc làm của đơn vị.
Đẩy mạnh liên kết, phối hợp giữa cơ sở giáo dục nghề nghiệp trong tỉnh với các doanh nghiệp, các viện, học viện, trường đại học, trường cao đẳng chất lượng cao ngoài tỉnh để tổ chức, tuyển sinh, đào tạo, giải quyết việc làm, tạo thu nhập ổn định cho người lao động đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động…
Là một trường đại học có vai trò rất quan trọng trong đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho khu vực, GS.TS Hà Thanh Toàn – Hiệu trưởng Trường Đại học Cần Thơ đã đưa ra một số thông tin về sự gia tăng lớn lực lượng lao động tại khu vực ĐBSCL.
Năm 2017, lực lượng lao động là 10.2 triệu người. Con số này đã tăng lên 10.28 triệu người vào năm 2018. Tuy nhiên, sau đó là sự sụt giảm khi vào năm 2019, con số này chỉ còn 10.1 triệu lao động. Không dừng lại ở đó, con số này vẫn tiếp tục giảm sâu trong năm 2020 khi chỉ còn 9,9 triệu lao động.
Sự sụt giảm liên tục trong 3 năm với nhiều lý do, một trong những lý do có thể do thời gian đại dịch covid-19, các doanh nghiệp đóng cửa, hạn chế trong đào tạo, môi trường việc làm hạn chế … Nhưng một con số đáng quan tâm là tỷ lệ lao động qua đào tạo của vùng lại có bước khởi sắc.
Ông cho rằng, nguồn nhân lực đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế xã hội ở tất cả các quốc gia trên thế giới, đây là lực lượng nòng cốt chịu trách nhiệm vận hành các mắc xích trong chuỗi kinh tế quốc dân. Vì thế, Sóc Trăng cần chú trọng cơ cấu lại nhu cầu để đảm bảo thực hiện một cách tốt nhất mục tiêu đào tạo chuyên sâu nhưng phải phù hợp với định hướng phát triển kinh tế xã hội tại địa phương.
Đối với công tác đào tạo tại Sóc Trăng, ông Lâm Dủ Nhơn – Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Nghề Sóc Trăng cũng đã chia sẻ thêm việc đào tạo gắn kết với doanh nghiệp đang ngày càng đi vào chiều sâu, thu hút nhiều doanh nghiệp cùng đồng hành.
Đến nay trường đã gắn kết với trên 70 công ty, doanh nghiệp trong công tác đào tạo và giải quyết việc làm cho sinh viên sau khi tốt nghiệp, từ đó các doanh nghiệp cũng đã tuyển dụng được số lượng lớn những kỹ sư thực hành do trường đào tạo.
Tính đến tháng 6/2023, trường đã ký kết chương trình hợp tác toàn diện với 8 doanh nghiệp/tập đoàn trong công tác đào tạo và cung ứng nguồn nhân lực như: Tập đoàn GreenFeed Việt Nam; Tập đoàn Hòa Phát; Tập đoàn Tín Quang; Công ty Cổ phần Mía đường Thành Thành Công; Tập đoàn Việt Úc; Công ty CP Viễn Thông FPT; Trường Cao đẳng THACO (Đơn vị ủy quyền của Công ty Cổ phần nông nghiệp Trường Hải và Công ty Cơ khí và nông nghiệp hỗ trợ Thaco); Công ty TNHH Ê SU HAI.
Nhằm nâng cao chất lượng lao động, tạo việc làm, bảo đảm an sinh xã hội cho người lao động trên địa bàn tỉnh, Thứ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội Lê Văn Thanh đã đề nghị tỉnh Sóc Trăng cần tập trung thực hiện một số nhiệm vụ, giải pháp như: Rà soát và chủ động ban hành cơ chế, chính sách đặc thù trên địa bàn tỉnh về việc làm, giáo dục nghề nghiệp và an sinh xã hội…
Thực hiện đồng bộ các giải pháp hỗ trợ phát triển thị trường lao động trên địa bàn tỉnh. Đầu tư xây dựng, cải tạo cơ sở vật chất cho Trung tâm Dịch vụ việc làm, nâng cao năng lực cho Trung tâm theo hướng kết nối liên tỉnh, liên vùng, đảm bảo nguồn cung cả về số lượng và chất lượng cho phát triển kinh tế.
Tập trung đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, phù hợp với định hướng phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh, ưu tiên phục vụ các ngành mũi nhọn, có khả năng tạo động lực và dẫn dắt các ngành khác phát triển; đào tạo phải gắn với doanh nghiệp, gắn với thị trường lao động.
Nâng cấp cải tạo, xây dựng cơ sở giáo dục nghề nghiệp trên địa bàn phù hợp với quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045, đặc biệt là gắn với thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia…Tiếp tục triển khai đồng bộ các giải pháp giảm nghèo đa chiều, tập trung hỗ trợ người nghèo được học nghề, nâng cao năng lực sản xuất, nâng cao thu nhập và giải quyết các chiều thiếu hụt dịch vụ xã hội cơ bản…
Trong khuôn khổ hội thảo, UBND tỉnh Sóc Trăng đã ký kết Bản ghi nhớ hợp tác với Trường Đại học Cần Thơ và Công ty TNHH Ê Su Hai trong lĩnh vực đào tạo nguồn nhân lực phục vụ trong nước và xuất khẩu lao động.
Uyển Nhi