Hotline: 
Hà Nội đang đổi thay từng ngày với nhịp sống hiện đại, văn minh. Thế nhưng, đâu đó trên phố phường vẫn còn những mảnh đời lang thang, cơ nhỡ, đối diện với nhiều hiểm nguy.
Để bảo đảm an sinh xã hội và giữ gìn mỹ quan đô thị, có một lực lượng âm thầm, bền bỉ ngày đêm rong ruổi trên từng con phố: Đội Trật tự xã hội lưu động thuộc Trung tâm Công tác xã hội và Quỹ Bảo trợ trẻ em Hà Nội (Sở Y tế Hà Nội). Công việc thầm lặng của họ góp phần để Thủ đô không chỉ đẹp trong mắt người dân, mà còn thân thiện trong mắt du khách quốc tế.
Giữ gìn hình ảnh của Thủ đô trong mắt du khách quốc tế
Chiều cuối tuần tháng Chín, nắng hanh hao vẫn phủ khắp những con phố quanh hồ Hoàn Kiếm. Trên con đường nhỏ phố Thanh Hà, người bán hàng tất bật dọn sạp, gọi mời khách. Giữa nhịp sống hối hả đó, những thành viên của Đội Trật tự xã hội lưu động lặng lẽ xuất hiện. Họ mang theo những tập tờ rơi, kiên nhẫn giới thiệu, giải thích cho từng tiểu thương về Quyết định 2252/QĐ-UBND của UBND TP Hà Nội – văn bản quy định công tác tập trung, hỗ trợ người lang thang trên địa bàn.
Nội dung tờ rơi ghi rõ: đối tượng được đưa vào chăm sóc gồm người xin ăn, xin tiền, người dẫn theo trẻ em, người khuyết tật, người già để chèo kéo, bán hàng rong; trẻ em và người cao tuổi đi lạc; người phải chống chọi ngoài trời khi nhiệt độ xuống thấp. Tất cả sẽ được tập trung về Trung tâm để chăm sóc, nuôi dưỡng trong thời gian tối đa 3 tháng, trước khi có giải pháp phù hợp lâu dài.
Nghe xong phần giải thích, nhiều tiểu thương gật gù: “Chúng tôi hiểu ra rằng, giúp đỡ đúng cách mới là cách tốt nhất để bảo vệ họ. Từ nay, khi gặp người lang thang xin ăn, chúng tôi sẽ báo ngay cho Đội hoặc công an phường. Giúp người yếu thế cũng chính là giữ cho Hà Nội đẹp hơn trong mắt mọi người” – một tiểu thương trên phố Thanh Hà chia sẻ.
Những cuộc gặp gỡ dưới gầm cầu
Không chỉ đến các khu chợ, đội còn thường xuyên ghé qua những nơi ít ai chú ý. Ở gầm cầu Chương Dương, gần phố Nguyễn Hữu Huân, có lần các cán bộ bắt gặp bà L.M.Th (quê Lào Cai) đang ngồi nghỉ trên tấm xốp cũ, bên cạnh là vài túi đồ sinh hoạt và bao tải dứa đựng phế liệu. Sau khi lắng nghe lời giải thích, bà lặng lẽ thu dọn đồ đạc, chất lên xe đạp rồi rời đi.
Đằng sau mỗi cuộc gặp gỡ là một câu chuyện đời. Người lang thang có thể là phụ nữ già yếu bị lạc gia đình, một người khuyết tật bị lợi dụng để kiếm tiền, hoặc một đứa trẻ nhỏ bị ép theo người lớn đi bán hàng rong. Với mỗi trường hợp, cán bộ đội đều lựa chọn cách tiếp cận bằng sự kiên nhẫn, cảm thông, để họ bớt e dè và tin tưởng.
“Chúng tôi không chỉ làm nhiệm vụ thu gom mà quan trọng hơn là trò chuyện, lắng nghe, giải thích. Có người lang thang hàng chục năm, nhưng khi thấy sự quan tâm chân thành, họ dần hợp tác” – anh Nguyễn Kim Hiển, Phó Đội trưởng Đội Trật tự xã hội lưu động, tâm sự.
