Trong những ngày nghỉ lễ 30/4 và 01/5, khi dòng người đổ về trung tâm Thủ đô để tham quan, vui chơi và tham gia các hoạt động văn hóa, công tác đảm bảo trật tự đô thị, an sinh xã hội càng trở nên cấp thiết.
Tình trạng người lang thang, xin ăn, bán hàng rong đeo bám khách du lịch vẫn là một thách thức tiềm ẩn, có nguy cơ làm ảnh hưởng đến hình ảnh văn minh, thân thiện của Hà Nội trong mắt người dân và du khách quốc tế. Nhận thức rõ điều đó, thành phố Hà Nội đã triển khai đợt cao điểm rà soát, tập trung và tiếp nhận người lang thang từ ngày 20 đến 24/4/2025, do Trung tâm Công tác xã hội và Quỹ Bảo trợ trẻ em Hà Nội làm lực lượng nòng cốt, phối hợp với các địa phương thực hiện.

Đợt ra quân lần này diễn ra đồng bộ tại nhiều địa điểm trọng điểm trên địa bàn thành phố. Từ khu vực phố đi bộ Hồ Gươm, quảng trường Ba Đình – Lăng Bác, phố cổ, Văn Miếu – Quốc Tử Giám, Nhà thờ Lớn, đến Hoàng thành Thăng Long, Nhà hát Lớn và chùa Trấn Quốc, các tổ công tác đều chủ động kiểm tra, phát hiện và xử lý kịp thời những trường hợp người lang thang có hành vi xin ăn, xin tiền, hoặc dẫn theo trẻ nhỏ, người khuyết tật, người cao tuổi để bán hàng rong đeo bám khách tham quan. Không để hình ảnh phản cảm ấy tái diễn tại các địa danh mang tính biểu tượng, đó là một trong những mục tiêu quan trọng mà thành phố đặt ra trong dịp lễ năm nay.
Trong suốt thời gian cao điểm, Trung tâm Công tác xã hội và Quỹ Bảo trợ trẻ em Hà Nội đã tiếp nhận và đưa về cơ sở 09 trường hợp người lang thang có hành vi xin ăn, xin tiền. Trong đó, địa bàn quận Hoàn Kiếm có 04 trường hợp; các quận Bắc Từ Liêm, Hoàng Mai, Nam Từ Liêm, Ba Đình và Hai Bà Trưng, mỗi nơi có một trường hợp được tiếp nhận. Đây đều là những địa bàn đông dân cư, nhiều điểm vui chơi, nên việc kịp thời xử lý đã góp phần giữ gìn mỹ quan đô thị và bảo đảm quyền lợi tối thiểu cho chính các đối tượng yếu thế. Việc tiếp nhận không đơn thuần là hành vi hành chính mà là khởi đầu cho chuỗi hoạt động hỗ trợ nhân đạo, trong đó Trung tâm đóng vai trò chăm sóc, quản lý, phân loại và kết nối lại với gia đình nếu có thông tin.
Đặc biệt, trong những ngày nghỉ lễ, Trung tâm vẫn duy trì chế độ trực 24/7, sẵn sàng tiếp nhận thông tin từ người dân hoặc lực lượng chức năng. Khi có phản ánh, nhân viên xã hội sẽ nhanh chóng tiếp cận hiện trường, phối hợp với địa phương đưa người lang thang về cơ sở tiếp nhận. Toàn bộ quy trình đều tuân thủ quy định pháp luật và bảo đảm yếu tố nhân đạo. Song song với hoạt động tiếp nhận, công tác tuyên truyền cũng được triển khai rộng rãi. Các cán bộ xã hội không chỉ kiểm tra, rà soát địa bàn mà còn trực tiếp tuyên truyền, vận động người dân nâng cao nhận thức, không cho tiền người ăn xin, không tiếp tay cho các hình thức lợi dụng trẻ em, người khuyết tật để trục lợi. Việc phát huy vai trò giám sát của cộng đồng là một trong những giải pháp bền vững giúp giảm thiểu tình trạng người lang thang trên địa bàn thành phố.

Để người dân dễ dàng phản ánh, Trung tâm duy trì hai đầu mối tiếp nhận thông tin: số điện thoại di động 0386.390.809 và tổng đài cố định 0243.2233111. Bất cứ người dân nào phát hiện trường hợp xin ăn, lang thang, hoặc nghi ngờ bị bóc lột, đều có thể gọi đến các số máy này để được xử lý nhanh chóng. Mỗi cuộc gọi phản ánh, mỗi trường hợp được tiếp nhận là một bước cụ thể trong việc hiện thực hóa cam kết của thành phố: không để ai bị bỏ lại phía sau.
Việc kiểm tra, tiếp nhận người lang thang không chỉ vì hình ảnh du lịch hay bộ mặt đô thị. Điều quan trọng hơn cả là sự nhân văn trong cách một thành phố chăm lo cho những mảnh đời lạc lõng. Nhiều người trong số đó từng có công việc, có gia đình, nhưng vì biến cố bệnh tật, tai nạn lao động, hoặc những mất mát cá nhân không thể vượt qua, họ trở thành những thân phận vất vưởng nơi đường phố. Với họ, việc được đưa về Trung tâm là một cánh cửa mở ra cơ hội phục hồi cuộc sống, tránh khỏi nguy cơ bị lợi dụng, ngược đãi hoặc bị chính xã hội vô tình bỏ quên.
Thực tiễn những năm qua cho thấy, công tác tập trung người lang thang không thể hiệu quả nếu chỉ đơn thuần mang tính xử lý tình huống. Đó phải là một quá trình liên tục, có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, các địa phương và đặc biệt là cộng đồng dân cư. Trung tâm Công tác xã hội và Quỹ Bảo trợ trẻ em Hà Nội chính là nơi hội tụ cả năng lực chuyên môn, tinh thần trách nhiệm và tính nhân đạo trong mô hình hỗ trợ người yếu thế. Với đội ngũ làm việc chuyên nghiệp, tận tâm, Trung tâm không chỉ xử lý các tình huống phát sinh mà còn chủ động xây dựng mạng lưới hỗ trợ, góp phần ổn định an sinh và giữ gìn sự văn minh cho Thủ đô.
Một Hà Nội văn hiến, hiện đại và nhân ái không thể chỉ được khắc họa qua những công trình kiến trúc hay các chỉ tiêu phát triển. Đó còn là cách thành phố này đối xử với những con người đang sống bên lề cuộc sống. Khi công tác chăm lo cho người lang thang được thực hiện một cách quyết liệt nhưng cũng đầy bao dung, Hà Nội không chỉ gìn giữ được hình ảnh đẹp trong mắt du khách, mà còn giữ được chính giá trị cốt lõi của mình: lòng nhân hậu và sự sẻ chia.
Khánh Quyên