Hotline: 
Tổng thống Mỹ Donald Trump khẳng định ông sẽ triển khai lực lượng thực thi pháp luật với hàng ngàn binh sĩ vũ trang hạng nặng đến thủ đô Washington và các thành phố, trong bối cảnh biểu tình bạo lực vẫn tiếp diễn.
“Chuyện xảy ra ở thành phố đêm qua là một sự hổ thẹn hoàn toàn. Tôi sẽ gửi hàng ngàn, hàng ngàn sĩ quan thực thi pháp luật và binh lính vũ trang hạng nặng để ngăn chặn nổi loạn, cướp bóc, phá hoại, tấn công và phá hoại tài sản bừa bãi”, Hãng tin AFP dẫn lời ông Trump tuyên bố ngày 1-6, giờ địa phương, tại Nhà Trắng. Cách đó vài tòa nhà, các cơ quan chức năng Mỹ vẫn đang cố gắng giải tán những người biểu tình bằng hơi cay.
Tổng thống Mỹ lên án các cuộc biểu tình bạo lực phản đối vụ cảnh sát da trắng gây ra cái chết của công dân da màu George Floyd là “khủng bố trong nước”.
Ông cũng kêu gọi thống đốc các bang triển khai đủ lực lượng Vệ binh quốc gia để kiểm soát các đường phố.
“Các thị trưởng và thống đốc phải thiết lập sự hiện diện thực thi pháp luật mạnh mẽ cho tới khi bạo lực bị dập tắt… Nếu một thành phố hoặc một bang từ chối triển khai những hành động cần thiết để bảo vệ tính mạng và tài sản của người dân, tôi sẽ triển khai quân đội Mỹ và nhanh chóng giải quyết tình hình cho họ”.
Theo Đài CNN, ông Trump có thể sử dụng đạo luật Nổi dậy 1807, theo đó cho phép tổng thống Mỹ triển khai quân đội trong nước để đối phó với sự hỗn loạn trong nước. Đạo luật thường được viện dẫn trong các cuộc bạo loạn những năm 1950 và 1960.
Lần cuối cùng đạo luật này được sử dụng là vào 1992 trong vụ bạo loạn tại Los Angeles sau phiên tòa tuyên bố trắng án đối với bốn cảnh sát da trắng đánh đập công dân da màu Rodney King.
Quốc hội Mỹ từng chỉnh sửa đạo luật vào 2006 sau cơn bão Katrina để làm rõ việc áp dụng luật trong các trường hợp xảy ra thảm họa tự nhiên, nhưng sau đó phải bỏ các thay đổi này do vấp phải sự phản ứng của các bang.
Tuy nhiên, lời đe dọa của Trump khiến nhiều quan chức Lầu Năm Góc lo ngại vì cho rằng tình hình hiện nay chưa phải là điều kiện thích đáng để kích hoạt Đạo luật Chống Nổi loạn, trừ khi thống đốc các bang kêu gọi sự hỗ trợ của chính phủ.
“Giới chức quân đội rất muốn lực lượng hành pháp các bang phụ trách nỗ lực kiểm soát tình hình”, một quan chức giấu tên của Bộ Quốc phòng Mỹ cho hay, đề cập tới đạo luật Posse Comitatus 1878 cấm quân đội Mỹ triển khai lực lượng trong nước hoặc thực hiện các chức năng hành pháp thay cảnh sát trên lãnh thổ Mỹ.
Ngay cả nội bộ Vệ binh Quốc gia , một phần của lực lượng vũ trang Mỹ, cũng có nhiều người bày tỏ sự bất mãn, khi các thành viên lực lượng này được huy động tham gia thực hiện các nhiệm vụ trên đất Mỹ nhiều hơn bất cứ thời kỳ nào trước đây.
“Tôi tin rằng chúng ta không nên cảm thấy quen hoặc chấp nhận việc binh sĩ quân đội phải làm nhiệm vụ kiểm soát người dân trên đất Mỹ. Dù chúng tôi sẵn lòng làm vậy, đây là dấu hiệu cho thấy cả nước phải đồng lòng làm tốt hơn”, tướng Thomas Carden, chỉ huy Vệ binh Quốc gia bang Georgia, nói hôm 31/5.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper hôm 1/6 cho biết đã có hơn 17.000 lính Vệ binh Quốc gia được huy động tại thủ đô Washington và 29 bang, cùng 45.000 người đang hỗ trợ nỗ lực đối phó đại dịch Covid-19. Đây là mức triển khai Vệ binh Quốc gia lớn nhất từ trước đến nay tại Mỹ, vượt mức 51.000 người tham gia nỗ lực khắc phục hậu quả bão Katrina năm 2005.
Vệ binh Quốc gia là một phần của quân đội, song các thành viên chủ yếu là dân thường, được huấn luyện quân sự chuyên nghiệp trong thời gian đầu và tiếp tục được đào tạo bổ sung một lần mỗi tháng, thường là vào dịp cuối tuần, cùng với đó là chương trình huấn luyện tập trung hai tuần mỗi năm.
Mỗi bang và vùng lãnh thổ Mỹ đều có lực lượng Vệ binh Quốc gia chịu sự chỉ đạo trực tiếp từ thống đốc, người đóng vai trò là tổng tư lệnh Vệ binh Quốc gia ở bang đó. Vệ binh Quốc gia có nhiệm vụ ứng phó với các tình huống khẩn cấp nội địa hoặc tham gia chiến đấu ở nước ngoài như một bộ phận của lục quân Mỹ. Thống đốc bang có thể triển khai Vệ binh Quốc gia tới bất cứ địa điểm nào được tuyên bố có tình trạng khẩn cấp của bang.
Phóng viên (t/h)