Hotline: 
Thời gian qua, nhiều trường hợp vi phạm quy định về đấu thầu trong mua sắm tài sản công, đặc biệt là những vụ việc liên quan đến ngành giáo dục khiến dư luận đặt ra nhiều câu hỏi về lỗ hổng trong cơ chế quản lý, giám sát.
Hàng loạt gói thầu có giá trị hàng chục tỷ đồng nhưng tiết kiệm ngân sách vô cùng ít ỏi, bên cạnh đó là tình trạng một số thiết bị có dấu hiệu đội giá so với sản phẩm có cùng xuất xứ, thông số kỹ thuật được bán trên thị trường.
Luật sư Đặng Văn Cường, Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho biết, những vụ việc vi phạm các quy định về đấu thầu xảy ra tại các Sở GD&ĐT tỉnh Điện Biên, Quảng Ninh, Thanh Hóa khiến nhiều cán bộ lãnh đạo Sở, doanh nghiệp bị khởi tố, bắt giam cho thấy những lỗ hổng trong công tác đấu thầu, gây thất thoát, tiêu cực ở một số đơn vị giáo dục các địa phương…
Kết luận của cơ quan điều tra từ những vụ việc vi phạm quy định về đấu thầu nói trên cho thấy, giá cả của các loại thiết bị thường tăng lên gấp nhiều lần so với giá thị trường, trong khi việc đấu thầu đáng ra phải làm lợi cho ngân sách. Qua công tác kiểm tra, rà soát đã phát hiện nhiều sai phạm, nhiều cán bộ đã bị xử lý, trong đó có chế tài hình sự.
Sơ hở trong quản lý kinh tế và đạo đức cán bộ xuống cấp
Luật sư Cường cho rằng, việc quản lý kinh tế còn nhiều sơ hở và đạo đức cán bộ xuống cấp khiến họ vì lòng tham mà nhúng chàm. Dẫn chi tiết hai cán bộ Công ty cổ phần thẩm định giá BTCVALUE là Nguyễn Quốc Việt và Hồ Thị Sáu bị khởi tố, áp dụng biện pháp cấm đi khỏi nơi cư trú trong vụ án xảy ra tại Sở GD&ĐT Điện Biên, cũng là hai bị can trong vụ án xảy ra ở Sở GD&ĐT Thanh Hóa. Luật sư Cường cho rằng, điều này cho thấy có mối liên hệ giữa cơ quan nhà nước đối với doanh nghiệp trong lĩnh vực này và việc thẩm định giá có sự liên kết, cấu kết giữa các bị can với nhau tạo thành những đường dây, những mắt xích để thực hiện hành vi trái pháp luật.
“Vấn đề này cho thấy những sơ hở trong công tác tổ chức đấu thầu để mua sắm máy móc, thiết bị phục vụ cho hoạt động của nhà nước” – luật sư Cường nêu ý kiến.
Luật Đấu thầu đã quy định rất đầy đủ, chặt chẽ trình tự thủ tục mời thầu, tổ chức đấu thầu, kiểm soát tính công khai minh bạch trong hoạt động đấu thầu. Tuy nhiên trên thực tế, hành vi vi phạm quy định về đấu thầu vẫn diễn ra rất nhiều.
Luật sư Cường cho rằng, đã đến lúc cần phải có những đánh giá lại về công tác quản lý kinh tế, tăng cường các biện pháp quản lý đảm bảo sự chặt chẽ, khoa học và tăng cường cơ chế giám sát để bịt những lỗ hổng pháp lý.
Một vấn đề quan trọng để giảm thiểu các vi phạm pháp luật nữa là phải thực hiện tốt công tác cán bộ, lựa chọn đúng người có tài, có đức để giữ các vị trí quan trọng, đặc biệt là trong lĩnh vực giáo dục và lĩnh vực y tế.
“Không ngừng bồi dưỡng, giáo dục, nâng cao nhận thức và bản lĩnh chính trị của cán bộ lãnh đạo. Khi cán bộ lãnh đạo có tâm, có tầm, chọn đúng người, đúng vị trí, có năng lực và có đạo đức tốt thì khi đó những gian lận, tiêu cực, tham nhũng, gây thất thoát tài sản của nhà nước mới giảm đi. Khi nào vẫn còn tình trạng “học nhầm lớp, ngồi nhầm ghế”, công tác cán bộ còn chưa tốt, còn hiện tượng mua quan bán chức, đạo đức cán bộ sa sút, quản lý kinh tế yếu kém thì những vụ việc vi phạm như thế này sẽ còn diễn ra trong đời sống xã hội…” – luật sư Cường nhận định.