Một ngày làm việc không có giờ nghỉ
Hiện đội được giao phụ trách 57 phường, xã trên địa bàn Hà Nội. Công việc của họ diễn ra liên tục 24/7, chia ca từ sáng sớm đến khuya muộn, bất kể nắng mưa. Phương tiện chỉ là vài chiếc xe máy, ô tô chuyên dụng, rong ruổi khắp các khu chợ, bến xe, công viên, ngã tư, ngã năm…
Hàng ngày, đội tổ chức các ca tuần tra từ 7h đến 22h. Bên cạnh đó, tuyên truyền cũng là nhiệm vụ quan trọng. Ngoài việc phát tờ rơi trực tiếp, đội còn phối hợp với xã phường, công an, đưa tin trên báo chí, tổ chức hội nghị… để lan tỏa thông điệp. Nhờ vậy, ngày càng nhiều người dân biết cách xử lý đúng khi gặp người lang thang, trở thành “tai mắt” đắc lực cho lực lượng chức năng.
Một cán bộ chia sẻ: “Có hôm trời mưa tầm tã, cả đội vẫn đi tuần. Nhiều lúc vừa đến nơi, đối tượng đã nhanh chóng rời đi. Nhưng chỉ cần phát hiện một trường hợp, chúng tôi vẫn kiên trì bám sát, để họ được hỗ trợ kịp thời”.
Theo thống kê, sau hơn hai năm thực hiện Quyết định 2252, số người lang thang xin ăn tại Hà Nội đã giảm rõ rệt. Đặc biệt, dịp lễ lớn như 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, hầu hết các tuyến phố trung tâm không còn cảnh chèo kéo du khách xin tiền.
Tuy nhiên, khó khăn mới cũng xuất hiện. Nhiều đối tượng đã chuyển ra các tuyến đường vành đai 3, 3.5, 4 như Trịnh Văn Bô, đại lộ Thăng Long, đường Giải Phóng, bến xe Giáp Bát. Hình thức xin tiền ngày càng tinh vi: giả làm đội thiện nguyện hát rong, ôm hòm quyên góp; đẩy xe lăn có người khuyết tật; phụ nữ bế trẻ em nhỏ… Họ hoạt động chớp nhoáng theo giờ tan tầm, rồi nhanh chóng rời đi, gây nhiều khó khăn cho lực lượng tuần tra.
Dù vậy, hiệu quả bước đầu vẫn rất rõ rệt. Hiện Trung tâm Công tác xã hội và Quỹ Bảo trợ trẻ em Hà Nội đang chăm sóc 100 người lang thang, trong đó 80% do đội trực tiếp phát hiện và đưa về, số còn lại nhờ người dân, công an hoặc Tổng đài quốc gia bảo vệ trẻ em 111 cung cấp thông tin.
Khi chính sách cần điều chỉnh
Thực tiễn triển khai cũng cho thấy những điểm cần điều chỉnh. Theo ông Nguyễn Kim Hiển, kể từ khi Hà Nội áp dụng mô hình chính quyền địa phương hai cấp, việc tập trung người lang thang trở nên sát sao, hiệu quả hơn. Tuy nhiên, sau hai năm, nhiều vấn đề phát sinh khiến Quyết định 2252 cần được sửa đổi cho phù hợp.
“Hy vọng khi chính sách được bổ sung, sửa đổi, công tác phối hợp sẽ thuận lợi hơn. Người yếu thế sẽ được bảo vệ tốt hơn, và Hà Nội giữ trọn hình ảnh văn minh, nhân ái trong mắt bạn bè quốc tế” – ông Hiển chia sẻ.
Đêm buông xuống, Hà Nội sáng rực ánh đèn. Ở một góc phố nhỏ, chiếc xe chuyên dụng của Đội Trật tự xã hội lưu động vẫn lặng lẽ lăn bánh. Công việc của họ không có hào quang, cũng chẳng được nhiều người biết đến, nhưng mang lại sự yên bình cho thành phố.
Để Thủ đô đẹp hơn, không chỉ có những tòa nhà cao tầng hay con đường thênh thang, mà còn bởi những mảnh đời yếu thế được chở che, bởi sự chung tay của cả cộng đồng. Giữa dòng người tấp nập, vẫn có những bước chân thầm lặng, ngày đêm gom nhặt yêu thương – để Hà Nội mãi là thành phố của văn minh, nghĩa tình.
PV