Hotline: 
Việc đào tạo lại, đào tạo cập nhật kỹ năng cho người lao động đáp ứng nền kinh tế số và công nghệ 4.0 đòi hỏi hình thức tổ chức đào tạo nghề cần phải đổi mới, linh hoạt và theo hướng mở để người học có thể lựa chọn chương trình và kế hoạch học tập phù hợp.
- ĐẶT VẤN ĐỀ
Nhiệm vụ của giáo dục nghề nghiệp trong tình hình mới rất nặng nề.
Mỗi cơ sở đào tạo nghề cần chứng minh năng lực đào tạo nguồn nhân lực của mình bằng minh chứng nguồn nhân lực do mình đào tạo có thể đáp ứng được nhu cầu của thị trường lao động. Không những thế, còn đáp ứng được các yêu cầu về tiêu chuẩn nghề nghiệp, tiêu chuẩn công nghệ vốn ngày càng đổi mới và khắt khe hơn bao giờ hết.
Cách mạng công nghiệp 4.0 và tình hình mới đang mở ra nhiều cơ hội mới cho nền kinh tế nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức cho các lĩnh vực, trong đó có giáo dục đào tạo. Các cơ sở dạy nghề đang gặp nhiều thách thức cụ thể:
Thứ nhất, hầu hết mọi quốc gia đang phải trải qua một thời kỳ thực sự khó khăn do cả thế giới phải đối mặt với cuộc khủng hoảng nghiêm trọng chưa từng có. Với các biện pháp phong tỏa và giãn cách xã hội đang được áp dụng theo những hình thức khác nhau, khủng hoảng y tế toàn cầu đang nhanh chóng trở thành cuộc khủng hoảng kinh tế xã hội trên toàn thế giới.
Theo những ước tính mới của ILO, các biện pháp phong tỏa một phần hoặc toàn diện đã ảnh hưởng tới 2,7 tỷ người lao động, tức 81% lực lượng lao động toàn cầu. Cuộc khủng hoảng này, theo cách trực tiếp và gián tiếp, đã tạo ra một xu thế làm việc mới của thị trường lao động: làm việc trực tuyến. Theo đó, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp cần thay đổi phương thức đào tạo trong tình hình mới, kết hợp đẩy mạnh số hóa nội dung đào tạo với trang bị kỹ năng làm việc trực tuyến cho người học.
Thứ hai, kiến thức nền tảng của nhiều ngành nghề thay đổi bởi sự thay đổi của cách mạng công nghiệp 4.0 dẫn đến các kiến thức và tiêu chuẩn nghề nghiệp mới. Nhiều ngành nghề truyền thống biến mất, nhiều ngành nghề mới xuất hiện. Do đó, các cơ sở đào tạo phải cập nhật nhiều kiến thức mới, công nghệ mới và kỹ năng nghề nghiệp mới trong hiện tại và tương lai.
Thứ ba, việc đào tạo lại, đào tạo cập nhật kỹ năng cho người lao động đáp ứng nền kinh tế số và công nghệ 4.0 đòi hỏi hình thức tổ chức đào tạo nghề cần phải đổi mới, linh hoạt và theo hướng mở để người học có thể lựa chọn chương trình và kế hoạch học tập phù hợp.
Thứ tư, việc các tập đoàn lớn dịch chuyển chuỗi sản xuất khỏi Trung Quốc cộng với Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA) và Hiệp định bảo hộ đầu tư Việt Nam – EU (EVIPA) dự kiến có hiệu lực từ tháng bảy được coi là cơ hội để Việt Nam đón các công ty toàn cầu đến đầu tư cũng như mở ra cơ hội cho doanh nghiệp nội tham gia chuỗi cung ứng mới do đó đòi hỏi việc trang bị kỹ năng cho người lao động để sẵn sàng đón đầu xu hướng mới của thị trường lao động là rất quan trọng.
- Công tác đào tạo, trang bị kỹ năng nghề cho HSSV Trường Cẳng Cơ điện Hà Nội, đáp ứng thị trường lao động trong tình hình mới
Nhằm đối diện và giải quyết những thách thức về giáo dục nghề nghiệp trong tình hình mới, Trường Cao đẳng Cơ điện Hà Nội đã thực hiện đổi mới nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức đào tạo nghề theo hướng mở và linh hoạt.
Nhà trường đã thiết kế chương trình đào tạo linh hoạt theo định hướng “ứng dụng”, thường xuyên được cập nhật, “chuẩn đầu ra” các chương trình đào tạo được công khai và đảm bảo đánh giá định lượng được. Các chương trình đào tạo được xây dựng và điều chỉnh, bổ sung hàng năm với tiêu chí cập nhật các kỹ năng nghề nghiệp mới, công nghệ mới, nội dung mới nhằm nâng cao sự phù hợp của chương trình đào tạo với các yêu cầu từ thị trường lao động.
Xây dựng các chương trình đào tạo có sự tham gia của các doanh nghiệp lớn và điển hình trong lĩnh vực nghề nghiệp để kịp thời cập nhật các tiêu chuẩn nghề nghiệp và công nghệ mới. Trường Cao đẳng Cơ điện Hà Nội đã xây dựng các chương trình hợp tác đào tạo với các doanh nghiệp lớn như VINFAST, TOYOTA, DENSO với các hoạt động đào tạo song hành, giám sát và đánh giá độc lập để đảm bảo chất lượng đào tạo sinh viên đáp ứng tốt với yêu cầu của các doanh nghiệp tuyển dụng lao động. Mô hình này được kỳ vọng là “then chốt” trong chiến lược nâng cao hiệu quả đào tạo kỹ năng kết hợp với việc giải quyết việc làm cho sinh viên của Nhà trường.