Phòng GD&ĐT TP. Bắc Ninh: Nhà thầu “quen mặt”, tỉ lệ tiết kiệm thấp
Liên quan đến chủ đề này, theo tìm hiểu của phóng viên NNCS, các gói thầu của Phòng GD&ĐT TP Bắc Ninh cũng có những dấu hiệu bất thường khi một số nhà thầu quen mặt liên tiếp trúng các gói thầu giá trị nhiều tỷ đồng nhưng tỷ lệ tiết kiệm ngân sách cực kỳ ít.
Đơn cử ngày 11/5/2021, ông Nguyễn Cương Nghị – Trưởng phòng GD&ĐT TP. Bắc Ninh, ký quyết định số 283/QĐ-PGD&ĐT về việc phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu “Gói thầu số 1: Mua sắm, lắp đặt hệ thống máy lọc nước cho học sinh các trường tiểu học trên địa bàn TP Bắc Ninh”. Đơn vị trúng thầu là Liên danh Công ty CP Xây dựng và Vật tư thiết bị Phúc Hưng và Công ty TNHH Nước thông minh WATERSMART. Sau công tác đấu thầu, số tiền tiết kiệm cho ngân sách được khoảng 1,24% (Giá dự toán gói thầu 9.412.000.000 đồng, liên danh trên trúng thầu với giá 9.294.785.500 đồng).
Tiếp đến, ngày 10/7/2019 tại “Gói thầu số 1: Mua sắm phản ngủ, bảng từ, màn hình cảm ứng, bàn ghế giáo viên và học sinh, đồ chơi cho các trường trong thành phố Bắc Ninh, đơn vị trúng thầu là Công ty cổ phần sách và thiết bị giáo dục Hà Nội Giá dự toán 5.363.919.000 VND; Giá trúng thầu 5.305.531.000 VND.
Ngoài ra, ngày 21/8/2020, lãnh đạo Phòng GD&ĐT TP. Bắc Ninh tiếp tục lựa chọn nhà thầu trúng thầu là Công ty CP Sách và Thiết bị Giáo dục Hà Nội, “Gói thầu số 01: Mua sắm trang thiết bị cho trường Tiểu học và THCS Hoàng Hoa Thám”. Giá gói thầu là 8.510.340.000đ, trong khi đó, giá trúng thầu là 8.300.810.000đ. Sau đấu thầu Phòng GD&ĐT TP. Bắc Ninh chỉ tiết kiệm cho ngân sách nhà nước được 2.45%.
Dư luận đặt ra câu hỏi, tại sao các gói thầu có giá trị hàng tỷ đồng lại đều có chung 1 kịch bản là không mang lại hiệu quả cho ngân sách? Chính điều bất thường này, đã khiến dư luận hoài nghi về việc có dấu hiệu lợi dụng vai trò quản lý vốn đầu tư công để “trục lợi” ngân sách tại 2 gói thầu này hay không?
Được biết, Công ty TNHH Nước thông minh WATERSMART có địa chỉ tại Lô 05-TT, Khu đô thị thành phố Giao Lưu, phường Cổ Nhuế 1, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội. Công ty được thành lập ngày 21/12/2017, do bà Trần Thị Lệ Hằng làm đại diện pháp luật. Ngành nghề chính là khai thác, xử lý và cung cấp nước.
Còn Công ty CP Xây dựng và Vật tư thiết bị Phúc Hưng, có địa chỉ tại Đội 9, thôn Ngọc Hồi, xã Ngọc Hồi, huyện Thanh Trì, Hà Nội. Công ty được thành lập ngày 12/4/2016, do bà Nguyễn Thị Quế làm đại diện pháp luật. Lĩnh vực hoạt động chính là kiến trúc và tư vấn kỹ thuật có liên quan.
