Hotline: 
Dịch Covid-19 bùng phát làm thay đổi chính sách xuất nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam và Trung Quốc, khiến các bên có nhiều khác biệt. Sau nhiều lần trao đổi, hội đàm, phía Việt Nam chấp nhận đổi mới phương thức thông quan nhằm cải thiện tình hình, kích thích xuất khẩu.
Chính sách khác biệt dẫn đến ùn ứ thông quan
Theo các báo cáo của Tổng cục Hải quan, trong 3 tháng đầu năm 2022, 4 cửa khẩu trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn là Hữu Nghị, Đồng Đăng, Chi Ma, Tân Thanh nỗ lực duy trì hoạt động xuất nhập khẩu. Tuy có nhiều cố gắng nhưng năng lực thông quan còn khá thấp, chỉ giải phóng được khoảng 70-80 xe xuất/ngày, chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế xuất khẩu.
Phía Trung Quốc tiếp tục duy trì chiến lược “Zero Covid”, trì hoãn mở cửa nền kinh tế với mục tiêu quét sạch các ca nhiễm trong cộng đồng. Những biện pháp siết chặt chống lây nhiễm bao gồm: Tăng cường xét nghiệm, phun khử khuẩn hàng hóa và phương tiện, hạn chế tiếp xúc giữa hai bên khi giao nhận. Yêu cầu 100% hàng nông sản Việt Nam phải kiểm hóa khi xuất khẩu. Trong khi đó, Việt Nam thực hiện phương thức “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19”. Rõ ràng, chính sách ứng phó với dịch bệnh của hai nước có sự khác biệt lớn.
Trước bất cập đó, UBND tỉnh, Sở Công thương tỉnh Lạng Sơn ban hành Công văn số 220/SCT-QLTM ngày 12/02/2022 và Công văn số 268/SCT- QLTM ngày 22/02/2022, thông báo tạm thời dừng tiếp nhận phương tiện chở hoa quả tươi đến cửa khẩu đường bộ của tỉnh để xuất khẩu đến hết ngày 05/3/2022. Giảm được 889 xe so với thời điểm trước thông báo tạm dừng. Tính đến ngày 4/3/2022, tổng lượng xe tồn tại các khu vực bến, bãi chờ xuất khẩu là 1.383 xe, trong đó 770 xe hoa quả.
Đồng thời, Lạng Sơn tiếp tục tạm dừng điều tiết xe chở hàng hóa xuất khẩu vào các khu vực cửa khẩu nhằm đảm bảo thực hiện “vùng đệm”, “vùng xanh” an toàn đối với hàng nông sản xuất khẩu cho đến khi năng lực thông quan tănglên.
Cần thay đổi chính sách trong xuất nhập khẩu
Do chính sách xuất nhập khẩu khác biệt giữa hai bên dẫn đến hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa từ Việt Nam sang Trung Quốc gặp nhiều khó khăn, trở ngại. Không thể để tình trạng kéo dài, Ban Quản lý Khu Kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng – Lạng Sơn và các sở, ngành Lạng Sơn và Chính phủ nhân dân thị Bằng Tường, Quảng Tây, Trung Quốc đã tiến hành cuộc hội đàm nhằm tháo gỡ khó khăn.
Phía Bạn đưa ra các yêu cầu cụ thể trong công tác phòng, chống dịch Covid-19 đối với hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa. Theo những yêu cầu, nếu Việt Nam không thay đổi phương thức phía Trung Quốc có khả năng tạm dừng thông quan.
Sau nhiều trao đổi, hai bên thống nhất phương thức giao nhận hàng hóa mới tại cặp cửa khẩu Tân Thanh – Pò Chài và Hữu Nghị – Hữu Nghị Quan với những chi tiết cụ thể như sau:
Tại cửa khẩu Tân Thanh: Phương thức mới chính thức thực hiện từ ngày 26/02/2022, lái xe Việt Nam chở hàng sang địa điểm chỉ định tại bãi Trung Quốc rồi cắt container. Phía Bạn sẽ nối container và vận chuyển đi kiểm hoá, giao hàng sau đó đưa container rỗng về địa điểm chỉ định. Trong suốt quá trình này, lái xe phải niêm phong buồng lái, đeo khẩu trang, mặc quần áo bảo hộ và đi theo tuyến đường cố định.
Tại cửa khẩu Hữu Nghị, từ ngày 03/2 đến 28/2, phát hiện 07 lái xe có kết quả dương tính với Covid-19. Phía Trung Quốc đã hạn chế thông quan và yêu cầu cần có phương thức giao nhận hàng hóa mới nhằm hạn chế tối đa tiếp xúc giữa nhân viên hai bên trong quá trình xuất nhập. Hiện tại, hai bên đã thống nhất phương thức và chờ phía Bạn phê chuẩn.
Kịp thời thích ứng với tình hình mới
Mặc dù, phía Trung Quốc đưa ra nhiều yêu cầu khắt khe: Bắt buộc container phải có kích thước theo quy định, lái xe phải cố định theo đầu kéo, trường hợp lái xe đầu kéo đó nghỉ thì xe đầu kéo cũng không được sang Trung Quốc, xét nghiệm dịch tễ thường xuyên cho lái xe…Việt Nam vẫn sẵn sàng đáp ứng.
Anh Hoàng Văn Hưng, lái xe chuyên trách cho biết: “Chính sách mới khiến công việc của chúng tôi thay đổi nhiều, mọi thứ trở nên phức tạp hơn. Tuy nhiên, để hàng hóa có thể xuất khẩu được, chúng tôi nghiêm túc chấp hành và sẵn sàng thay đổi để thích nghi với tình hình mới”.
Ban đầu, hai bên còn nhiều lúng túng khi thực hiện phương thức mới. Từ ngày 16/3 đến nay, lượng hàng hóa xuất khẩu qua các cửa khẩu này thường xuyên đạt trên 70 xe/ngày, cao điểm ngày 21/3 đạt 91 xe. Đây là dấu hiệu khả quan cho thấy, phương thức giao nhận hàng hóa mới có thể từng bước giải quyết khó khăn trong xuất khẩu.
Để đáp ứng phương thức giao nhận mới, Công ty Cổ phần vận tải thương mại Bảo Nguyên (Công ty) thành lập đội lái xe chuyên trách và cung cấp dịch vụ, cho thuê đầu kéo qua cửa khẩu Tân Thanh theo văn bản số 430/STC-QLGCS&DN ngày 27/02/2022 của Sở Tài chính với mức giá là: 3.600.000 đồng/01 lượt xe (đã bao gồm thuế GTGT).
Phương thức xuất khẩu hàng hóa mới cần được thông tin tuyên truyền rộng rãi trên cơ sở truyền thông đa phương tiện đến doanh nghiệp, cá nhân tham gia hoạt động XNK, giúp hiểu rõ để đồng thuận, phối hợp với các lực lượng chức năng giải quyết nhanh chóng thủ tục XNK. Ban Quản lý đang theo sát việc thực hiện phương thức thông quan mới,kịp thời giải quyết các vướng mắc phát sinh trong quá trình triển khai thực hiện.
Bên cạnh đó, Ban Quản lý và các sở, ngành của tỉnh đang tiếp tục trao đổi với các cơ quan tương ứng phía Trung Quốc, đề nghị phía Bạn tăng cường phối hợp hơn nữa để đảm bảo duy trì và tăng hiệu suất thông quan hàng hoá xuất, nhập khẩu, đạt kết quả mà hai bên kỳ vọng.
Diệp Linh