Chú trọng nâng cao số lượng các chương trình đào tạo chất lượng cao, các chương trình đào tạo hợp tác quốc tế. Mở rộng quan hệ hợp tác liên kết đào tạo với các quốc gia có nền giáo dục nghề nghiệp tiên tiến. Học hỏi và áp dụng các mô hình quản lý giáo dục mở và tiên tiến. Chia sẻ kinh nghiệm đào tạo và chương trình đào tạo tiến tới công nhận bằng cấp hoặc đào tạo bằng kép.
Việc tổ chức và quản lý đào tạo được Nhà trường thực hiện mềm dẻo và linh hoạt, giúp người học có thể chủ động lựa chọn chương trình và kế hoạch học tập phù hợp. Đào tạo nhiều cấp trình độ: Cao đẳng, Trung cấp, Sơ cấp, chuyển giao công nghệ trong đó chú trọng đến việc liên thông giữa các cấp trình độ. Bên cạnh đào tạo chuyên môn cũng cần đào tạo kỹ năng mềm và kỹ năng khởi nghiệp nhằm trang bị thêm kỹ năng bổ trợ cho người học trong quá trình cạnh tranh nghề nghiệp sau khi ra trường.
Đổi mới phương pháp đào tạo để nâng cao chất lượng và hiệu quả đào tạo. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong đào tạo. Kết hợp đào tạo trực tuyến và đào tạo trực tiếp. Hướng tới việc trợ giúp, giám sát sinh viên tự học và chuẩn bị bài ở bất cứ đâu và bất cứ lúc nào chỉ với các thiết bị thông minh kết nối internet. Phần đào tạo trực tiếp tập trung phát triển các kỹ năng, năng lực thực hiện nghề nghiệp cũng như các phẩm chất cá nhân khác như: kỹ năng giao tiếp và làm việc nhóm, kỹ năng giải quyết vấn đề.
Việc đánh giá kết quả đào tạo luôn có sự tham gia của doanh nghiệp nhằm đảm bảo các tiêu chuẩn đầu ra của quá trình đào tạo đáp ứng được các yêu cầu tối thiểu của doanh nghiệp đối với nguồn nhân lực. Việc này là kết quả của một quá trình đào tạo “gắn với doanh nghiệp” trong đó doanh nghiệp đồng hành cùng nhà trường trong suốt lộ trình đào tạo. Doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng lộ trình đào tạo của nhà trường, giúp nhà trường cập nhật các tiêu chuẩn nghề nghiệp mới, công nghệ mới, các yêu cầu mới … qua đó nhà trường có cơ sở để cập nhật, điều chỉnh và bổ sung chương trình đào tạo hàng năm.
Một yếu tố quan trọng khác trong giáo dục nghề nghiệp đón đầu xu thế công nghiệp 4.0 là năng lực đầu tư cơ sở vật chất và thiết bị hiện đại đáp ứng các yêu cầu nghề nghiệp mới. Việc đầu tư ngân sách công là cần thiết nhưng là không đủ nếu cơ sở đào tạo nghề không linh hoạt trong việc xã hội hóa nguồn lực đầu tư. Trường Cao đẳng Cơ điện Hà Nội đã kết hợp với các doanh nghiệp như TOYOTA, Vinfast để đầu tư hạ tầng đào tạo và linh hoạt tiến hành đào tạo một số mô-đun thực tế tại doanh nghiệp nhằm nâng cao trải nghiệm và kỹ năng thực tế cho người học.
- Kết luận
Trong bối cảnh toàn cầu đang hướng đến nền công nghiệp 4.0, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng các yêu cầu của nền sản xuất thế hệ mới. Việc xây dựng một Chiến lược quốc gia về phát triển giáo dục nghề nghiệp là cơ sở quan trọng để giáo dục nghề nghiệp phát triển đáp ứng với những yêu cầu mới của nền sản xuất thế hệ mới. Theo đó đòi hỏi thay đổi mô hình quản lý đào tạo nghề theo hướng mở và linh hoạt, cung cấp các kỹ năng cần thiết gắn với việc làm cho người học, đảm bảo cơ hội học tập suốt đời và bình đẳng cho mọi người; gắn đào tạo với doanh nghiệp để thích ứng với kiến thức, kỹ năng mới, công nghệ mới. Bám sát Nghị quyết 29 – NQ/TW của Ban chấp hành Trung ương Đảng về Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, trong đó đã nêu rõ mục tiêu của đổi mới giáo dục nghề nghiệp những năm tới là “Hình thành hệ thống giáo dục nghề nghiệp với nhiều phương thức và trình độ đào tạo kỹ năng nghề nghiệp theo hướng ứng dụng, thực hành, đảm bảo đáp ứng nhu cầu nhân lực kỹ thuật công nghệ của thị trường lao động trong nước và quốc tế.”
Đồng Văn Ngọc
Hiệu trưởng CĐ Cơ điện Hà Nội