Theo thông tin trên mạng đấu thầu quốc gia, hai nhà thầu trên có số lượng gói thầu đã tham gia khá ít ỏi và giá trị gói thầu nhỏ lẻ. Thế nhưng, trong vòng khoảng 4 tháng gần đây, hai đơn vị này đã trúng liên tiếp hai gói thầu tổng giá trị lên đến hơn 16 tỷ đồng tại Phòng GD&ĐT TP. Bắc Ninh.
Có sự ưu ái cho nhà thầu thân quen?
Trong thời gian vừa qua, Công ty TNHH Hoàng Định cũng tham gia và trúng nhiều gói thầu có dấu hiệu bất thường tại Phòng GD&ĐT TP. Bắc Ninh.
Theo đó, ngày 7/10/2019, lãnh đạo Phòng GD&ĐT TP. Bắc Ninh ký quyết định 526/QĐ-PGD&ĐT phê duyệt lựa chọn nhà thầu cho “Gói thầu số 01: Mua sắm điều hòa 18.000BTU và bàn ghế hội trường cho các trường trong TP. Bắc Ninh”. Nhà thầu trúng thầu là Công ty TNHH Hoàng Định, giá trúng thầu là 8.215.930.000đ, trong khi đó giá dự toán của gói thầu là 8.311.171.000đ. Như vậy, sau công tác đấu thầu, Phòng GD&ĐT TP. Bắc Ninh đưa lại tỷ lệ tiết kiệm ngân sách nhà nước chỉ đạt 1,15%.
Điều đáng nói là, cùng ngày trên Công ty TNHH Hoàng Định tiếp tục được lãnh đạo Phòng GD&ĐT TP. Bắc Ninh lựa chọn trúng “Gói thầu số 1: Mua sắm điều hòa và thiết bị âm thanh cho các trường trong thành phố Bắc Ninh (Quyết định số 522/QĐPGD&ĐT, ngày 10/7/2019)”. Giá dự toán của gói thầu là 6.422.152.000đ, giá trúng thầu là 6.343.000.000đ. Sau đấu thầu Phòng GD&ĐT TP. Bắc Ninh đưa lại tỷ lệ tiết kiệm ngân sách vô cùng eo hẹp, chỉ đạt 1,23%.
Trước đó, ngày 21/6/2018, Phòng GD&ĐT TP. Bắc Ninh ký quyết định số 308/QĐ-PGD&ĐT về việc phê duyệt quyết định lựa chon nhà thầu “quen thuộc” là Công ty TNHH Hoàng Định trúng “Gói thầu số 5: Mua sắm thiết bị điều hòa không khí và thiết bị âm thanh”. Giá dự toán của gói thầu là 9.960.830.000đ, giá trúng thầu là 9.806.280.000đ. Tỷ lệ tiết kiệm cho ngân sách nhà nước ở gói thầu này chỉ là 1,55%.
Cũng trong ngày 21/6/2018, Phòng GD&ĐT TP. Bắc Ninh tiếp tục ký quyết định cho cái tên quen thuộc trúng thầu là Công ty TNHH Hoàng Định ở “Gói thầu số 4: Mua sắm điều hòa và bàn ghế hội trường” có giá trúng thầu 9.857.980.000đ so với giá dự toán của gói thầu này là 9.908.096.000đ. Như thế, tỷ lệ tiết kiệm ngân sách mà Phòng GD&ĐT TP. Bắc Ninh đưa lại ở gói thầu này là 0,51%, một con số tiết kiệm vô cùng nhỏ giọt, chỉ mang tính hình thức.
Được biết, Công ty TNHH Hoàng Định có địa chỉ tại Số 186 Ngô Gia Tự, phường Suối Hoa, thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh. Công ty được thành lập ngày 14/10/2004, đại diện pháp luật là ông Dương Văn Định. Ngành nghề chính của Công ty là bán buôn vật liệu, thiết bị lắp đặt khác trong xây dựng.
Để góp phần làm trong sạch, minh bạch công tác đấu thầu và tuân thủ quy định của pháp luật, phóng viên tạp chí Nghề Nghiệp và Cuộc Sống phản ánh thông tin trong bài viết dưới đây, đề nghị UBND tỉnh Bắc Ninh, Sở GD&ĐT tỉnh Bắc Ninh, Công an tỉnh Bắc Ninh tiến hành kiểm tra, rà soát xử lý kịp thời nếu có sai phạm.
Minh Chiến